Analyse: Nu we met grote ogen kijken naar het politiegeweld tegen de zwarte bevolking in de Verenigde Staten, zouden we bijna vergeten om even kritisch te zijn voor onze eigen samenleving. Gilles Mbiye-Beya, 25 jaar, werd met zijn wagen op één jaar tijd 34 keer tegengehouden door de politie voor een ‘willekeurige’ controle.
Samen met vier vrienden richtte Gilles de organisatie BYAR, Belgian Youth Against Racism, op om structureel racisme in België aan te kaarten. Intussen hebben ze een protest georganiseerd dat in zes verschillende steden plaatsvond. “Het is niet de bedoeling om éénmalig te roepen en daarna niet meer gehoord te worden. We willen op lange termijn iets veranderen.”
Het protest wordt deels georganiseerd ter ere van George Floyd, de zwarte Amerikaan die vermoord werd door politieagenten tijdens een aanhouding. Zijn dood heeft de voorbije maanden veel in gang gezet, al lag de focus van het protest niet enkel op de VS. “Structureel racisme in België vertaalt zich in discriminatie op school, op de arbeidsmarkt en bij het zoeken van een huis. Veel mensen zien de aard van dat probleem nu pas in. Racisme gaat veel verder dan nageroepen worden op straat,” aldus Gilles Mbiye-Beya.
Vreemd klinkende achternaam
“Het racisme in België komt minder spectaculair tot uiting dan in de VS," zegt hij. "Het zijn verdoken, subtielere vormen, maar ze zijn wel institutioneel en dus gevaarlijk.”
Uit cijfers van Praktijktesten Nu blijkt dat drie op de tien makelaars en één op de twee private verhuurders enkel op basis van een vreemd klinkende achternaam mogelijke huurders discrimineren. “Niemand gaat een mars organiseren omdat ik geen appartement mag huren of niet op sollicitatiegesprek mag komen" zegt Gilles. "Het gaat hier niet om een kwestie van leven of dood, maar het sluit wel verschillende gemeenschappen volledig uit."
Racisme lijkt een ingebakken ideologie te zijn bij bepaalde mensen en zit in ons systeem. Kan je dat oplossen via één gesprek of het posten van een volledig zwarte foto op Instagram? “Als je naar de geschiedenis kijkt, krijgt een probleem altijd eerst aandacht, dan wordt het erkend en daarna pas veranderd. De aandacht op sociale media is zeker een goed begin, maar heeft een vervolg nodig. Naast doneren, kan je actief deelnemen aan debatten en petities tekenen. Je kan naar het protest komen, dat kost je enkel een treinticket.”
Wettelijk kader
Maar er zijn ook inspanningen nodig om institutioneel racisme aan te pakken: “Mensen veranderen is moeilijk, maar we kunnen ze wel bijscholen. Zo is het belangrijk dat er in de scholen iets verandert. Er is minder geloof in allochtone jongeren.”
Uit een onderzoek van de VUB blijkt dat leerkrachten nog steeds lagere verwachtingen hebben van kinderen uit sociaal zwakkere milieus of met een migratieachtergrond. “Mij werd ook afgeraden om ASO te volgen, nu heb ik een masterdiploma. Duidelijker een punt maken van racisme tijdens de lerarenopleiding kan echt een verschil maken.”
Je kan geen geld doneren voor een eerlijke aanpak, maar je kan wel een wettelijk kader creëren om racisme op de huizen- en arbeidsmarkt te vermijden: “Zo zijn boetes voor mensen die doelbewust discrimineren eventueel een oplossing.”
Een ander voorstel van BYAR is om Leopold II standbeelden niet te verbannen, maar te verplaatsen. In musea kan de les en het verhaal beter worden weergegeven. “Door de standbeelden in het straatbeeld te laten staan, zonder context, doe je oneer aan alle Congolese slachtoffers.”
Brutaal vermoord worden door een blanke politieagent of 34 keer op één jaar tijd tegengehouden worden voor een politiecontrole omwille van je huidskleur, lijken op het eerste gezicht niet even kwaadaardig. De basis van beide problemen is echter hetzelfde: racisme. Klaar en duidelijk of diep verscholen.
Dit artikel werd gepubliceerd door Den Triangel op 06/06/2020
