Mensen hebben soms een duwtje nodig om een taboe te doorbreken. Bekende actrices, zangeressen en cultfiguren hebben die macht en weten die te gebruiken. De mensen in de straat lijken gevoelig voor wat hun idolen doen. “Als zij het doen, kunnen we het ook.” Hoe komt het dat taboes plots aanvaardbaar worden als celebrities zich eraan wagen?
Het ‘Jolie-effect’ was zeker kanshebber om hét woord van het jaar 2014 te worden. Het aantal vrouwen dat zich liet testen op borstkanker is sindsdien verdubbeld. Ook het aantal preventieve borstamputaties steeg. Angelina Jolie bewees zich als inspiratiebron voor talloze vrouwen. Preventief je borsten laten amputeren is geen taboe meer, dankzij de actrice.
Kindsterretje Demi Lovato neemt het dan weer op voor mensen met een mentale stoornis. De vooroordelen rond mensen met een bipolaire stoornis moeten de wereld uit. De juiste informatie, steun en behandeling zijn volgens Lovato de kernwoorden tot een gezond leven mét mentale stoornis. Talloze jongeren werden geïnspireerd om hulp te vragen en eerlijk te zijn over hun mentale gezondheid. Wat een kind uit de Disney-stal niet teweeg kan brengen…
 |
Moeders
En het gaat verder. Dertien procent van de jonge moeders krijgt vroeg of laat te maken met een postnatale depressie. Uitputting en stress zijn de voornaamste oorzaken. Behalve de kwaaltjes moeten de moeders afrekenen met misschien wel het grootste probleem: de reacties van de buitenwereld. “Hoe kan je niet gelukkig zijn met een pasgeboren baby ?”. Een stigma dat celebs zoals Brooke Shields, Courteney Cox, Gwyneth Paltrow en Alanis Morissette willen doorbreken. Met succes, want steeds meer vrouwen laten zich professioneel helpen om toch van het moederschap te kunnen genieten en het schaamtegevoel opzij te zetten.
Behalve voor een postnatale depressie kunnen jonge moeders zich voor nog iets onterecht schamen. Na negen maanden is het niet meer dan normaal dat je buik er anders uitziet dan voor de tijd dat er een kind in je lichaam groeide. Toch is het nog een taboe, omdat het niet meer zo strak, glad en littekenloos is als de buiken in magazines. Fotografe Jade Beall vond het de hoogste tijd om hier iets aan te doen. Met haar boek The beautiful body project wil ze vrouwen tonen hoe ze écht zijn.
Borstvoeding geven is niet meer dan normaal. Maar als je het waagt om je baby in het openbaar de borst te geven, worden jonge moeders snel vreemd bekeken. Actrice Olivia Wilde vindt dat pure onzin en toonde tijdens een fotosessie met haar pasgeborene dat ze er geen probleem van maakt om haar kind borstvoeding te geven. Moeder zijn is een natuurlijke zaak. Toch is er een bekende actrice nodig om het taboe rond borstvoeding te doorbreken. Ook modellen Gisele Bündchen en Miranda Kerr volgden het voorbeeld van Wilde.
Haarloos en mager
Een harige bovenlip, net iets te veel okselhaar en een unibrow zijn not done bij een vrouw. Waarom zijn we hier zo obsessief mee bezig? In de prehistorische tijd was lichaamsbeharing een enorm voordeel voor de koude. Dit excuus kunnen we natuurlijk niet meer gebruiken. Toch blijken kleine stoppeltjes een enorm taboe. De persoonlijke hygiëne wordt al snel betwist wanneer er een haartje staat waar er geen moet zijn.
Actrice Julia Roberts was de eerste die dit taboe onzin vond. Zij vond het normaal dat ze met een stevige bos okselhaar op de rode loper verscheen. Velen volgden al snel haar voorbeeld. Van een statement gesproken.
Tienermeisjes en jonge vrouwen die zich uithongeren om er net als een supermodel uit te zien, het is geen uitzondering meer. Eetstoornissen zoals anorexia nervosa en boulimia zijn vooral populair bij vrouwen. Ze schamen zich, willen er amper over praten en weigeren professionele hulp. Actrice Zosia Mamet uit de hitserie Girls komt openlijk uit voor haar eetstoornis. “Jonge meisjes moeten inzien dat je eetstoornissen niet kunt negeren. Erover praten is de eerste belangrijke stap ”.
Cultuur
Hoe komt het dat taboes vooral worden doorbroken door celebrities ? Is de invloed van de gewone mens niet goed genoeg? Cultuur is hier het sleutelwoord. Vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw begonnen beroemdheden een belangrijke rol in ons dagelijks leven te spelen. Experts bedachten zelfs een naam: celebritization. Uiteraard spelen de media een onmiskenbare rol in dit proces.
De celebrity wordt geprofileerd als ‘iemand zoals wij’. Het persoonlijke wordt steeds meer benadrukt. Zo gebeurt het dat beroemdheden al snel een product worden, met de nodige invloed op ‘de consument’. De concurrentiestrijd tussen de beroemdheden trekt dit proces op gang. Iedereen streeft naar het beste imago bij het grote publiek. Het doorbreken van taboes is daar een goede manier voor. Hun sterrenstatus wordt even aan de kant gezet. Ze profileren zich als gewone mensen.
Machtswissel
Vooral op het vlak van gezondheid lijken de beroemdheden een krak in het doorbreken van taboes. Volgens een onderzoek in de British Medical Journal valt dit te verklaren door verschillende factoren. Het vertrouwen dat beroemdheden ons geven , veroorzaakt een houvast in onze hersenen. Zij zouden toch niets doen wat niet kan of mag ?’ Zo denken we er alleszins over. Hoe absurd hun theorieën ook zijn, het lijkt allemaal oké voor ons.
Neem nu de zelfontwikkelde theorie van Britse televisiepresentator Michael Parkinson. Volgens hem kon je prostaatkanker opsporen door te testen hoe ver je tegen een muur kunt plassen. Het valt te raden hoeveel mannen er hun buitenmuur hebben beklad.
Er wordt namelijk een link gelegd tussen de bekende persoon in kwestie en goede eigenschappen. Het succes van de beroemdheid wordt doorgetrokken, wat de opvatting ook mag zijn. Mensen willen een beroemdheid geloven waar ze zichzelf in willen herkennen. Ze profileren zich met de persoon: jonge moeders nemen een voorbeeld aan actrice Olivia Wilde.
Gewone mensen houden ervan om zich te voelen als een beroemdheid. Het aansluiten bij een bepaalde opvatting of levensstijl is daarbij een eerste stap. Dat zorgt voor een machtsverwisseling tussen professionals en celebs. Toch kan het de mensheid ten goede komen. Denk maar aan de aandacht voor HIV door de inzet van Elton John. De ziekte van Parkinson werd door Michael J. Fox op de kaart gezet.
Positieve invalshoek
Vrouwen lijken vatbaarder voor de streken die celebrities uithalen dan mannen. Ze zijn over het algemeen gevoeliger voor dit soort zaken. Ze willen zich profileren met sterke vrouwen zoals Jolie. Die seksuele identiteit van ‘sterk’ is bij de moderne vrouw populairder dan ooit.
Maar waarom zijn vrouwen hier gevoeliger voor ? Psychologe Catheline Cabuy: “Minder aantrekkelijke zaken zoals kanker en ALS krijgen een positieve invalshoek als bekende personen er zich voor inzetten. Vrouwen praten over het algemeen meer over celebrities, lifestylethema’s en hun dagelijkse zorgen. Magazines zoals Flair en Libelle spelen hier gretig op in.“
 |
© 2015 – StampMedia/AP Hogeschool – Jana Cools
