Met Een nieuwe wereld in 100 dagen (Pelckmans) schreef Vera Van Renterghem de verhalen neer van honderd jongeren met diverse achtergronden. Ze stelde daarbij telkens dezelfde vraag: hoe zou de wereld eruit zien als jij voor een dag alles kon beslissen? Het boek is een mozaïek van de meest uiteenlopende verhalen, en geeft een unieke inkijk in het leven en de gedachten van jongeren.
Het idee voor het boek kwam van Vera Van Renterghem zelf. Ze ging langs bij verschillende open en gesloten instellingen en interviewde drie jaar lang honderden jongeren met zeer diverse achtergronden. “Jongeren hebben zoveel te vertellen en zitten vol met capaciteiten die de wereld niet eens ziet,” zegt ze. “De stad Sint-Niklaas organiseert jaarlijks een voorleestour met ongeveer zestig scholen. Daar kreeg ik van de organisatie zelf de vraag of ik met OKAN-leerlingen (Onthaalonderwijs voor Anderstalige Kinderen, nvdr.) wilde werken. Ik vond het meteen een fantastisch idee.”
Voor Vera Van Renterghem was het project een stimulans en een teken dat ze in toekomst meer met kinderen moest werken. “Ik snak naar meer inclusie van kwetsbare jongeren in de samenleving. Ik wil jongeren de kans bieden om hun stem te laten horen. Ze zijn een deel van onze wereld en zijn meer dan welkom om voor verandering te zorgen.”
Volgens Van Renterghem zijn er in onze samenleving zowel blije als gebroken jongeren. “De gebroken jongeren zijn zij die wegens bepaalde gebeurtenissen in hun leven geen normaal leven hebben kunnen leiden of bepaalde tekorten hebben ervaren. Die jongeren horen er ook bij en moeten de kans krijgen om hun beperkingen in krachten om te zetten.”
Vertrouwen winnen
Vera Van Renterghem kreeg de kans om bij verschillende open en gesloten instellingen, gemeenschappen en organisaties langs te gaan en te praten met jongeren. “Het was vooral mijn taak om het vertrouwen van de volwassenen begeleiders te winnen,” zegt ze. “Maar na enkele gesprekken lukte het dan toch. Zeker instellingen die drugsverslaafde jongeren behandelen laten externe personen maar moeilijker binnen. Soms moet je een trapje hoger optreden om het te doen slagen.”
Als het aan Vera Van Renterghem had gelegen, had ze alle jongeren die ze tijdens haar bezoeken gesproken heeft, aan het woord gelaten, maar dat was niet mogelijk. “We hebben uiteindelijk op een heel natuurlijke manier geselecteerd,” zegt ze. “Ik moest er over waken dat niet enkel de enthousiaste jongeren zouden deelnemen. Ik heb vooral jongeren proberen te stimuleren die teruggetrokken en voorzichtig waren. Zij durven hun stem niet te laten horen, maar hebben wel pakkende verhalen. Ik was aanvankelijk begonnen met jongeren van veertien tot zestien jaar, maar daarna heb ik ook wat oudere jongeren aangesproken. Rond die leeftijd zijn jongeren erg bezig met het ontwikkelen van hun eigen identiteit en is er veel groepsdruk.”
Hoe ziet haar ideale wereld eruit, mocht zij het voor een dag voor het zeggen hebben? “Ik zou de macht aan de jongeren geven."
Unieke gemeenschappen
Van Renterghem rondde haar boek in etappes af. Ze benaderde eerst de moeilijk bereikbare jongeren en werkte vervolgens in fases verder. “Tijdens het tweede jaar richtte ik mij vooral op een ruimere groep van jongeren die deel uitmaakten van unieke gemeenschappen, zoals de woonwagenbewoners of de gemeenschap van de kermismedewerkers.” De allerlaatste groep die ik had benaderd was de eenvoudigste groep. Dat waren jongeren die ik meteen kon aanspreken. “Het doel was om 100 authentieke verhalen te verzamelen, als fundament om een nieuwe wereld te boetseren. Alle jongeren en hun verhalen zijn uniek. Het meisje dat uit de gemeenschap van woonwagenbewoners kwam, bijvoorbeeld, had moeite met de ongelijkheid tussen jongens en meisjes in haar cultuur. Ze droomde van een wereld waarin iedereen gelijk was. Dus gingen we vanuit die insteek aan de slag. In het gesprek boetseerden we samen een wereld waarin jongens en meisjes gelijk zijn.”
Power to the youth
Alle jongeren hebben zelf hun verhaal neergepend. “Ik was slechts een hulpmiddel,” zegt Van Renterghem. “Voor de jongeren die moeite hadden met schrijven, ben ik zelf aan de slag gegaan, maar op het einde waren het toch zij die mij bleven inspireren.”
Vera Van Renterghem kan er niet een verhaal uitpikken dat haar het meest is bijgebleven. Volgens haar schuilt er achter elk verhaal uren en uren van gelach, gepraat en ja, ook tranen. Hoe ziet haar ideale wereld eruit, mocht zij het voor een dag voor het zeggen hebben? “Ik zou de macht aan de jongeren geven,” zegt ze. “En ik zou de aard van de mens ook veranderen. Ik zou hem puur maken, en jaloezie, pessimisme en onzekerheid elimineren. Eén van jongeren in mijn boek was een boedistisch jongen die mij een les leerde. Hij zei dat als een kopje vuil is, het kopje zélf niet vuil is. Enkel wat erop zit is vuil. Jongeren zijn magisch en ik zal hen altijd een stem blijven geven.”
