(Apache) Terwijl de socialisten drukdoende zijn voorzitter Bruno Tobback in een Processie van Echternach naar buiten te dragen, werken de Jongsocialisten aan een nieuw manifest. Vorig weekend hielden ze met ‘THINK! Outside the box’ een congres dat de inhoudelijke krijtlijnen moest schetsen. Peter Casteels van Apache leefde twee dagen mee.
Het ledenaantal van sp.a daalt al enkele decennia, de partij bevindt zich vandaag in een deplorabele staat – eigenlijk gaat het al langer dan tien jaar niet goed – en politieke partijen heten vandaag voorbijgestreefd te zijn. Toch zijn er nog steeds jongeren die zich lid maken van de Jongsocialisten (tot 2013 Animo) oftewel de jongerenpartij van sp.a. Die telt ongeveer 3.500 leden, waarvan er zo’n 200 á 300 ook echt actief zijn. Vorig weekend hielden ze een inhoudelijk congres in Leuven. Een vijfenzeventigtal leden kwam er samen om te discussiëren over wat na de zomer moet uitmondden in een nieuw manifest.
Van oudsher waren jongerenafdelingen van partijen de plek waar kaderleden en toekomstige mandatarissen werden gevormd en getraind. Die functie zijn ze grotendeels verloren. Een politieke carrière begint vandaag vroeger en veel mensen hebben de jongerenafdeling niet meer nodig om aan een mandaat te geraken. Activiteiten van de jongerenpartij lijken nochtans nog steeds het meeste op een oefening voor later. Aaron Ooms, die sinds november voorzitter is, wil vormingen organiseren waarbij leden niet enkel wordt geleerd te debatteren maar ook opiniestukken te schrijven en zelfs cartoons te tekenen. Ook de strikte regels over de werking en de structuren kunnen enkel maar bedoeld zijn om jongeren gewend te maken aan democratische besluitvorming.
Jongerenpartijen waren vroeger de plek waar kaderleden en toekomstige mandatarissen werden gevormd en getraind. Die functie zijn ze grotendeels verloren
Tussen de aanwezigen zit in Leuven een enkeling die al een functie heeft bij sp.a of die er, zoals Ooms, een ambieert, maar de meerderheid is daar niet echt in geïnteresseerd. Er is maar één jongeman die ons leek te gebruiken om zijn vaardigheden in het geven van nietszeggende antwoorden te oefenen. Verder lijken de Jongsocialisten het in tegenstelling tot hun oudere collega’s in de eerste plaats nog steeds gezellig met elkaar te hebben. Maar het verlies van betekenis van jongerenpartijen is reëel. Onder minister Pascal Smet (sp.a) werden de subsidies voor jongerenpartijen omzeggens gehalveerd. Voor de Jongsocialisten, die maar weinig middelen krijgen van hun moederpartij, betekent het dat ze acties moeten organiseren om de werkingskosten te dekken.
Onszelf zijn
Zaterdagochtend. Yves Desmet begint met een openingsspeech waarin hij de Jongsocialisten – na hen het advies te hebben gegeven ’s avonds een betoging te organiseren voor het huis van Bruno Tobback – voorhoudt dat sp.a geen partij mag zijn die enkel gelijkgezinden aanspreekt. Eén van de ochtendsessies, geleid door politiek filosoof Bleri Lleshi, gaat meteen daarna over de identiteit van de Jongsocialisten. Er moeten vragen worden beantwoord over wie Jongsocialisten zijn, wat ze doen en wat ze willen. De replieken zijn veelal obligaat – “we zijn een partij waar iedereen zichzelf mag en kan zijn”. Het is dan ook ietwat bizar dat een jongerenpartij zichzelf zo’n denkoefening oplegt.
Wie van op een afstand toekijkt, heeft er niettemin weinig problemen mee om Jongsocialisten te typeren. Ze zijn doorgaans blank, vrolijk, geëngageerd en het merendeel is hoogopgeleid. Net als zowat alle mogelijke organisaties en partijen kampen ze met een immense ondervertegenwoordiging van allochtonen. Daar zou de partij heel graag iets aan doen. Alleen weten ze niet goed hoe. Er wordt wel gediscussieerd over een quotum voor transgenders in het nationaal bestuur. Idealiter zouden die twintig procent van de bestuursleden uitmaken.
Binnenkort wordt er een quotum voorgesteld voor transgenders in het nationaal bestuur van de Jongsocialisten
Tobback of Crombez?
Bij Jongsocialisten ligt vooral de relatie met sp.a gevoelig. “Jongsocialisten is een partij die kritiek mag uiten en tegen de schenen moet schoppen als dat nodig is”, is één van de conclusies die worden voorgesteld. Alle leden reppen zich ook om te onderschrijven dat Jongsocialisten onafhankelijk zijn van sp.a. Behalve de voorzitter: “Wij zijn niet onafhankelijk, neen. We zijn allemaal socialisten. Ik zit ook in het partijbestuur van sp.a. Maar we kunnen en moeten natuurlijk wel kritisch zijn”, zegt Ooms. Het meest bekende voorbeeld van de voorbije jaren is het verkiezingscongres waarop de Jongsocialisten erin slaagden een amendement goedgekeurd te krijgen over de legalisering van drugs. De partijtop had dat liever anders gezien.
Het is een vraag die weinig Jongsocialisten bezig houdt, maar die er misschien wel toe doet: dient een jongerenpartij in de eerste plaats om invloed uit te oefenen op de moederpartij, of is het een organisatie die zich op de hele samenleving moet richten? “Wij hebben als Jongsocialisten geen macht”, zegt Stefanie Audenaerde uit Aalst. “Daar moeten we niet flauw over doen. Het is pas in overleg met de mandatarissen van onze partij dat we ook werkelijk iets kunnen veranderen.” Nemen de Jongsocialisten dan ook stelling in het voorzittersdebat dat sp.a de komende maanden bezighoudt? “Het bestuur neemt geen standpunt in. Na juni willen wij met elke kandidaat die wint goed kunnen samenwerken. Dan zou het niet verstandig zijn om op voorhand kant te kiezen”, aldus Ooms.
"Ooit komen we terug aan de macht. En dan moeten we klaar staan met onze nieuwe ideeën"
Het is dan ook pas wanneer wij “Tobback of Crombez?” kirren en met de wijsvinger wijzen naar wie moet antwoorden dat de gesprekken een wending nemen richting voorzittersverkiezing. Ondanks een passage van Bruno Tobback, die samenvalt met de komst van een cameraploeg van VTM, is het moeilijk iemand te vinden die echt de verdediging van Tobback op zich neemt. Pas laat op de avond meldt zich iemand: “N-VA heeft campagne gevoerd met de kracht van verandering. Kijk hoe die partij daar nu veel van haar kiezers mee teleurstelt. Met de hype rond John Crombez kan het ook zo gaan. Iedereen verwacht er zoveel van dat het bijna alleen maar kan tegenvallen.” Ook over de kandidatuur van John Crombez is er trouwens maar weinig enthousiasme. Een opmerking van Yves Desmet dat het de partij aan boegbeelden ontbreekt, kan misschien niet op applaus maar wel op instemming rekenen.
Basisinkomen
Er is überhaupt weinig animo onder de Jongsocialisten om het over de problemen van de moederpartij te hebben. Het gaat bij ‘THINK! Outside the box’ dan ook over inhoud. Zaterdagmiddag is er onder meer een sessie over het basisinkomen met Philippe Van Parijs. Hij trekt veel meer volk dan de activiteiten over armoede en de crisis in Oekraïne, en de Jongsocialisten besloten eerder al dat ze voor een basisinkomen zijn. Yasmine Kherbache, die zondagochtend spreekt, pikt het thema gretig op. Het is één van de voorstellen die ervoor moeten zorgen dat sp.a weer een partij van dromers (én doeners) wordt. Ook de twee kandidaat-voorzitters verwijzen in hun intentieverklaringen, weliswaar in vage bewoordingen, naar het basisinkomen. In de ogen van de Jongsocialisten, net zoals het opnemen van de decumul in het statement van Crombez, een teken dat er wel degelijk naar hen geluisterd wordt.
Dat is niet onbelangrijk. Als we vragen waarom jongeren eigenlijk nog steeds bij sp.a willen horen, en zich niet aansluiten bij een radicaler en daarom misschien aantrekkelijkere alternatief als de PVDA, gaat het ook daarover. “Iedereen die hier zit wil bij een beleidspartij horen. Het zijn soms maar kleine dingen, maar we willen de samenleving wel echt mee helpen veranderen”, beweert een lid. “Het programma van de PVDA is gewoon niet realistisch”, verzekert iemand anders ons. Er zijn ook wel leden die liever nauwer zouden samenwerken met Comac, de jongerenpartij van de PVDA. De Jongsocialisten kijken niettegenstaande vooral uit naar een nieuwe regeringsdeelname. “We weten niet wanneer maar ooit komen we terug aan de macht. En dan moeten we klaar staan met onze nieuwe ideeën”, aldus nog de voorzitter. In september wordt duidelijk waar de Jongsocialisten de komende jaren in de oppositie alvast van zullen dromen.
© 2015 - Apache - Peter Casteels
