Als een lyricus, spoken word artiest, maar ook als studente Psychologie laat Maravilha Munto (24) zich leiden door emoties. Dat komt ook tot uiting in haar nieuwste boek The shadow of my complexion. “We leven in een maatschappij waar je geprezen wordt als je je emoties verdooft of volledig emotieloos bent.”
Je hebt net het boek The shadow of my complexion uitgebracht. Wat probeer je uit te lichten in jouw boek?
Maravilha Munto: “The shadow of my complexion gaat over interseksualiteit, colorisme en zelfliefde. Leren van jezelf te houden, maar ook om jezelf te vergeven voor de dingen waarvan je niet beter wist. Het is ook een houvast voor mijn ongeboren kinderen. Mochten zij hier later mee worstelen, dan kan ik hen met het boek laten zien dat ze niet alleen zijn en dat het oké is om zich zo te voelen.”
Tijdens je boekvoorstelling in december ging het niet alleen over poëzie, maar er was ook muziek en dans. En je hebt andere artiesten mee in de spotlights getrokken.
“Ik wilde ook andere kunstvormen een podium geven. Want ik zing ook graag en hou van theater. Omdat ik zo opging in poëzie, heb ik die andere geliefde kunstvormen wat links moeten laten liggen. Daarom wilde ik daar toen aandacht aan schenken.”
“Het was voor mij vooral belangrijk om met donkere mensen te werken. Ik wilde geen werkcultuur creëren waar er sprake is van de token black person of waar juist alleen lichtgetinte mensen aan bod komen. Voor mij was het meer dan een job aanbieden. Het was belangrijk om de schoonheid van zwarte mensen te tonen en dat is gelukt.”
De passages in je boek over colorisme zullen heel herkenbaar zijn voor zwarte mensen, specifiek voor zwarte vrouwen. Kan je nog eens uitleggen wat het fenomeen juist is?
“Binnen het thema racisme focus ik me in het boek niet zozeer op de strijd tussen bevolkingsgroepen, maar meer op wat colorisme mentaal met me heeft gedaan. Colorisme is discriminatie gebaseerd op de tint van je huid. Des te lichter je bent, des te beter je wordt behandeld door de maatschappij. Het speelt zich af onder donkere mensen in Afrika en de Verenigde Staten, maar ook in Azië en Zuid-Amerika. Dat wil echter niet zeggen dat lichtgetinte mensen geen racisme meemaken, maar het is anders dan bij mensen met een donkerdere huidskleur.”
“Het boek draait niet om een grote gebeurtenis, maar om kleine dingen die zich opstapelden. Die stapel werd zo groot dat het me tot mijn eigen monster maakte. Het heeft tijd gekost om te erkennen dat ik niet afhankelijk ben van de negatieve gedachten in mijn hoofd. Het boek heeft geen happy ending, omdat ik daar nog niet ben. Het gaat meer over de dagelijkse strijd die ik voer.”
“Gelukkig groeide ik op in Rotterdam in een omgeving met mensen van kleur. Ik heb dus altijd donkere mensen om mij heen gehad. Mijn juf had ook een donkere huidskleur. Pas toen ik naar de middelbare school in België ging, zag ik minder donkere mensen. Ik was pas de derde donkere persoon op die school! Het is pas vanaf dan dat ik veel meer racisme meemaakte. In Rotterdam heb je zeker ook racisme, maar daar was meer sprake van een saamhorigheid die aanvoelde als een ‘wij tegen hen’. Hier in België was het ‘ik tegen hen’ waardoor ik me heel alleen voelde.”
Waar zie jij colorisme vaak terugkomen?
“Ik zie het vaak in de dating scene terugkomen. Wanneer donkere mannen praten over hun voorkeur in vrouwen, zeggen ze vaak waarom ze geen donkere vrouwen willen daten. Een veel voorkomende uitspraak over donkere vrouwen is dat ze luidruchtig en ongemanierd zijn. Wanneer ik je vraag waarom je kip lekker vindt, antwoord je toch ook niet met alle redenen waarom je vegetariërs niet mag? De vooroordelen van deze mannen worden gevoed door de maatschappij.”
“Ook zijn er mensen die serieus denken dat ‘je bent mooi voor een donkere persoon’ een compliment is. Hiermee impliceer je dus dat donkere mensen standaard lelijk zijn. Validatie vanuit de buitenwereld willen, is normaal wanneer je jong bent. Als je jong bent, kan het als een compliment overkomen, want je weet nog niet wie je bent. Maar als jongvolwassene zo’n gemene dingen meerdere keren te horen krijgen, ondanks het een ‘grap’ is, gaat op een gegeven moment niet meer als een grap aanvoelen. Je gaat denken dat die woorden de realiteit zijn.”
“Er zijn serieus mensen die denken dat ‘Je bent mooi voor een donkere persoon’ een compliment is”
Emoties zijn een rode draad doorheen je werk. Waarom is dat zo?
“We leven in een wereld waar er stereotypes heersen over hoe men zich zou moeten gedragen. Mannen zijn verantwoordelijk voor dit en vrouwen voor dat en elk moet zich zo gedragen. Bij donkere vrouwen heerst er weer dat ‘stong independent black woman’-stigma waardoor men donkere vrouwen bijna als superhelden ziet.”
“Ik ben zeker een sterke vrouw en niet omdat ik alles aankan, maar omdat ik weet wanneer ik rustig aan moet doen en voor mezelf moeten zorgen. Het opnemen van te veel taken en het opkroppen van emoties heeft alleen maar nadelige effecten. Wat je hiermee doet, is jezelf onderdrukken tot een punt dat je gaat ontploffen. Als je ontploft, ga je meer schade aanrichten dan wanneer je het meteen erkent. Wees aardig voor jezelf en doe jezelf niet aan wat je je beste vriend(in) ook niet zou aandoen.”
Je hebt heel wat drempels en onzekerheden moeten doorstaan. Wanneer was het moment waarop je zei: ‘Oke, dit is mijn talent en kracht en hier moet ik mee verder’?
“Dat moment heb ik eigenlijk nooit gehad. Op vlak van spoken word wist ik altijd al dat dit voor mij was. Ik schreef al teksten sinds ik wist hoe ik een pen moet vasthouden. Ik kon altijd mijn weg vinden met woorden, maar pas bij de eerste poëzieworkshop besefte ik dat dit hetgene is wat ik wil doen. Vanaf 2018 begon ik actief deel te nemen aan open mics. En al snel schreef ik me als 20-jarige in voor de ‘Belgium poetry championship 2018’. Die deelname bracht veel angst met zich mee, omdat de andere deelnemers dit al jaren deden en ik als ‘nieuwkomer’ daartussen zat. Ondanks mijn angst behaalde ik de tweede plaats!”
“Sinds de Belgium Poetry Championship begonnen er meer deuren voor mij te open te gaan. Maar hier begon ook weer een nieuwe zoektocht naar wie ik ben en in welke vorm ik mijn kunst wil verderzetten. Uiteindelijk zag ik in dat poëzie niet alleen een talent is, maar ook een manier om mij door moeilijke tijden te helpen. Hierdoor zie ik poëzie als mijn dagboek. Elke optreden dat ik doe – of het nu voor de koningin is of een open mic – vormt mij. Ik ben dankbaar dat ik iets waar ik zo van houd, tot mijn job heb kunnen maken.”
“Ik heb ook veel te danken aan mijn familie. Mijn ouders creëerde een ruimte voor mij waar ik altijd al mijn creativiteit kwijt kon. Mijn moeder was altijd al mijn grootste emotionele steun. Ze moedigde mij altijd aan en vertelde me dat het oké is om je niet oké te voelen.”
“Over tien jaar wil ik alles doen wat ik nu al doe, maar dan nog meer en vaker”
Welke ‘les’ zou je nog aan je lezers willen meegeven?
“Er zijn twee dingen. Het eerste staat in het begin van het boek: “I still can’t tell you what love is. Though I can tell you where to start. Forgiveness. I’ll forgive myself and you should too”. Je kan niet van jezelf houden vooraleer je jezelf hebt vergeven. Maar jezelf vergeven is ook het moeilijkste gedeelte.”
“Ten tweede: “The scars may never leave but at least the pain is finally gone. I’m not fully healed yet, but I’m getting there. And honestly that’s all that matters”. Dat wil zeggen dat je reis naar zelfliefde geen perfect einde moet hebben. Het gaat erom dat het niet meer zo veel pijn doet. Je moet je zelfwaarde erkennen en gunnen, ondanks je nog niet op de eindstreep bent.”
Waar zie je jezelf graag over tien jaar?
“Ik wil meer boeken schrijven, meer zelfliefde hebben, een gezin opvoeden in een liefdevolle sfeer waar mijn kinderen zich veilig en geliefd voelen. Ik wil een ruimte creëren die niet alleen een safe space is, maar ook een ‘brave’ space. Een plaats waar je je zo op je gemak voelt, dat je moedig wilt zijn opdat je je uitgedaagd voelt om je comfortzone te verlaten. Ik wil meer ruimtes creëren voor creativiteit en healing. Ik wil niet die ‘healing person’ zijn, maar hopelijk inspireer ik mensen om nog meer in zichzelf te geloven en vooral te doen waar ze van houden. Eigenlijk wil ik over tien jaar alles doen wat ik nu doe, maar meer.”
The shadow of my complexion, 15,95 euro, uitgegeven in eigen beheer. Meer info: www.maravilhamunto.be.
