Het nieuws van de Arabische revoluties bereikte het Westen als een complete verrassing. De Britse professor Eugene Rogan verduidelijkt de historische wortels van de recente onvrede. "Na jarenlange onderdrukking herwinnen de Arabieren een gevoel van waardigheid."
Vooruit zat afgeladen vol tijdens de MO*lezing 'Lessen uit de Arabische geschiedenis' op donderdag 12 mei. Het is duidelijk dat de gebeurtenissen van de voorbije maanden bij veel mensen vragen oproepen. Eugene Rogan, auteur van het boek 'De Arabieren', en Sami Zemni, leidend figuur van de onderzoeksgroep MENARG, wierpen hun licht op het verleden en de toekomst van de landen in het Midden-Oosten.
Obsessie met islam
"Voor de opstanden werd er vaak gezegd dat islam en democratie onverzoenbaar zijn", vertelt Rogan. "Deze stelling werd totaal ontkracht. Er is een nieuwe Arabische beweging ontstaan, maar ze heeft diepe historische wortels. Zowel in Egypte als in Tunesië waren er in de negentiende eeuw moslims die streefden naar meer politieke vrijheden. Door de huidige ontwikkelingen zal de Arabische wereld nooit meer kunnen terugkeren naar de situatie van voor 2011."
"Het Westen is geobsedeerd door islam", verzucht Zemni. "Maar het geloof was niet de drijvende kracht achter de opstanden. Neem bijvoorbeeld de Moslimbroeders, een conservatieve partij, zij waren erg terughoudend bij het begin van de omwentelingen."
Symbolische zelfmoord
Volgens Rogan liggen verschillende factoren aan de basis van de revoluties. In de eerste plaats is de levensstandaard van de Arabische staten zonder olie bij de laagste in de wereld. Deze landen bengelen onderaan op de ladder van de Human Development Index van de Verenigde Naties. Verder faalde het economische beleid van de regeringen en werden jonge, getalenteerde mensen overgelaten aan hun lot.
"De zelfmoord van de Tunesische Mohamed Bouazizi staat symbool voor een economie die geen kansen biedt aan de jonge generatie", meent hij. Sami Zemni stelt dat het gebrek aan jobs, de stijgende kloof tussen arm en rijk en de foute economische beslissingen gevolgen zijn van een neoliberaal ontwikkelingsproces.
Een nieuwe eeuw van coöperatie
De omstandigheden waarin de nieuwe regeringen zich nu moeten ontwikkelen zijn uitermate moeilijk. "Het Westen moet niet tussen beide komen op politiek niveau, maar het kan wel een belangrijke rol spelen op economisch gebied", vindt Rogan. Hij is voorstander van een soort Marshallplan voor het Midden-Oosten. Met steun van Europa zouden de Arabische overheden gemakkelijker jobs kunnen aanbieden. "Op dit moment is de regio niet aantrekkelijk voor investeerders, zowel door intern, als extern geweld. Door mee te helpen aan de uitbouw van stabiele en veilige staten kan Europa een win-winsituatie creëren. Het aantal vluchtelingen zou afnemen en de handel kan toenemen." Beide experts zijn het erover eens dat er nood is aan creatieve overeenkomsten en nieuwe samenwerkingsverbanden tussen het Westen en het Oosten.
© 2011 - StampMedia - Marieke Van Cauwenberghe
Dit artikel werd gepubliceerd door MO* - online op 18/05/2011
