We staan in de inkomhal van DPG Media op het Mediaplein in Antwerpen. Het is een grijze ochtend, maar dat vergeet je meteen wanneer je het heerlijke West-Vlaamse accent hoort van Jonas Lips (25). Zijn AN op Tiktok daarentegen heeft ondertussen dezelfde status verworven als dat van Martine Tanghe. Met een hart voor nieuws en jongeren deelt de journalist van Het Laatste Nieuws (HLN) smet ons zijn visie op de toekomst van de journalistiek.
Je bent de eerste Tiktok-journalist van België. Wat houdt dat precies in?
Jonas Lips: “De meeste journalistiek gebeurt via klassieke media: tv, radio of de krant. Tiktok-journalistiek is eigenlijk nieuws brengen op een platform waar jongeren op scrollen. Ik leg enerzijds heel eenvoudig het nieuws van de dag uit, anderzijds kies ik onderwerpen die in hun leefwereld passen, zaken waar ze over kunnen babbelen op de speelplaats.”
Hoe maak je het evenwicht tussen lichte en zware onderwerpen?
“Het eerste dat we deden bij Het Laatste Nieuws, was aan tieners en twintigers vragen: ‘Hoe willen jullie nieuws consumeren op Tiktok?’ Het werd heel duidelijk dat nieuws behapbaar moet zijn. Jongeren vinden het vaak te zwaar, ook voor hun mentale gezondheid. Ze hebben nood aan positief nieuws en wat showbizz. Een goede balans is cruciaal.”
Hoe ga je dan om met een thema als de oorlog in Gaza?
“Jongeren hebben veel vragen zoals: ‘Moeten we bang zijn?’, ‘Komt er een Derde Wereldoorlog?’, … Daarvoor hebben we oorlogsjournalist Robin Ramaekers die ter plaatse vragen beantwoordt. Hetzelfde doen we met de situatie in Oekraïne. Een voordeel op Tiktok is dat ik heel gericht vragen kan beantwoorden, individueel of in een video. Meestal gaat het over niets meer dan angst.”
“Jongeren vinden het nieuws vaak te zwaar, ook voor hun mentale gezondheid. Ze hebben nood aan positief nieuws en wat showbizz”
Een jaar geleden schreef je het boek Tiktok Academy, over hoe je een eigen merk creëert op Tiktok. Met jouw skills verwacht je een digitale vorm. Waarom toch een boek?
(Lacht) “Het heeft geen zin om nog aan tieners uit te leggen hoe je Tiktok moet gebruiken. Het zijn vooral dertigplussers die er niet veel van kennen, maar er wel zelf mee aan de slag willen gaan. Oké, het is een boek, maar als dat nu online 150 pagina’s waren, zou je daar niemand mee bereiken.”
Je bent nog jong en hebt, zoals je zelf zegt, de tiktokdrive in de vingers. Heb je schrik die voeling ooit te verliezen?
“Ik ben me er heel bewust van. Dit is iets wat ik binnen een jaar of twee nog hoop te doen, en waarvan ik overtuigd ben dat ik het nog wel kan. Maar er komt een moment waarop het cringe wordt als je je dertigste voorbij bent. Dan laat ik het over aan de volgende generatie. Ik zal dan wel andere dingen doen. Wat dat zal zijn, weet ik nog niet, dat hoeft ook niet. Ik leef heel hard in het nu en nu past het volledig bij wie ik ben.”
Je hebt dus wel de overtuiging dat Tiktok aan een jongere generatie besteed is?
“Ja, jongeren gaan er echt anders mee om dan boomers. Ze kunnen er hun creativiteit in kwijt, brengen er muziek mee op de markt, etaleren er hun hobby … Ze zijn het meer gewend om hun smartphone te pakken, alles te filmen en online te zetten. Het is echt een vanzelfsprekendheid bij Gen Z.”
Er circuleert veel fake news online. Zijn er dingen die je doet om dit te counteren?
“Vaak krijg ik ongeruste berichten van jongeren, bijvoorbeeld over de Eiffeltoren die in brand zou staan. Die video’s pik ik op en gebruik ik om te waarschuwen voor fake news. Zo probeer ik altijd vanuit hun leefwereld te vertrekken. Nieuwsaccounts zijn geverifieerd met een blauw vinkje zodat mensen erop kunnen vertrouwen. Correcte berichtgeving is vandaag belangrijker dan ooit.”
“Als je jongeren wil bereiken, is het belangrijk dat te doen via de platforms die zij gebruiken”
Is het niet verwarrend om nieuwscontent op een entertainmentplatform te posten?
“Dat is inderdaad moeilijk. Tegenwoordig is Tiktok wel meer dan louter ontspanning: het is creativiteit én informatie. Je hebt tegenwoordig zelfs artsen die er advies geven. Je hebt daar... allez, álles gewoon! Ik wil de clichés over Tiktok doorbreken. En uit diverse onderzoeken blijkt dat jongeren steeds minder nieuws consumeren via de radio, tv en krant, en eigenlijk alleen nog maar via Youtube, Instagram en TikTok. Het is belangrijk dat als je hen dan toch wil bereiken, je dat via de platforms doet die zij gebruiken.”
Jongeren zijn nu heel behapbare berichtgeving gewend, moeten we ze meer uitdagen om zelfstandig op zoek te gaan naar nieuws?
“Dat is een goede vraag. Ik denk dat onderwijs daar een grote rol in speelt. Het zou in de klas al op jonge leeftijd besproken moeten worden. Er kan bijvoorbeeld over het radionieuws klassikaal gepraat worden, zodat jongeren met elkaar in debat leren gaan.”
Zou digitale media een vak kunnen zijn?
“Ik denk het wel, maar dat moet dan inhaken op de actualiteit. Het kan Actua heten, bijvoorbeeld. De jongerenverkiezingen komen eraan. 500.000 jongeren gaan voor het eerst stemmen. In dat vak kunnen jongeren leren hoe ze moeten stemmen. Waarom mogen we gaan stemmen en wat betekent dat voor ons land? Dat haakt wel degelijk in op thema's die leven onder jongeren.”
“Veel tieners hebben een mening over abortus. Hebben ze een mening over Youtuber Acid die strenger wordt gestraft dan Nicolas Caeyers of de Reuzengommers tout court? Dat zijn dingen die jongeren bezighouden. Maar ze weten niet dat hun stem wel bepaalt hoe ons land er gaat uitzien. Je hoort vaak: ‘Politiek is saai’ en "Ik begrijp het niet.’ Natuurlijk is het belangrijk dat het aanleunt bij de dingen die hen interesseren.”
“Hetzelfde met racisme. We staan binnenkort voor verkiezingen waar Vlaams Belang de grote winnaar dreigt te worden. Dat gaat over gelijkheid tussen man en vrouw en diversiteit. Jongeren die hier dan progressief in zijn, moeten daarover kunnen en durven leren. Ik kan het proberen via Tiktok, maar ze zitten acht uur per dag op school. De taak ligt dus vooral bij het onderwijs.”
Hoe zie je de toekomst van de journalistiek?
“Alles wordt sowieso heel digitaal. Tegenwoordig heeft iedereen een smartphone en zit die er 24/7 op. Mensen willen niet meer enkel om één en zeven uur het nieuws volgen, maar willen meteen op de hoogte worden gebracht. Als er ergens een schietpartij is, gaat de video een minuut later al viraal. De digitalisering gaat supersnel en daar moeten wij als journalisten rekening mee houden.”
“De universitaire studie over de Apestaartjaren is een onderzoek naar hoeveel jongeren op sociale media zitten. Daarin zie je heel duidelijk dat de aandachtspanne van jongeren snel achteruitgaat. Ze kijken maximaal één minuut naar een video voordat ze wegswipen. We zien ook dat het bereik van het Tiktokaccount van HLN verbreedt en alsmaar meer jongvolwassenen van 18 tot 23 jaar aantrekt. De digitalisering wordt alomtegenwoordig.”
Zou je dan zeggen dat het journaal aan het uitsterven is?
“Ik denk niet dat het aan het uitsterven is. Je merkt dat jongeren die ouder worden en de twintig bereiken, sneller geneigd zijn om een nieuwsuitzending te bekijken. Het heeft te maken met hoe volwassen ze zijn. Wat er gebeurt in de wereld, is heel belangrijk voor hun identiteitsvorming. Er moet dus niet meer over worden gediscussieerd óf jongeren behoefte hebben aan nieuws. De populariteit van het HLN Tiktok-account is hier het bewijs van. Wel moeten we blijven stilstaan bij de manier waarop we nieuws brengen, zodat de klassieke en de nieuwe media naast elkaar kunnen blijven bestaan."
