Kleinere politieke partijen krijgen nauwelijks media-aandacht. Omdat ze de kiesdrempel niet halen worden ze meestal bestempeld als onbelangrijk. Toch hebben ze in veel gevallen grootse ideeën. StampMedia-reporter Nina van Rooy ging op zoek naar de mensen achter de kleine, maar ambitieuze partijen. Vandaag: een gesprek met Thomas Geuens en Constance Adonis van DierAnimal.
Thomas Geuens (41), en Constance Adonis (38), respectievelijk lijsttrekker en oprichter van de kersverse nieuwe partij DierAnimal dromen van een wereld waarin dieren niet uitgebuit en mishandeld worden, en waar ze bescherming en rechten genieten. Voor DierAnimal zijn dit de eerste verkiezingen.
DierAnimal is de eerste nationale, tweetalige partij in België die de belangen en rechten van dieren behartigt. Het is de kleinere en jongere zusterpartij van de Nederlandse Partij voor de Dieren, die al heel wat ongeëvenaarde successen heeft geboekt in ons buurland. Stemgerechtigden zullen er voor de eerste keer op kunnen stemmen bij de komende regionale, federale én Europese verkiezingen (afhankelijk van welke kieskring je deel uitmaakt).
DierAnimal is een anti-speciesistische partij: het speciesisme, net zoals seksisme en racisme, is een vorm van discriminatie – in dit geval gaat het over discriminatie op basis van (dier)soort. We leven in een speciesistische wereld, zo zegt DierAnimal, omdat de rechten en het welzijn van mensen altijd voorop worden gesteld.
Dieren worden vaak gezien als eigendom, koopwaar of voeding en niet als levende wezens met noden, gevoelens en een eigen beleving van de wereld. Speciesisme uit zich ook in het (morele) onderscheid dat veel mensen maken tussen verschillende diersoorten, al is daar rationeel en wetenschappelijk geen rechtvaardiging voor: een voorbeeld bij uitstek is het scherpe contrast tussen hoe wij de hond en het varken behandelen. We walgen allemaal van het idee dat een Belgisch restaurant hondenribbetjes zou serveren, maar we eten overal zonder probleem spare ribs van een varken – en dat terwijl beide diersoorten sociale, gevoelige en intelligente dieren zijn.
Het punt van de anti-speciesistische houding van de partij is dat er helemaal geen goede reden blijkt te zijn om deze twee diersoorten zo anders te behandelen, en dus dat de reden voor deze verschillende behandeling eerder heeft te maken met banale, oppervlakkige factoren, zoals dat honden een veel hogere ‘cute-factor’ hebben dan varkens. Eén van de opmerkelijkste voorstellen van de partij is het oprichten van een dierenpolitie. Veel huidige wetten over dierenwelzijn worden helemaal niet grondig gecontroleerd en nageleefd. Voor dierenmishandelaars is de kans nog te klein dat ze daadwerkelijk worden opgepakt en vervolgd, en dus is er weinig dat dierenmishandeling in de praktijk voorkomt. Een toegewijde brigade dierenpolitie moet ervoor zorgen dat dat wel zo wordt.
Thomas Geuens: We zijn in eerste instantie een partij voor de dieren. Onze focus ligt op het bevorderen van dierenrechten en -bescherming in de politiek. In het bijzonder willen wij dieren erkennen als gevoelige en intelligente wezens, door hun wettelijk statuut aan te passen in de grondwet. We hopen dat dit een belangrijke hefboom kan zijn voor verdere diervriendelijke wetgeving. Op termijn willen wij een einde te maken aan industriële en intensieve veehouderijen en fors investeren in de productie van plantaardig voedsel.
Waarom zouden mensen op jullie moeten stemmen?
Constance: Wij vechten voor de rechten van alle levende wezens en we nemen onze taak serieus. Wij zijn een groep gepassioneerde dieren- én mensenrechtenactivisten. Ik voeg dat er maar aan toe want wij worden vaak bekritiseerd dat wij alleen maar om dieren geven; dat is niet waar. Velen onder ons zijn ook lid of vrijwilligers bij mensenrechtenorganisaties, en nemen deel aan protesten voor vrouwenrechten, zoals bij de mars voor Julie (Van Espen, red.) in Antwerpen, en klimaatprotesten. Wij zijn geen cat freaks. Wij komen gewoon op voor iedereen. En we zijn ook niet bang om de waarheid te vertellen en om een deel van onze kiezers te verliezen, zoals dat bij de traditionele partijen wel het geval is. Wij zijn burgers die de traditionele partijen beu zijn. Daarom steken we zoveel werk in dit project, dat misschien pas binnen tien of twintig jaar van de grond zal komen. Het is ons niet te doen om geld of macht, maar om rechtvaardigheid en principes.
Sommige mensen vinden dat we eerst alle problemen van mensen moeten aanpakken, en dan pas dieren kunnen gaan helpen. Wat vinden jullie daarvan?
Constance: Daar zijn wij het uiteraard niet mee eens. Parlementslid Hermes Sanctorum spreekt hierover in zijn boek Eigen Soort Eerst. Waarom zouden we altijd onze soort prioriteit moeten geven? Dat is een gevaarlijke gedachtegang. De oorzaak van grote maatschappelijke problemen ligt juist in diezelfde gedachtegang als het speciesistische ‘eigen soort eerst’: arbeiders of buitenlanders worden gediscrimineerd en uitgebuit omdat ze kwetsbaar of anders zijn. We moeten dus onze manier van denken veranderen, dit is een voorwaarde om zowel het onrecht tegenover dieren als tegenover mensen te kunnen oplossen.
Constance: "Er moet in de grondwet staan dat dieren levende, intelligente, gevoelige wezens zijn."
Wat is speciesisme?
Constance: speciesisme is discriminatie op basis van diersoort. Wij vinden dat geen enkele vorm van discriminatie acceptabel is, noch op basis van geslacht, leeftijd, huidskleur, nationaliteit, seksuele geaardheid, of soort. We beschouwen dieren en alle levende wezens als gelijkwaardig aan de mens. Het is uiteraard niet onze bedoeling om hen daarom dezelfde rechten te geven, zoals het recht op stemmen – dat kunnen dieren natuurlijk niet – maar men moet ze beschouwen als, bijvoorbeeld, kinderen. Kinderen verdienen ook bescherming omdat ze kwetsbaar zijn en hebben ook rechten, maar niet daarom dezelfde rechten als volwassenen.
Welke concrete maatregelen willen jullie uitvoeren?
Constance: Een van onze belangrijkste standpunten is dat we het statuut van het dier willen veranderen in de grondwet. Er moet in de grondwet staan dat dieren levende, intelligente, gevoelige wezens zijn. Daarbovenop willen we absoluut geen nieuwe vergunningen aan slachthuizen en veehouderijen geven, en we willen ook bestaande vergunningen intrekken. Ook het aantal dieren dat in intensieve veehouderijen wordt gehouden, willen wij verlagen. Wij willen een weg banen naar een land zonder intensieve veehouderijen.
Hoe komen jullie als kleine partij aan financiële middelen?
Thomas: We ontvangen enkele donaties van leden, maar dat zijn er niet veel. Net is genoeg om onze affiches en flyers te betalen. Iedereen die bij DierAnimal werkt is vrijwilliger.
Thomas: "Je krijgt overal hetzelfde te horen: dat we geen zetelende partij zijn en dat we daarom niet van tel zijn. Alsof ze niet geloven dat we het echt menen met onze partij."
Krijgen jullie genoeg media-aandacht?
Constance: Niet echt. Toen we in februari 2018 onze oprichting hebben bekend gemaakt, we stonden in heel veel kranten, zelfs helemaal tot in Rusland en Zuid-Amerika. Maar nu, tijdens de verkiezingsperiode is het helemaal anders. We hebben binnen de partij allemaal het gevoel dat journalisten véél meer aandacht geven aan de gevestigde partijen.
Thomas: Je krijgt overal hetzelfde te horen: dat we geen zetelende partij zijn en dat we daarom niet van tel zijn. Alsof ze niet geloven dat we het echt menen met onze partij. Maar dat is natuurlijk een vicieuze cirkel. Er zijn zo veel obstakels voor kleine partijen, ik vind het heel ondemocratisch.
En zelfpromotie dan?
Thomas: Behalve kleinschalige zelfpromotie, hebben we daar geen budget voor. In elke provincie hangen we wel verkiezingsborden, en wordt er geflyerd, maar daarmee bereik je nog niet genoeg mensen.
Maar het is wel een begin.
Thomas: Zeker. Deze verkiezingen zijn voor ons nu al een overwinning: we komen op met zeventien lijsten, met in totaal 200 kandidaten, die allemaal op zijn minst vegetariër zijn. En dat doen we nog eens op drie niveaus: gewestelijk, federaal en we hebben een Duitstalige lijst voor de Europese verkiezingen. Het is ongelooflijk dat we dat voor elkaar hebben gekregen. Hopelijk krijgen we na de verkiezingen wel wat media-aandacht, met de resultaten die we zullen hebben behaald.
Thomas: "Ik zag sowieso graag dieren, heb altijd heel veel van mijn huisdieren gehouden, en dan ben ik beginnen te beseffen hoe absurd het is dat ik zoveel liefde geef aan mijn hondje, maar niet aan een varken of een koe – terwijl ze eigenlijk hetzelfde zijn."
De kiesdrempel is nog zo’n obstakel. Hopen of denken jullie die voorbij te kunnen steken?
Constance: We doen ons best. De kiesdrempel ligt heel hoog, maar wij geloven erin, omdat we merken dat er in de maatschappij meer en meer aandacht wordt besteed aan dieren en dierenrechten – het aantal vegetariërs en veganisten stijgt fors, en ook ons aantal leden stijgt. Aan de andere kant bouw je een partij niet op in een dag. Wij zijn nog maar een jaar en enkele maanden echt aan het werk.
Thomas: Tussen hopen en denken is een groot verschil. Natuurlijk hopen we dat, maar we moeten ook realistisch zijn. Er zijn partijen die al jaren bezig zijn en nog steeds de kiesdrempel niet halen, noch op federaal noch op Vlaams niveau. Een paar jaar geleden hebben we zelf een studie laten uitvoeren en toen kwamen we er heel goed uit. De vraag was, ‘Als er een partij voor de dieren zou zijn, zou u ervoor stemmen?’. Het probleem is dat, omdat we zo weinig aandacht hebben gekregen in de media, heel veel mensen niet eens weten dat de partij bestaat.
Hebben jullie veel contact met of werken jullie nauw samen met andere Europese dierenpartijen?
Constance: Op Europees niveau hebben we allemaal dezelfde strategie en visie. Van in het begin heb ik contacten gelegd met de andere dierenpartijen, zeker met de Partij van de Dieren in Nederland. Zij beheert sinds 2014 de stichting EU Animal Politics Foundation, en zij organiseert workshops en opleidingen waar wij aan hebben deelgenomen. De peilingen voor dierenpartijen zijn zeer goed in Nederland, Spanje, Duitsland, Portugal. Dat is natuurlijk fantastisch, want we hebben een gemeenschappelijk doel, en het geeft ons hoop.
Thomas, hoe en waarom ben je bij DierAnimal terechtgekomen?
Thomas: Vroeger at ik gewoon vis en vlees. Maar langzamerhand werd ik me meer bewust van de problematiek van de uitstervende vissoorten, waardoor ik stopte met vis te eten. En toen ik ontdekte wat er allemaal in slachthuizen gebeurde, besefte ik dat ik vegetariër moest worden. Nu ben ik al een jaar veganist. Ik zag sowieso graag dieren, heb altijd heel veel van mijn huisdieren gehouden, en dan ben ik beginnen te beseffen hoe absurd het is dat ik zoveel liefde geef aan mijn hondje, maar niet aan een varken of een koe – terwijl ze eigenlijk hetzelfde zijn.
