Donald Tusk (57) wordt vanaf december voorzitter van de Europese Raad. De Pool staat met onder andere de gevolgen van de economische crisis en het conflict in Oekraïne voor grote uitdagingen. Wat moeten we over de opvolger van Herman Van Rompuy weten?
Na de benoeming van Jean-Claude Juncker als voorzitter van de Europese Commissie schoven de regeringsleiders van de 28 lidstaten afgelopen weekend Donald Tusk als nieuwe EU-president naar voren. De huidige Poolse premier wacht de zware taak om Europa door woelige tijden te leiden. In de voetsporen van Herman Van Rompuy moet hij een nieuwe economische crisis vermijden, het conflict in Oekraïne ontmijnen en tegelijkertijd het enthousiasme voor het Europese project aanwakkeren.
De politieke commentatoren zien in Tusk alvast niet de meest charismatische figuur. “Een grijze muis met een bedroevende kennis van het Engels en Frans”, klinkt het bij de EU-watchers. “Onterecht”, meent Wero Wielgos, een 21-jarige Poolse studente. “Hij is zeker geen talenknobbel, maar wel een sterke redenaar. Tusk weet als geen andere politicus de media en het volk te bespelen. Hij schuwt de pers allerminst en houdt zelfs van persconferenties”, vertelt de vertaler-tolk in wording. “Met populistische beloftes is hij er als eerste Poolse premier in geslaagd om een tweede ambtstermijn in de wacht te slepen.”
Marketingmanager Monika Karasiewicz (30) treedt haar landgenote bij. “Tusk is een echte gentleman, in tegenstelling tot zijn concurrent en voorganger Jarosław Kaczyński. Vanuit zijn zelf opgerichte partij (het Burgerplatform, red.) is hij in enkele jaren tijd tot de meest geliefde politicus in Polen opgeklommen. Zijn loopbaan is ronduit indrukwekkend.”
Tusks carrière wordt vooral gekenmerkt door zijn focus op de vrijemarkteconomie en voorliefde voor Europa. Voor de val van het IJzeren Gordijn was hij als anticommunist actief binnen de vakbond Solidarność. Nadien wees de historicus van opleiding steevast op het belang van Europese integratie.
“Veel woorden, weinig daden”
Dankzij de gulle Europese subsidies kon Donald Tusk zijn land als enige EU-lidstaat van een recessie behoeden. Polen bleef grotendeels van de economische crisis gespaard, waardoor Tusk in 2011 herverkozen werd. Sindsdien is zijn ster evenwel tanende. “Eigenlijk kozen de Polen toen voor het minste kwaad. Op dat moment was al duidelijk dat hij zijn verkiezingsbeloftes nooit zou kunnen nakomen.”
De Poolse infrastructuur is volgens Wielgos zonder twijfel verbeterd, maar ondertussen neemt de werkloosheid toe, stijgt de pensioenleeftijd en stuikt onze gezondheidszorg ineen. “Zijn plannen waren veelbelovend, maar bewerkstellingen nu zelfs het tegenovergestelde. Eens was hij voor vele Polen een wonderdokter, nu kan hij niet snel genoeg ophoepelen”, stelt ze vast.
Een opiniepeiling van het onderzoekinstituut CBOS in Warschau bracht onlangs aan het licht dat amper 19% van de bevraagden achter de regering-Tusk staat. “Onze premier heeft altijd veel woorden, maar zet die niet in daden om”, uit studente Paulina Jesiolowska (22) haar ongenoegen. Bovendien brachten uitgelekte tapes van gesprekken tussen de minister van Binnenlandse Zaken en het hoofd van de Poolse nationale bank Tusk en zijn partij in nauwe schoentjes. “Hij kon een motie van wantrouwen in het parlement succesvol afwenden, maar de perceptie rondom zijn figuur veranderde. Vele jongeren vinden hem een corrupte, leugenachtige dief.”
Politieke strateeg
Toch slaagde Tusk er steeds in zijn machtspositie te consolideren. Niet alleen werkte hij zijn vroegere collega’s in de partijtop geruisloos buiten, ook zijn politieke tegenstanders was hij steeds te snel af. “De verkiezingen in 2015 zouden sowieso het eindstation voor hem worden”, vermoedt Karasiewicz. “Zijn partij stevent op een grote nederlaag af. Europa is voor Tusk een gemakkelijke vluchtroute. Hij verlaat als kapitein een zinkend schip, maar redt wel zijn eigen vel.”
Tusk, een grote fan van voetbalclub Lechia Gdańsk, is een meester van het politieke spel en gaat over lijken, mocht dat nodig blijken. Door zijn strategische manoeuvres rond de onderhandelingstafel is Polen tot de belangrijkste Oost-Europese lidstaat uitgegroeid. Die kwaliteiten zal hij vanaf december als voorzitter van de Europese Raad ten volle kunnen benutten.
“Met een Pool aan het roer zal er een nog hardere lijn tegenover Rusland getrokken worden”, denkt de 24-jarige jurist Kasper Podlaski. “Jammer genoeg verwacht ik – en duizenden Poolse jongeren met mij – voor de rest niet veel van zijn beleid. Waarom zou hij nu plots op Europees niveau zijn beloftes wel nakomen? Zijn partijgenoten zeggen dat ook Polen zelf van het voorzitterschap zal profiteren, maar dat geloof ik niet. Uiteindelijk blijft het een representatieve functie.”
© 2014 – StampMedia – Laurens Soenen
Dit artikel werd gepubliceerd door Express.be op 04/09/2014
