(PIDMAG) Praten en luisteren, lezen en schrijven, we doen het zo vaak dat we er niet meer bij stil staan. Tot er een kink in de kabel zit. Dan is het zoeken naar manieren om te overleven in een samenleving die opgebouwd is rond communicatie. Eddy Schatteman (57) heeft moeite met lezen en schrijven. Hij is niet alleen, want een op zeven volwassenen in Vlaanderen is laaggeletterd. “Ooit nam ik te veel pillen, omdat ik het briefje van de dokter niet kon lezen.”
Laaggeletterdheid is een ruim begrip. Wie niet voldoende met taal, cijfers en grafische gegevens kan omgaan om volledig zelfstandig te functioneren in onze samenleving is laaggeletterd.
Net zoals iedereen leerde Eddy lezen en schrijven op school, maar het vlotte niet. “Doordat ik niet mee kon, werd ik vanachter in de klas gezet en moest ik mijn plan trekken. Toen ik twaalf jaar was, ben ik naar het bijzonder lager onderwijs gegaan. In die tijd zaten kinderen met een verstandelijke beperking en die met leesproblemen door elkaar”, vertelt hij.
Mondeling rijbewijs
Twee jaar later stopt Eddy met school om te gaan werken. Tijdens zijn legerdienst kreeg hij nog wel wat les, maar verder wist hij het lezen en schrijven altijd te vermijden. “Op mijn achttien heb ik mondeling mijn rijbewijs gehaald. Ze lazen me een aantal vragen voor en ik duidde het juiste antwoord aan. Ik heb ook altijd jobs gezocht waarbij ik niet moest lezen of schrijven. Al ben ik daardoor ook nooit hogerop geraakt.”
In de fabriek waar Eddy werkt, kan hij het lezen en schrijven vermijden. In het dagelijkse leven ligt dat anders. “Als ik naar anderstalige televisieprogramma’s kijk, heb ik niets aan de ondertiteling. Als ik de helft heb gelezen, is de zin alweer weg.” Maar laaggeletterdheid heeft ook serieuzere gevolgen: “Ik heb ooit veel te veel medicatie genomen. Ik moest telkens een halve pil innemen, maar had er elke keer anderhalve ingenomen. Ik kon het briefje van de dokter niet goed lezen.”
“Ik schaam mij niet”
Op zijn vierentwintigste besluit Eddy opnieuw lees- en schrijfles te volgen: “Toen mijn vrouw zwanger was, bedacht ik me dat ik mijn kinderen wilde kunnen helpen met hun huiswerk. Ik ben bij Leerpunt (Centrum voor Basiseducatie, red.) terecht gekomen, waar ik nu nog steeds leesles volg. Daar ontdekten ze dat ik dyslexie heb. De reden waarom ik al heel mijn leven worstel met lezen en schrijven.”
Veel laaggeletterden denken dat ze gewoon niet intelligent genoeg zijn om bij te leren of vinden het gênant. Ook bij Eddy in de klas zitten een heleboel mensen die zich schamen: “In een groep van acht of negen waren er vier waarvan de familie niet mocht weten dat ze naar de les kwamen.” Zelf is hij er altijd voor uitgekomen: “Ik schaam mij niet. Ik kan kaartlezen, heb een goed geheugen… Ik ben niet dom,” benadrukt hij.
Beter kunnen lezen en schrijven heeft deuren geopend. Dat gevoel wil Eddy aan andere laaggeletterden ook geven: “Ik voel me zekerder. Toen ik wat beter kon lezen en schrijven, ben ik een computercursus gaan volgen. Iets wat ik vroeger nooit gekund zou hebben. Er ging echt een wereld voor mij open.”
© 2015 – StampMedia - Tekst: Ilse Cox; foto: Milou Verstappen
Dit artikel verscheen eerst in PIDMAG, het magazine van StampMedia – Jaargang 3 Nr.9 p. 16
Dit artikel werd gepubliceerd door Allesoverjeugd.be op 25/04/2015
