Vanaf februari 2018 kan je in China geen VPN-server meer gebruiken. Daardoor valt censuur niet meer te omzeilen. Onze reporter Jef trok voor twee weken naar de West-Chinese stad Chengdu en sprak er met enkele jongeren over internetgebruik.
De dagen van de VPN-server – ofwel het Virtual Private Network – lijken geteld in het land van de draak. Vanaf februari 2018 gooit de overheid alle toegangspoorten die VPN-tools aanbieden offline. Via zo’n tool, die je installeert op je laptop of smartphone, simuleer je een verblijf op een buitenlands beveiligd netwerk. Daardoor zijn binnenlandse restricties zoals een blokkade op Facebook, Google of Twitter niet meer van toepassing. Ook versleutel je gegevens die je op een normaal netwerk prijsgeeft.
Het gebruik van VPN is binnen China een publiek geheim. Tot dusver zijn er geen gevallen bekend van sancties omwille van VPN-gebruik. Volgens een raming van GlobalwebInedex maken ongeveer 90 miljoen volwassen Chinezen er gebruik van. Studiebureau Statista berekende dan weer dat Facebook in 2018 zo’n 55 miljoen Chinese gebruikers zal hebben. Ondanks maatregelen van de overheid om de website aan banden te leggen.
(On)afhankelijkheid
Deze cijfers lijken een verhaal van Chinese afhankelijkheid naar westerse platformen te bevestigen maar de realiteit verdient meer nuance. Want er is ook het verhaal van het Chinese alternatief. De Chinese miljoenensteden ontsnappen niet aan de druk van globalisering en de daarbij horende uniformisering. Naast Macdonalds, KFC, Nike of Adidas heeft ook Facebook zijn draai gevonden in de volksrepubliek.
Maar op het vlak van sociale netwerken vaart het land van de draak evengoed zijn eigen koers. Youtube? Youku. Google? Baidu. Twitter? Weibo. WeChat, de Chinese variant van Facebook, kent maandelijks zo’n 889 miljoen gebruikers. Heel wat meer dan er op zijn Amerikaanse tegenhanger vertoeven. Wie vriendschappen sluit in China, krijgt vroeg of laat de vraag een WeChat-account aan te maken. Facebook is zelden een optie om contact te houden.
Wil dat zeggen dat een definitief VPN-ban vanuit overheidskringen geen invloed zou hebben op Chinese jongeren? Neen. Al zijn die jongeren niet unaniem voor of tegen strengere maatregelen. Ook hier is de realiteit heel wat complexer.
Fu Ye (19): “Buitenlands nieuws tast ons imago aan”
“Het is soms nodig om controle over de dingen te hebben, zodat we ons kunnen ontwikkelen. Het nieuws dat uit het buitenland komt, helpt daar niet echt bij. Het tast eerder ons imago en dat van onze leiders aan. Neem nu de Nobelprijzen. Dat is gereedschap van een select clubje landen dat ons niet respecteert (verwijzend naar de onlangs overleden Chinese Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo die elf jaar in de gevangenis zat voor kritiek op de overheid, nvdr.). We moeten eensgezind en met een sterke organisatie het land leiden.”
“Pas op, ik ben ook niet 100 procent tegen VPN. Ik gebruik het zelf om een alternatieve blik op het nieuws te krijgen. Ik weet ook dat heel wat studenten het gebruiken voor opzoekwerk of om meer informele beelden van onze leiders te zien. Ik begrijp dat een verbod voor bepaalde studenten heel wat ongemakken met zich meebrengt.”
Jessica (19): “Studenten zullen toegang tot belangrijke academische bronnen verliezen”
“Eerst het positieve nieuws: vrienden die computerwetenschappen studeren, hebben me gezegd dat het technologisch gezien zo goed als onmogelijk is om censuur te garanderen en toegang tot een VPN-netwerk te ontzeggen. Maar stel dat het zover komt, dan zullen heel wat studenten de toegang tot belangrijke academische bronnen verliezen. Vooral Google Scholar is enorm populair onder studenten.”
“Zelf hoop ik tegen 2018 in het buitenland te studeren zodat ik zelfs geen VPN meer nodig heb. Maar voor alle anderen zal het desastreuze gevolgen hebben bij hun studiewerk.”
“Ik begrijp dat de overheid wantrouwig is, er zijn altijd mensen met slechte bedoelingen. Maar dit is niet de juiste oplossing. Heel wat studenten hebben een VPN: enkel en alleen voor hun studie, niet voor Facebook of Twitter. Geef hen op z’n minst toegang tot buitenlands bronnenmateriaal.”
Grey Cheng Li (20): “Fake news zal mijn dagelijks leven beheersen”
“Ik gebruik mijn VPN dagelijks voor websites als Google of Wikipedia en krantensites van The New York Times en The Washington Post. Als dat wegvalt, wordt het nieuws dat ik krijg extreem beperkt en eenzijdig. De berichtgeving is niet objectief: de overheid gebruikt nieuwsmedia om mensen te doen geloven wat zij willen. Het is absoluut geen faire regel. Fake news zal mijn dagelijks leven beheersen.”
“Uiteraard zijn er altijd achterpoortjes. Er zijn mensen die een proxyserver huren en een persoonlijke VPN opzetten. Maar zij zijn een kleine minderheid. Omdat het redelijk complex is en veel technologische kennis vereist.”
“Je ziet nu al hoe buitenlandse spelers buigen voor China. Apple heeft recent heel wat VPN-apps uit de Appstore gehaald. Het is enorm teleurstellend dat een bedrijf dat in eigen land niet wil buigen voor de FBI wel zomaar toegeeft aan een buitenlandse regering.”
Sinds september 2015 zijn er in China ongeveer 3000 websites geblokkeerd. De belangrijkste daarbij zijn: Facebook, Google (en diensten als Gmail, etc.), Wikipedia, Wikileaks, Twitter, Instagram, The New York Times, Vimeo, BBC, Reuters, the Economist en Time.
Dit artikel werd gepubliceerd door MO* op 03/08/2017
