Krakers zijn een onverzorgd stelletje nozems die te lui zijn om te werken. Of dat wordt toch soms gedacht. Achter de façades van de anders leegstaande gebouwen die ze bezetten, gaat vaak een heel ander verhaal schuil. Dat gold ook voor Plan Z, de oude Steinerschool in de Weldadigheidsstraat in Leuven. Tot het op 6 oktober 2011 ontruimd werd.
Kitty (33) is een kraakster in hart en nieren. Ze maakte op 19-jarige leeftijd haar debuut in de scene, en was een van de eerste krakers in Leuven. Intussen heeft ze een vaste job en twee kinderen en is ze niet meer actief als kraker. Maar je kan, zo lijkt, de mens wel uit het kraken halen, maar het kraken niet uit de mens.
“Vroeger zat ik altijd in jeugdhuis Clockwork. Dat was altijd al een pak alternatiever dan het doorsnee jeugdhuis. Op een bepaald moment waren de huur- en drankprijzen zo hoog, dat we het moesten opdoeken. Toen hebben we besloten om ons eigen plekje te gaan zoeken en te kraken. Het kan toch niet dat er voor jongeren geen plek is om samen dingen te doen, zonder dat ze daar massa’s geld voor moeten uitgeven? Bovendien was het ook meteen een manier om de leegstand in Leuven aan te klagen.”
Dus je kraakte niet om er te gaan wonen?
“Ik heb nooit in een kraakpand gewoond. Het is belangrijk dat mensen weten dat panden meestal gekraakt worden om er dingen te doen. Er zijn wel krakers die daar gaan wonen, omdat ze geen huur willen of kunnen betalen. Maar uiteindelijk is het de bedoeling dat met een gebouw iets gebeurt, als je het kraakt.”
Zoals?
“Een volkskeuken, optredens, tentoonstellingen, activiteiten van de scouts zelfs. Als mensen hun vooroordelen aan de kant zouden zetten, zien ze dat er meer is dan lelijkaards en feesters. De opbrengst van de activiteiten gaat ook altijd naar goede doelen. Het kraken is dus wel belangrijk voor een hele groep mensen. We doen die dingen zeker niet uit winstbejag. Alle inkomsten gaan naar de werking of een goed doel.”
Maar dat is lang niet in elk kraakpand zo.
“In elke scene zijn er idealisten en je-m’en-foutisten. In Plan Z zat het eerste soort.”
Waarom is het gebouw dan ontruimd?
“We hebben er het raden naar. Jaak Brepoels, de Leuvense schepen van wonen, vastgoed, economie en werk, woont tegenover het pand. Hij zit ook in de raad van bestuur van de sociale huisvestingsmaatschappij Dijledal, die eigenaar van het gebouw is. Brepoels is de persoon die de ontruiming in gang heeft gezet. De aanleiding was een festival dat in Plan Z gehouden zou worden. Volgens hem waren er problemen met de veiligheid, maar dat is in de twee jaren ervoor nooit een issue geweest. Heel vreemd dus. Zeker als je bedenkt dat Jaak Brepoels in het begin blij was dat het gebouw gekraakt werd. Vroeger was hij zelf een kraker, maar dat wil hij liever stilhouden.”
Wat blijft er nu nog over voor de krakers in Leuven?
“We gaan gewoon naar het volgende project. Ze mogen ontruimen zoveel ze willen, maar er zullen altijd kraakpanden zijn.”
‘Krijg de Klere’ was een van de acties die in Plan Z doorgingen. Een weggeefkledingszaak in een kraakpand, zeg maar. Bezielster Ruth (30) legt uit hoe het principe werkt.
Wat gaat er nu gebeuren met ‘Krijg de Klere’?
“Via de occupybeweging ben ik in contact gekomen met een man die een weggeefwinkel gaat opstarten. Hij vroeg of ik geïnteresseerd was om met hem mee te werken. Het gaat in zijn geval niet alleen om kleren, maar het concept is hetzelfde.”
Wat is dat concept dan precies?
“Mensen komen kleren uitkiezen, en bepalen zelf òf ze ervoor willen betalen, en hoeveel. Ze zijn ook helemaal niet verplicht om te betalen. Er zijn personen die sowieso veronderstellen dat het gratis is, en anderen die per se iets willen geven. Dat mag van mij, maar de opbrengst gaat integraal naar een goed doel.”
Hoe ben je in Plan Z terecht gekomen?
“Voor ‘Krijg de Klere’ in Plan Z doorging, moest ik elke keer massa’s kartonnen dozen in- en uitpakken omdat ik geen vaste plaats had. Toen ben ik naar een van de feestjes gegaan die in het pand werden georganiseerd en mijn oog viel op de lege kamers. Ik heb mijn voorstel op tafel gelegd, en het was zo goed als meteen geregeld.”
Vind je het niet jammer dat je er moest vertrekken?
“Om eerlijk te zijn vind ik het wel goed dat ‘Krijg de Klere’ voortaan niet meer met een kraakpand geassocieerd wordt, want zelf ben ik daar niet mee bezig. Ik vind gewoon dat een dergelijk initiatief een gratis plaats verdient, en dat heb ik in het kraakpand gevonden. Als ik een ruimte zou moeten huren, zou ik geld moeten vragen voor de kleren, en dat is nu net wat ik niet wil. Het is gewoon ontzettend jammer dat er nu geen plaats meer is om samen te komen zonder dat het geld moet kosten. Het is echt moeilijk om een alternatief project staande te houden, terwijl het allemaal heel onschuldig is. Die mannen waren ook echt goed bezig. Ze hadden net de kamers opgeknapt, zelfs geverfd, een bar gebouwd,… Echt chic.”
Handleiding kraken
Kraken is illegaal, maar niet strafbaar. Toch zijn er een aantal zaken waar je best op let, als je besluit om je in de wereld van het kraken onder te dompelen.
1. ‘Recht op wonen’ vs. ‘eigendomsrecht’: Jouw ‘recht op wonen’ is ondergeschikt aan het ‘eigendomsrecht’ van de eigenaar. Hij kan je dus zonder enig probleem door de politie laten verwijderen.
2. Huisvredebreuk: Als je een gebouw wil gaan bewonen, wees er dan zeker van dat het niet meer bewoond of gebruikt wordt. Je intrek nemen in een magazijn dat niet leeg is, is geen goed plan.
3. Braak van afsluiting: Als je een slot, deur, raam of iets anders forceert om binnen te geraken en je maakt het stuk, ben je meteen strafbaar. Ook opletten met aanklachten voor vandalisme dus.
4. Diefstal van water en elektriciteit: Je zorgt er best voor dat je zelf de water- en elektriciteitsrekening betaalt. Doe je dat niet dan wordt dat beschouwd als diefstal en kan je razendsnel op straat belanden.
5. Het klinkt misschien logisch, maar toch gaan velen in de fout. Distantieer je van toestanden als drugs en overlast. Dat zijn nog steeds strafbare feiten en ze kunnen je duur komen te staan.
© 2011 - StampMedia - Tessa Van Steyvoort
Dit artikel werd gepubliceerd door Dilbeek Malcontenten op 06/12/2011
