In Brussel werden op 15 mei 250 vreedzame betogers opgepakt die protesteerden tegen de onderhandelingen rond het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Wat is TTIP, en waarom heeft de gemiddelde burger er nog nooit van gehoord?
Het TTIP is een voorstel voor een handelsakkoord tussen de Verenigde Staten en Europa. Het doel van het akkoord is om praktisch alle barrières tussen de VS en Europa te laten wegvallen op vlak van handel en investering. Als het TTIP wordt ingevoerd, wordt daarmee de grootste vrije markt in de geschiedenis gecreëerd. Toponderhandelaar aan de Europese kant is Europees commissaris voor handel Karel De Gucht.
Voor- en tegenstanders
Voorstanders van het akkoord menen dat het TTIP miljoenen nieuwe jobs zou creëren aan beide kanten van de oceaan. Daarnaast zou het bruto binnenlands product in beide regio’s met miljarden per jaar stijgen. Daardoor zou de eengemaakte Westerse markt meer concurrentie kunnen bieden voor de groeiende economieën in het oosten.
Tegenstanders vrezen echter dat de maatregelen in het TTIP de macht van bedrijven en economische sectoren sterk zou doen stijgen. Dat zou het onmogelijk maken voor overheden om de markten te regelen en om bijvoorbeeld milieuregulaties door te voeren.
Het grootste probleem is dat de onderhandelingen in het geheim worden gevoerd, zonder publieke controle. Lobbygroepen kunnen daardoor zonder tegenstand druk uitoefenen op de onderhandelingen, aldus de tegenstanders.
Verlies? Overheid aanklagen!
In maart lekte een eerste versie van het TTIP uit in de Duitse krant Die Zeit. Het gedeelte daarvan dat de meeste commotie veroorzaakte, was de Investor-State Dispute Settlement (ISDS). Die maatregel zou privébedrijven ertoe in staat stellen de overheid van een land rechtstreeks aan te klagen, wanneer dat land een wet invoert die nadelig is voor het bedrijf.
Australië schiep al een precedent. De regering down under voerde een wet in waardoor sigaretten alleen nog maar mochten verkocht worden in effen pakketjes, met niets anders dan gezondheidswaarschuwingen erop. Maar op basis van een handelsakkoord gelijkaardig aan ISDS spande tabaksproducent Philip Morris een proces aan tegen de Australische regering, waarbij het een miljoenenvergoeding eiste voor het verlies dat het bedrijf hierdoor zou lijden.
Critici menen dat de invoering van de ISDS zou betekenen dat bedrijven naar hartelust rechtszaken kunnen aanspannen tegen staten, terwijl die op hun beurt geen enkele vergelijkbare manier hebben om bedrijven ter verantwoording te roepen. Onder meer de Europese groene fractie waarschuwt tegen de gevaren die ISDS en TTIP inhouden, maar tot dusver haalde hun noodkreet nauwelijks het nieuws.
Transparantie
Toponderhandelaar Karel De Gucht weerlegde dan ook alle kritiek die de onderhandelingen rond TTIP al mochten incasseren. In de Britse krant The Guardian verklaarde hij dat de Europese commissie geregeld publieke consultaties houdt en bij elke stap van het proces experts inroept. Hij schreef ook dat de Europese commissie op haar hoede is voor situaties zoals die in Australië, en dat de akkoorden tot in de details gecorrigeerd zullen worden om zulke misbruiken te vermijden.
De vraag blijft echter waarom het TTIP zo weinig in de media komt, en waarom een vreedzame betoging als die van 15 mei werd uiteengeslagen zonder aanwijsbare reden. Een groep bezorgde burgers vroeg zich vrijdag op knack.be hetzelfde af en wees op de druk die het TTIP zou zetten op onze Europese milieu- en kwaliteitsnormen. Voor onderhandelingen die volgens De Gucht perfect transparant zijn, roepen de TTIP-gesprekken momenteel vooral veel vragen op.
Er gaan steeds meer stemmen op om de onderhandelingen open te stellen, omdat het een pakket maatregelen betreft dat achthonderd miljoen mensen zou beïnvloeden. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
© 2014 – StampMedia – Maya Witters
Dit artikel werd gepubliceerd door dewereldmorgen.be op 27/05/2014
