Tijdens de meest gewelddadige nacht uit de Roemeense geschiedenis van de laatste twintig jaar, bevond Vlad Ursulean zich in het centrum van Boekarest tussen honderden andere jongeren die stenen gooiden naar de oproerpolitie. Hij is gekleed in een kaptrui en een sjaal, net zoals alle anderen. Alleen is hij niet gewapend met stenen, maar met een camera.
Midden januari publiceerde Ursulean een eerste verslag over de protesten op zijn blog. Het bericht werd meer dan 5.000 keer geliked op Facebook en vanuit het publiek kwam de vraag voor meer gelijkaardige verslagen. Ursulean vertelt het verhaal van een gewelddadige nacht waarop "de apathische jeugd die haar tijd doodt in clubs en de wereld redt met likes" de straten optrekt om haar ongenoegen en woede te uiten over de huidige maatschappelijke en politieke situatie in Roemenië.
Ursulean ontsnapt maar net aan een vechtpartij met andere jonge betogers, een episode die hij gedetailleerd beschrijft op zijn blog. "Plots merkt een man op dat ik een camera in mijn hand draag en een op mijn hoofd en hij beseft dat ik alles heb opgenomen. Echt alles! Hij haalt uit naar mij en anderen volgen. 'Dude, ik ben een journalist!' is alles wat ik kan uitschreeuwen voordat de jongens zich op mij gooien. Ze snijden me de pas af en een van hen graait naar de camera op mijn hoofd. Ik grijp mijn camera vast, duw hem, spring naar achter en op dat moment verschijnen andere mensen uit het niets om me te verdedigen: "Idioten, laat journalisten met rust!"
Videofragment opgenomen door Vlad Ursulean tijdens de nacht van het protest, inclusief het moment waarop hij aangevallen wordt door betogers (17'09").
Ondanks het feit dat hij aan het geweld ontsnapte, werd een van Ursulean's grootste angsten werkelijkheid die nacht. Zowel de batterij van de videocamera op zijn hoofd, als de batterij van zijn fotocamera loopt leeg, kort nadat hij bedreigd werd door de betogers.
Na de publicatie van zijn eerste artikel spendeert Ursulean een hele dag op Facebook om te antwoorden op berichten en commentaren en om meer informatie te krijgen over wat er gebeurde. Vanaf dat moment hebben ongeveer 1.000 mensen hem een vriendschapsverzoek gestuurd en een 500-tal hebben zich ingeschreven op zijn publieke berichten.
Facebookfaam
In januari vulden de Roemeense straten zich met betogers die protesteerden tegen de voorgestelde wet rond gezondheidszorg en de terugkeer eisten van een gezondheidsminister die opstapte door controverse. De mensen uitten frustraties en klachten over zaken die ze lange tijd gewoon hadden geslikt, zoals de besparing van 25 procent op ambtenarenlonen en corruptieschandalen.
"De protesten leken niet echt grootschalig wanneer ik ze op tv zag. Uit nieuwsgierigheid ging ik ter plaatse een kijkje nemen en kreeg toen een totaal ander beeld te zien. Sindsdien was ik daar bijna elke dag gedurende het maandenlange protest, het was een erg verrijkende ervaring", zegt Vlad Ursulean.
Zijn verslaggeving over de protesten op Facebook werd meer gelezen dan de grote Roemeense kranten. Eind januari kon Ursulean een interview doen met drie leden van de oproerpolitie die aan het werk waren tijdens de protesten. Er kwamen meer reacties via Facebook op het interview dan op nieuwsberichten van media outlets zoals de krant Evenimentul Zilei en nieuwswebsites Gandul.ro en Hotnews.ro.
Foto: Vlad Ursulean aan het werk
Facebrands, een dienst die Roemeense merken op Facebook promoot en in kaart brengt, kwam als eerste naar buiten met het nieuws over Vlad Ursulean's succes en noemde hem een van de beste verslaggevers die Roemenië gekend heeft de laatste jaren. Ursulean's bekendheid breidde zich al snel uit over de Roemeense grenzen heen en ook de BBC en MSNBC gebruikten hem als informatiebron.
Foto: Straatprotesten in Boekarest, Roemenië
In een interview voor het Roemeense technologiemagazine Das Cloud zegt Ursulean zijn succes te danken aan het gebrek aan objectiviteit bij de traditionele media. "De mensen hongerden naar pure en eerlijke journalistiek die erin slaagt om de gebeurtenissen te verklaren en niet een opinie wil opdringen. Overstelpt door eindeloze tv-debatten willen ze informatie die vrij is van een verborgen agenda. Jammer genoeg kunnen ze zulke informatie nergens terugvinden," zegt Ursulean.
Facebook gaf de jonge journalist niet alleen erkenning, maar functioneerde ook als persagentschap. Ursulean gebruikte zijn Facebooknewsfeed om Roemeense en internationale artikels over de protesten te lezen.
"Ik doe enkel mijn plicht als journalist"
Als afgestudeerd journalist van 23 jaar werkte Ursulean gedurende drie jaar voor de Roemeense krant Romania Libera (Vrij Roemenië). Vervolgens begon hij als freelancer "met een lege maag". Momenteel studeert hij antropologie en doet hij aan een mix van feature- en onderzoeksjournalistiek. "Ik heb aan projecten voor allerhande mediavormen gewerkt, maar het wordt steeds moeilijker om iets interessant te kunnen schrijven, tenzij het voor het internet is", zegt hij.
Terwijl de grootste traditionele media de voetbalsupporters beschuldigden van het geweld tegen de oproerpolitie, probeerde Ursulean contacten te leggen met hen voor een interview. Hij slaagde erin om de auteur van een manifest te identificeren en interviewen. Bovendien sprak hij ook met de oproerpolitie, die een slechte reputatie kreeg na de gewelddadige botsingen met betogers in januari. "Ik speelde het klaar om interviews af te nemen van de sleutelfiguren door hen gewoonweg te contacteren via Facebook. Mensen waren blij dat ze konden bijdragen aan een eerlijke journalistieke inspanning", zegt Ursulean. De jonge journalist gelooft dat zijn succes op Facebook en de bescherming die hij kreeg in de straten van Boekerast te verklaren is door het feit dat hij simpelweg "zijn plicht" deed.
Foto: Het geld dat verdiend wordt met de verkoop van journalistiek geïnspireerde 'martisoare' (amuletten) gaat naar de financiering van Ursuleans nieuwe project: een Journalistenhuis in Boekarest
Het Journalistenhuis
Samen met enkele vrienden werkt Vlad Ursulean momenteel aan een huis waar journalisten elkaar kunnen ontmoeten en praten over hun dromen en de toekomst van de media. Hij accepteert donaties in elke vorm: van meubelen over elektronica tot geld voor de huur. Ursulean wil dat het Journalistenhuis een vrij nieuwsruimte wordt waar journalisten kunnen werken zonder de beperkingen van traditionele nieuwsruimten.
Vandaag zijn Ursulean en andere journalisten bezig met het maken en verkopen van journalistieke decoraties aan rood-witte touwtjes. In het Roemeens worden ze 'martisoare' genoemd en gelinked aan een oude traditie die Roemenen nog steeds gebruiken om de komst van de lente te vieren. Het geld verkregen uit de verkoop van de decoraties dient ter financiering van het Journalistenhuis.
"Het grote doel is om een nieuw type van pers en een nieuw type businessmodel te vinden waardoor goede journalistiek en goed geld kan geproduceerd worden", zegt Ursulean in een recent interview aan het Roemeense dagblad Jurnalul National.
© 2012 - European Journalism Centre/StampMedia - Carmen Paun, vertaling: Daniëlle Raeijmaekers
Dit artikel werd gepubliceerd door Knack - online op 07/03/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Belg.be op 07/03/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Nieuws.be op 08/03/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 10/03/2012
