Net op het moment dat een stuk grensgebied tussen België en Nederland herverdeeld wordt tussen de twee landen, brengt het Belgisch koningspaar een staatsbezoek aan de Nederlandse koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Een groot deel van de Belgen ligt daar niet van wakker, want vooral de Vlaming is geen voorstander van de monarchie. In tegenstelling tot in Nederland is Koningsdag in België bijvoorbeeld geen groot feest. Al lijkt de publieke opinie de laatste tijd bij te draaien.
Koning Filip en koningin Mathilde hebben op 28 november een drie dagen durend staatsbezoek gebracht aan onze noorderburen. Vanuit België werd er relatief weinig aandacht besteed aan dat bezoek, want het koningshuis is bij ons niet erg populair. In Nederland is dat anders. ‘In Nederland vertoont het volk veel meer eenheid en een gezamenlijke identiteit’, vertelt Jo De Poorter, ex-presentator van Vlaams televisieprogramma Royalty, in de marge van het staatsbezoek van ons koningspaar aan onze noorderburen op.
‘We kunnen stellen dat Nederland een land is waar natie en staat samenvallen’, aldus De Poorter. België daarentegen bestaat uit drie gemeenschappen die elk een andere taal spreken en een andere cultuur hebben, waardoor er onderling minder samenhang is. Ons vorstenpaar maakt bovendien deel uit van het Waalse deel van het land, wat hun populariteit in Vlaanderen niet ten goede komt.’
Maar hoe populair is ons vorstenpaar dan echt? ‘Vergeleken met Nederland doen we het veel minder goed. Ons koningspaar is minstens zo’n 10 tot 25% minder populair dan dat van Nederland’, aldus De Poorter. Desondanks is de doorsnee Belg wel tevreden over onze vorst en vorstin. Ruim 64% van de Vlamingen heeft namelijk vertrouwen in Filip als koning, zo blijkt uit een enquête van Royalty. Dat is meer dan zijn vader Albert. ‘Dat komt omdat men weinig verwachtte van Filip als koning’, vertelt Royaltykenner Mark Van Den Wijngaert in Royalty. ‘Maar toen bleek dat hij het, tegen alle negatieve verwachtingen in, toch goed deed, steeg het vertrouwen en de populariteit vrij snel.’
Toch was de koning, ondanks zijn stijgende populariteit, niet aanwezig in België op Koningsdag. Hij bracht namelijk een bezoek aan de Belgische F16-basis in Jordanië.
‘Slim gezien om tradities te koesteren en weg te blijven van je eigen feest.’ Zegt Fred Breuls, journalist bij de VRT in zijn opiniestuk over Koningsdag.
Koningsdag in België is volgens veel journalisten een dag in mineur. Enkele journalisten drijven er zelfs de spot mee. Er is duidelijk kritiek op het feit dat koning Filip en koningin Mathilde niet aanwezig waren.
Het koningshuis heeft een imagoprobleem bij de Vlaming. Vooral Prins Laurent kreeg kritiek. Hij negeerde vrijwel heel zijn familie en kon geen lach op zijn gezicht krijgen. Het is erg onprofessioneel om ruzie in de familie te etaleren.
Dalende populariteit in België
Uit interviews op straat blijkt dat heel wat Belgen niet weten wat Koningsdag in België is. Een deel van de Belgen weet niet eens dat er in ons land iets als Koningsdag bestaat. De meesten van de ondervraagden zijn nog nooit in Nederland geweest tijdens de feestdag daar, maar ze hebben wel al vernomen dat de viering daar erg belangrijk is. Dat komt door verschillende redenen. De verdeeldheid in België wordt regelmatig vermeld.
De geïnterviewden geloven dat Nederland meer eenheidsgevoel heeft en dat het meer ‘een natie’ is. Volgens hen creëert de tegenstelling Vlaanderen - Wallonië in België een gevoel van verdeeldheid. Dat zou volgens de ondervraagden Koningsdag minder belangrijk maken in ons land. Koningsdag zou in Nederland ook meer een traditie zijn. Ze vermoeden dat die traditie in Nederland wordt doorgegeven van generatie tot generatie. Een traditie die in België verloren gegaan is.
Uit een onderzoek van het Instituut voor Sociaal en Politiek Opinieonderzoek (ISPO) blijkt dat de Walen veel meer koningsgezind zijn dan de Vlamingen. Zo’n 66% van de Walen is een voorstander van de monarchie, slechts 45% van de Vlamingen denkt hetzelfde. Het grootste deel van de koningsgezinde Vlamingen wil een koning met enkel ceremoniële functies. De koning moet volgens hen niet meer macht hebben.
Het geloof in de monarchie is sinds 1990 gedaald. In dat jaar vond een grote meerderheid in Vlaanderen nog dat een koning nodig was, vandaag denkt minder dan de helft van die meerderheid dat nog. In Wallonië daarentegen is de koningsgezindheid de afgelopen jaren toegenomen. Walen zien het koningshuis namelijk als een soort bescherming tegen de Vlamingen, die een opsplitsing van ons land willen.
Koningsdag is wel populair in Nederland
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima op Koningsdag in Nederland
Het is duidelijk dat Nederland Koningsdag met meer enthousiasme viert. Dat komt omdat Koning Willem-Alexander elk jaar met zijn hele familie afreist naar een Nederlandse stad. Daar doen ze spelletjes en zien ze wat het volk in die stad bezig houdt. Over het hele land vinden er festiviteiten en vrijmarkten plaats om de koning zijn verjaardag te vieren. De straten zijn versierd met oranje vlaggen en iedereen komt op straat. Het is er een echt volksfeest.
De dag voor Koningsdag is ook zeer belangrijk. Dan is er de ‘lintjesregen’. Lintjes zijn koninklijke onderscheidingen. De avond voor Koningsdag - ook wel ‘koningsnacht’ of ‘nacht van oranje’ genoemd – is een collectieve feestavond voor Nederlanders.
Hoewel het Belgisch koningspaar de laatste tijd opnieuw aan populariteit wint, blijven de grote festiviteiten voorlopig uit. Een groot deel van Belgische bevolking vindt het nog altijd overbodig om de verjaardag van de koning op een grootse manier te vieren.
© 2016 - PXL/StampMedia - Lenka Reynders, Tori Machiels, Jeroen Poelmans en Danique Koenes
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Nieuwsblad op 30/11/201
