Na een grijze en natte week breekt de zon door boven kunstencentrum OPEK in Leuven. De ideale start van het derde weekend van het Queer Arts Festival. Van 3 tot 25 november transformeerde Queer Leuven de stad in een bruisend centrum van queerness. Volgens Leuvense jongeren komt deze maand maar net op tijd. “Het was lang niet rooskleurig voor de queer gemeenschap, ik heb zelfs het enige LGBTQIA+-café, Rocco, in Leuven nog meegemaakt”, klinkt het bij één van de deelnemers. Reporter Ilaicha Vandeputte volgde de drag make-upworkshop onder leiding van de Brusselse drag queer Mama Tituba.
Vijf voor half twee, de eerste deelnemers komen vrolijk binnen. De meeste komen in kleine groepjes toe, er is slechts één persoon die alleen kwam. De deelnemers maken meteen contact met elkaar. Je hoort ze tegen elkaar hun enthousiasme uiten. Toch voel je dat er wat gezonde spanning hangt. Eens iedereen is aangekomen, nemen ze plaats in een kring en luisteren ze aandachtig naar Mama Tituba.
“Ik toets in het begin van de workshop graag af waarom jullie hier zijn”, begint de drag. Het valt Tituba op dat de leeftijdscategorie eerder jong is. “Toch benadruk ik graag dat iedereen drag kan zijn. De workshop gericht op algemene technieken, biedt ruimte voor iedereen ongeacht leeftijd of ervaringsniveau.” De Brusselse sluit de introductie af met een inspirerende mantra: ‘treat yourself with kindness’. "Drag is mijn zelfexpressie, maar drag gaat ook over zorgzaamheid en veerkracht”, benadrukt Tituba.
Na de geruststellende introductie is het tijd te verplaatsen naar de make-up tafels. Sommige deelnemers hebben veel eigen make-up bij, andere vrijwel niets. Meteen wordt er gedeeld. “Alles wat van mij is, is van jou”, klinkt het tussen de enthousiaste deelnemers. Tituba leert niet alleen make-up tips aan, maar deelt met plezier ook eigen producten uit. Al snel vullen de tafels zich met make-up producten. Er is zodanig veel dat je het tafeloppervlak bijna niet meer ziet. Mama Tituba legt de nadruk op een goede organisatie. “Jezelf opmaken is als koken, eens je iets hebt gebruikt, zet je het weer weg. Zo blijft je werkplek overzichtelijk.”
Het echte werk kan beginnen. De eerste stap voor drag make-up is je gezicht analyseren. Samen bekijken de deelnemers elkaars gezichtsbouw en proporties. Vervolgens kan het proces 'uitgummen' beginnen. Om zo van hun gezichten iets nieuws op te bouwen. Want dat is de definitie van drag. Drag is een kunstvorm, een soort uiting, een expressie. Er wordt een soort alter ego gecreëerd. Er zijn zowel drag queens, drag kings, drag queers en andere subcategorieën. Mama Tituba identificeert zichzelf als drag queer. Een misopvatting is dat drag queens liever vrouw dan man willen zijn. Het is een vorm van zelfexpressie en entertainment, geen gender correctie.
‘Vous mouchez avant vous maquillez’
Mama Tituba’s beste tip voor drag make-up? ‘Vous mouchez avant vous maquillez’: snuit je neus voordat je make-up aanbrengt. Een lichte knipoog naar de praktische kant van drag.
De zaal is relatief stil, iedereen werkt geconcentreerd aan zijn make-up look. Op sommige momenten is het zelfs zo stil dat je de workshop in de kamer ernaast kan horen. Het valt op dat de workshop niet alleen draait rond make-up, ook het creëren van een gemeenschap waarin elkaar ondersteunen en motiveren centraal staat is erg aanwezig. De deelnemers bieden elkaar hulp en tips aan. Je voelt nieuwe vriendschappen ontstaan.
“Tot vorig jaar zette de stad zich absoluut niet voldoende in voor de queer community” - Britt Wieringa (23)
Tussen het uitblenden en poederen door vind ik wat tijd om in gesprek te gaan met enkele deelnemers. “Dit is de eerste workshop waar ik deze maand aan deelneem, er waren erg veel dansworkshops, maar dat is minder mijn ding", aldus Britt Wieringa (23). "Hoewel ik ook weinig ervaring heb met make-up, sprak dit me toch erg aan. Kennismaken met drag voelt als zelfexpressie. Ik ben heel excited om door de workshop heen meer mannelijke kenmerken en vormen in mijn gezicht te creëren. Ik hoop dat het me lukt."
Britt Wieringa: “Als je me vorig jaar had gevraagd of de stad zich voldoende inzette voor de queer community had ik voluit neen geantwoord. Maar sinds de oprichting van Queer Leuven zie ik een megagroei.” Wieringa voelde de enorme behoefte aan deze gemeenschap en juicht de variëteit aan evenementen toe.
Van drag naar activisme
Quinn Vermeersch (30), een voormalige Leuvense student, vertelt ons dat het lang niet zo rooskleurig was voor de queer gemeenschap. “Ik heb zelfs het enige LGBTQIA+ café, Rocco, in heel Leuven nog meegemaakt. Het festival nu vind ik dan ook fantastisch. Ik hoop dat de Leuvense horeca op een dag dezelfde tendens als Brussel kan aannemen. Ik mis meer uitgaans- en ontmoetingsplekken. Maar ik beaam dat op cultureel en sociologisch vlak Leuven echt wel goede stappen aan het zetten is. Het Queer Arts Festival is daar één van. Het komt eraan, ik voel het”, merkt Vermeersch op. Hoopvol over de opkomende Leuvense queer community gaat Vermeersch geconcentreerd verder met de aangeleerde make-uptechnieken.
“Veel mensen vinden het naïef dat wij als queer community op straat komen voor Palestina” - Quinn Vermeersch (30)
Als transpersoon heeft Quinn Vermeersch reeds veel activisme gevoerd voor de transgendergemeenschap. Quinns betrokkenheid bij activisme strekt zich echter verder uit dan de grenzen van de trans- en queer community. “Eigenlijk is de conclusie steeds dat er geen vrede kan zijn zolang niet iedereen correct behandeld wordt. Men vindt het naïef dat wij als queer community op straat komen voor Palestina, een land waar geen sprake is van deze rechten. Maar wij zijn van mening dat om LGBTQI+ rechten te bekomen, mensen net de kans moeten krijgen om te ontwikkelen en perspectief te hebben. Veel drag artiesten zijn zich zeer bewust van maatschappelijke kwesties en proberen via drag hun boodschap over te brengen.”
Vermeersch bracht een outfit in de kleuren van de Palestijnse vlag mee naar de workshop. “Deze workshop leert me niet alleen make-uptechnieken, maar het leert me mijn activisme om te zetten in zelfexpressie.” Quinn gelooft dat drag een krachtig middel kan zijn om maatschappelijke verandering te bevorderen. Van Leuven tot Gaza, Vermeersch laat zien dat de reis van drag naar activisme niet alleen een artistieke expressie is, maar ook een roep om solidariteit, gelijkheid en begrip. Net dat wat Leuven nog een beetje lijkt te missen.
Een stad in transitie
Solidariteit, gelijkheid en begrip vormt de kernboodschap van het Queer Arts Festival. De drag make-up workshop, doordrongen van creativiteit, gemeenschapszin en activisme, bracht niet alleen de kunst van drag naar voren, maar illustreerde ook hoe deze kunstvorm is geëvolueerd tot een krachtig instrument voor sociale verandering. De stad Leuven is op de goede weg naar de herdefinitie als een inclusieve en ondersteunende omgeving voor queerness in al zijn aspecten.
