Ook in de gevangenis van Gent zijn er Feesten. Drie weken lang kunnen de gedetineerden van De Nieuwe Wandeling deelnemen aan allerhande activiteiten. Gevangenisdirecteur Luc Stas is trots op het project: "We hebben nog nooit een incident gehad.”
In De Nieuwe Wandeling zijn er ook Gentse Feesten. "Dit is de 36ste keer dat we de Feesten in de gevangenis vieren”, steekt gevangenisdirecteur Luc Stas van wal. “We laten iedereen vrij om te kiezen of ze meedoen of niet. We hebben een erg heterogene bevolking, maar we doen ons best om iets te vinden dat iedereen interesseert.”
Vooral de gratis tv, de films en de concerten vallen in de smaak. De gedetineerden hebben ook inspraak in dit project. Robin en Marieke (*) zitten in het CORT-team. Dat zijn gedetineerden die onder meer lessen en evenementen mee helpen organiseren. "Elk jaar wordt er enorm uitgekeken naar de Gentse Feesten", zegt Marieke. "Het doorbreekt de eentonigheid van het gevangenisleven."
"Ik kijk, net als de meesten hier, vooral uit naar de barbecue," zegt Robin. "Het eten is hier niet slecht, maar het blijft grootkeuken." Op het menu staat een worstje, een kippenboutje, rundsvlees, verschillende groentjes en aardappelsla. Nathalie Brouckaert is chef van de keuken. "De barbecue geeft rust aan de gedetineerden”, zegt ze.
Nooit een incident
Er is volgens de gevangenisdirecteur tijdens de feestenperiode nog nooit een noemenswaardig incident geweest. “Het is alleen bijzonder moeilijk om dit te organiseren”, zegt Brouckaert. “Voor deze periode hebben we minder personeel aanwezig vanwege de vakantieperiode. Maar toeval of niet: in de periode van de Gentse Feesten zijn de minste spanningen.”
Het programmaboekje. (Foto © Ruben De Keyzer)
Werken met gedetineerden is volgens Brouckaert een erg leuke job. “Het geeft hen een gevoel van verantwoordelijkheid, en helpt met de integratie. Ze leren hier belangrijke vaardigheden voor als ze ooit vrijkomen." Al blijven sommigen liever hele dagen in hun cel. “Sommige geïnterneerden kunnen niet om met zoveel sociale drukte", vertrouwt Stas ons toe.
"Krijg ik geen echt mes?"
De gevangenisdirecteur eet aan dezelfde tafel als de gedetineerden. Het zoeken naar een tafel om bij te zitten, doet erg denken aan een schoolrefter. Pieter (*), een van de gevangenen, maakt vriendelijk een plaatsje vrij.
"Ik voel me niet onveilig wanneer ik tussen deze mensen zit", zegt Stas. "Op deze manier is het makkelijk om een goede band te vormen met de gevangenen. Wanneer je de gedetineerden met respect behandelt, krijg je dat ook terug. Daarom laat ik mijn medewerkers ook vrij om bij de gevangenen te zitten. Uit de hoogte doen schept alleen maar vijandigheid, en dat zorgt voor veel meer veiligheidsproblemen."
"Lukt het om je vlees te snijden, meneer?", vraagt Pieter. Hij meent dat het plastieken bestek niet deugt. “Kunnen wij niets scherper krijgen, meneer Stas? Echte messen?", vraagt hij. Stas reageert ad rem: "Nee, dat is te veel afwas.”
Zowel cipiers als gedetineerden schateren het uit. Het valt op hoeveel er gelachen op deze plek. Humor speelt een belangrijke rol om de spanning binnen de gevangenismuren te beperken.
Muziek op de binnenkoer
Enkele van de gedetineerden zijn erg enthousiast om op foto te staan. Gedetineerde Frederik droomt van een plekje in de krant. Enkelen vragen om een portret dat ze kunnen opsturen naar hun familie of hun vriendin. Gsm's en fototoestellen zijn voor de gedetineerden verboden, dus dit bezoek is voor hen een kans die niet vaak voorkomt.
Francis en Frederik poseren gewillig. (Foto © Ruben De Keyzer)
Na het eten wandelen de gedetineerden wat rond. Het valt op hoe ze allemaal in een cirkel om de binnenkoer wandelen. "Dat is niet verplicht", zegt Stas. "Het is een erg vreemd verschijnsel. Iedereen volgt het asfalt padje rond de binnenkoer, ook al is dat nergens voor nodig. En steeds in tegenwijzerzin."
Voor de gelegenheid is er ook muziek. Het CORT-team heeft een playlist opgesteld. De liedjes zijn gevarieerd, valt het op dat de coördinator een grote van is van Muse. Francis is enthousiast over de muziekkeuze. "Ik ben grote fan van Muse, ik heb hen live gezien. Toen stond de muziek wel luider", knipoogt Francis.
Francis toont fier zijn concertbandjes. "Altijd al een grote festivalganger geweest. Ik ben kort na het laatste optreden waarnaar ik geweest ben gearresteerd. Dat was wel geluk hebben. Even ervoor en ik had het moeten missen."
“Eén van de beste gevangenissen”
De sporttoernooien zijn ook in trek. Er is een badmintontoernooi aan de gang, en zodra de gedetineerden de camera bespeuren zijn ze er als de kippen bij om hun sportkunde te demonstreren. "Superstar, superstar!", juicht een enthousiaste gedetineerde.
(Foto © Ruben De Keyzer)
Wie het meeste kans maakt om te winnen? "Ik natuurlijk," knipoogt Jonas (*). "Dit is één van de beste gevangenissen in België, schrijf maar op. "Bah nee jong!", roept een ander. "Het trekt hier op niets. We mogen nooit naar buiten!"
Jonas ontploft. "Hoe komt het, denk je?! Moet ik misschien zeggen wat meneer hier allemaal heeft uitgestoken bij de rel in april?! De aanstokers hebben ze gelukkig overgeplaatst naar andere gevangenissen, maar we werden nu wel allemaal gestraft omdat een paar het nodig vonden zich als beesten te gedragen."
De bewakingsassistenten bevelen de twee vriendelijk dat ze moeten bekoelen, wat de gedetineerden meteen ook doen. "Soms zijn er wat spanningen", zegt Stas, "Dat gebeurt nu eenmaal op een plek als deze. Ik begrijp die man zijn frustratie wel. In Oudenaarde zijn er veel minder gedetineerden. Hoe groter de gevangenisbevolking, hoe minder vrijheid je hen kan geven zonder veiligheidsrisico's te nemen."
Uurtje meer bewegingsvrijheid
De mannen mogen elke dag een uur en drie kwartier naar buiten, en om de twee dagen ook ’s avonds nog anderhalf uur. “Met de Gentse Feesten krijgen ze een uurtje meer”, zegt Stas. “De vrouwen hebben meer bewegingsvrijheid. De mannen zijn met 295, de vrouwen slechts met 55. Zij hebben wat meer faciliteiten en kunnen hun eigen kleren te dragen, zonder dat we een veiligheidsrisico nemen.”
Bij de mannen is dat onmogelijk. De overbevolking in onze gevangenissen blijft een pijnpunt. "Tot mijn spijt moet ik ook zeggen dat niet iedereen hier thuishoort”, zucht Stas. “Een kwart van onze gevangenisbevolking bestaat uit geïnterneerden, mensen met ernstige psychische aandoeningen. We doen wat we kunnen om hen te helpen, maar we zijn geen kliniek.”
In een gevangenisomgeving glijden geïnterneerden alleen maar dieper af. “Het probleem is dat de zorgsector ze liever kwijt is dan rijk. Een incident, en ze komen weer hier terecht. En dan zijn ze verloren. Het is een bekend verhaal dat in de media komt en gaat, maar er moet een oplossing komen. Het zou bij wet verboden moeten zijn om geesteszieken op te sluiten", besluit Stas.
Om privacyredenen zijn Marieke, Jonas en Pieter schuilnamen
© 2015 – StampMedia / Mediaraven – tekst en foto’s: Ruben De Keyzer
Dit artikel werd gepubliceerd door DeRedactie op 26/07/2015
