In Vlaanderen is slechts 0,8% van de landbouwgrond biologisch. De Landgenoten, een coöperatie die grond opkoopt en verhuurt aan bioboeren, probeert daar verandering in te brengen. “Bio is een investering in de toekomst.”
Tijdens de Bioweek, die zondag begint, wordt biologische landbouw in de kijker gezet. Zo ook De Landgenoten, een recent opgerichte samenwerking tussen verschillende organisaties, van Natuurpunt tot de Bond Beter Leefmilieu.
De stichting en coöperatie koopt landbouwgrond en verhuurt die vervolgens op heel lange termijn. Meestal steunt het kleine, beginnende bioprojecten, maar het helpt reeds bestaande bedrijven ook uitbreiden. Het stichting-gedeelte kan schenkingen ontvangen in de vorm van geld of grond, terwijl de coöperatie werkt met aandeelhouders die hun geld investeren in één van de projecten van De Landgenoten.
Dure landbouwgrond
Die investering is hard nodig, vertelt voorzitter en bioboer Tom Troonbeeckx (38): “We merken dat de bioconsumptie in Vlaanderen groeit, maar de productie stijgt niet mee. Veel van onze bioproducten komen uit het buitenland. De grootste reden daarvoor is de prijs van landbouwgrond, die jonge boeren ervan weerhoudt om een bedrijf te kunnen starten. De Landgenoten zorgt ervoor dat zij geen gigantische investering moeten doen om hun project te realiseren.”
De hoge prijzen van landbouwgrond worden veroorzaakt door verschillende factoren. “Ten eerste verdwijnt er jaarlijks zo’n 10 000 hectare landbouwgrond, ten voordele van bijvoorbeeld wegen- of huizenbouw”, aldus Troonbeeckx. “Bovendien houden veel gepensioneerde boeren hun grond bij, simpelweg omdat ze er subsidies voor blijven krijgen. Die grond komt daardoor niet vrij voor nieuwe projecten.”
Obstakels voor biolandbouw
Al die factoren maken het opstarten van een landbouwproject moeilijk in Vlaanderen. Bovendien komen daar voor bioboeren nog een aantal obstakels bij. “De grondkwaliteit moet heel hoog zijn voor biolandbouw. Omschakelen van een gangbaar landbouwbedrijf naar een biobedrijf kost zo’n vijf jaar en héél veel compost”, legt Troonbeeckx uit. “Voor een gangbaar bedrijf is die bodemkwaliteit minder belangrijk, want het kan veel compenseren met chemische meststoffen.”
“Bovendien worden subsidies momenteel toegekend op basis van oppervlakte, niet van productie of op grondkwaliteit”, vervolgt de voorzitter van de coöperatieve. “Dat benadeelt bioprojecten, die vaak kleinschalig zijn, maar wel een hoog rendement hebben. Die wanverhouding op vlak van subsidies zorgt ook in grote mate voor het prijsverschil tussen bio en niet-bio in de supermarkt.”
De Landgenoten wil er daarom niet alleen voor zorgen dat er meer biolandbouwprojecten kunnen opstarten in Vlaanderen, maar ook dat de grond die gebruikt wordt, voor altijd biologisch blijft. Het project is geïnspireerd op gelijkaardige organisaties in Wallonië (Terre-en-vue) en Frankrijk (Terre de Liens), die daar een groot succes blijken.
Kan bio de wereld voeden?
Niet iedereen is het er over eens dat meer bio wel een goede zaak is. Vaak wordt de opmerking gemaakt dat biolandbouw niet rendabel genoeg is om er de wereld mee te kunnen voeden. “Dat is een opmerking die getuigt van weinig kennis over landbouw”, vertelt Troonbeeckx. “Bio is immers niet het probleem, wel onze vleesconsumptie.”
“Een gigantisch aandeel van de landbouwoppervlakte wordt momenteel gebruikt als grasland voor dieren, of om veevoer op te produceren (bijna 80% van de landbouwgrond wereldwijd, nvdr.). Als je dat land gebruikt om plantaardig voedsel te produceren, kun je veel meer mensen te eten geven. Helemaal geen vlees meer eten hoeft niet, veel minder consumeren is wel noodzakelijk. Biologische landbouw heeft daarmee niets te maken”, concludeert de bioboer.
Voordelen van biolandbouw
Biolandbouw vormt dus geen probleem voor de voedselvoorziening. “Meer bio in je omgeving betekent ook meer biodiversiteit, meer humus in de bodem, en daardoor minder erosie en gezonder bodemwater. Daarnaast betekent meer lokale bioproductie ook minder transport en vervuiling”, stelt Troonbeeckx.
“Bovendien creëert biolandbouw meer arbeidsplaatsen”, vervolgt hij. “Een bioboer heeft maar 3 tot 5 hectare nodig om een inkomen te verdienen; traditionele landbouw heeft al gemakkelijk tienmaal zoveel oppervlakte nodig voor één inkomen. De Landgenoten mikt dan ook niet op financieel voordeel voor zijn aandeelhouders, wel op maatschappelijk rendement. Het is een investering in de toekomst”, besluit de enthousiaste voorzitter.
Meer info over De Landgenoten vind je op www.delandgenoten.be
© 2015 – StampMedia – Maya Witters
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Nieuwsblad - online op 05/06/2015
