(PIDMAG) Waarom kan alle staatsschuld niet kwijtgescholden worden? Een simpel antwoord op een probleem dat maar geen einde kent: de financiële crisis. Het lukte in Argentinië en IJsland en de remedie dringt zich nu ook op bij bepaalde eurolanden; zoals Griekenland. Is schulden kwijtschelden de oplossing voor de crisis of eerder een recipe for disaster?
Iedereen heeft schulden. U moet misschien nog vijf euro aan uw zus. Landen staan dan weer voor honderden miljarden in het krijt bij banken en beleggers. Soms kan de schuldenberg zo hoog worden, dat landen hem niet meer kunnen overzien. Ze kunnen hun schulden niet meer afbetalen. Dat is niet enkel een probleem voor de banken en landen die miljarden hebben geïnvesteerd, maar ook voor de bevolking die draconische besparingen en belastingen moet slikken om de putten te dempen.
Zo’n schuldenberg zorgt voor een straatje zonder eind. Om geld te laten rollen is een gezonde economie nodig, die staat of valt met investeringen en de koopkracht van haar bevolking. Maar in tijden van besparingen verliezen duizenden mensen hun baan omdat zij de grootste kost zijn voor bedrijven. Geen werk betekent dus geen geld om goederen te kopen, waardoor de economie min of meer stilvalt. Veel burgers moeten ook een deel van hun loon inleveren, wat de consumptie doet vertragen.
De sterke landen zoals Duitsland of Frankrijk lossen dit probleem op door een juiste balans te vinden tussen besparingen en investeringen. Andere landen hebben minder geluk en belanden in een neerwaartse spiraal van besparingen en belastingen.
Bakermat
Een van die landen is Griekenland. Geen enkele besparingsmaatregel en geen enkele nieuwe belasting kan de financiële markten tot bedaren brengen. Zelfs de garantie van 1 biljoen euro uit het Europees noodfonds lijkt onvoldoende. De bevolking betoogt al maanden tegen de besparingen die ze in december waarschijnlijk met een referendum definitief zullen wegstemmen.
De besparingen die Europa oplegt aan Griekenland zijn waanzinnig vindt Brieuc Van Damme, fellow bij de economische denktank Itinera. “De Britse econoom David Ricardo stelde dat je maximaal een looninlevering van 10% mag eisen van de burgers. Vraag je meer dan valt de economie stil. Europa vraagt de Grieken om 30% in te leveren.”
Vooral het paternalistische gedrag van Europa stoot de Grieken tegen de borst, meent hij: “Griekenland is de bakermat van de democratie en opgelegde besparingen raken aan hun trots. Maar als Europa niets doet, dreigt Griekenland uit de eurozone te verdwijnen.”
Catastrofaal
IJsland zat in 2008 ook in nauwe schoentjes. De banken hadden zoveel schulden gemaakt dat gigantische besparingen zich opdrongen. Maar de IJslandse overheid, die borg stond voor de banken, zag dat niet zitten en koos ervoor de banken failliet te laten gaan. Ondanks de miljardenverliezen klom het land uit een diep dal en slaagde het erin zijn economie terug op gang te trekken. Moet Griekenland het voorbeeld van IJsland volgen?
“Neen,” zegt Van Damme: “IJsland kampte met een bankencrisis, terwijl Griekenland zijn staatsschuld niet meer kan afbetalen”, verklaart hij. Schulden kwijtschelden of niet betalen zou volgens Van Damme catastrofaal zijn: “Veel landen hebben Griekse staatsobligaties die waardeloos worden bij een kwijtschelding. Een land met een kwijtgescholden schuld kan ook amper geld lenen omdat de banken geen vertrouwen meer hebben”, zegt de econoom.
Dit gebeurde bij Argentinië dat aan het einde van de 20ste eeuw getroffen werd door een gelijkaardige crisis. Het land mocht haar staatsschuld laten vallen om de economie terug aan te zwengelen, maar kan tot op heden amper vers kapitaal aantrekken.
De kleine euro
Van Damme meent dat de structuur van Europa een herverdeling van de staatsschuld haast onmogelijk maakt: “Als Griekenland zijn staatsschuld mag laten vallen dan volgt er een kettingreactie. Beleggers zullen hun vertrouwen opzeggen in landen die in hetzelfde bedje ziek zijn, zoals Portugal, Italië en Spanje”, licht hij toe. “De gevolgen voor de eurozone zouden niet te overzien zijn.”
Daarom denkt de econoom dat een ordelijke begeleiding uit de eurozone de enige oplossing is voor deze landen. “Een Europa waar de sterke landen de zwakkere nog meer helpen is ondenkbaar voor Duitsland. Neen, ik denk dat de euro net iets kleiner is geworden.”
© 2011 - StampMedia - Vincent Buyssens, foto: Pauline Poelmans
Dit artikel werd eerst gepubliceerd in PIDMAG, het magazine van StampMedia, Jaargang 0, Nr. 0, p. 6.
