Marieke – Willemie - Vervoort, Vlaanders bekendste G-sporter, wordt postuum geëerd in een nieuwe documentaire van de Amerikaanse Pola Rapaport. De docu, die de laatste drie levensjaren van Vervoort belicht, gaat dit weekend in première op het filmfestival van Oostende. Reporter Sofie Terryn sprak met mental coach en sportmeter Lieve Bullens over het leven van Marieke Vervoort.
Haar palmares en wereldprestaties ogen indrukwekkend, maar Marieke Vervoort was vooral bekend om wie ze was: veerkrachtig, goedlachs en openhartig. Vervoort leed aan progressieve myelopathie, een zeldzame en ongeneeslijke spierziekte, en kwam daardoor in 2000 in een rolstoel terecht. Ondanks haar fysieke beperking die steeds meer kwam opzetten, wilde ze blijven sporten. Nadat ze verschillende G-sporten had geprobeerd, koos ze resoluut voor triatlons. In 2007 duidde ze de Ironman van Hawaï met stip aan in haar sportagenda. Vervoort zou de eerste vrouw met een beperking zijn die zou meedoen aan de moeder der triatlons.
Hechte vriendschap
Op weg naar haar grote doel kwam Lieve Bullens op haar pad. “Het team achter Marieke heeft me gevraagd om voor een jaar haar meter te worden. Mijn rol was om voor publiciteit te zorgen en geld in te zamelen zodat ze haar grote droom met genoeg en goede begeleiding kon najagen in Hawaï.”
Bullens had niet lang nodig om erachter te komen dat Marieke Vervoort bijzonder was. Ze liet meteen een indruk na. “Ze was een eigenwijs ding”, lacht Bullens. “Marieke wist precies wat ze wou. Ze had duidelijk voor ogen welke richting ze uit wilde en zou zich door niets of niemand laten tegenhouden, ook niet door haar ziekte.” Al snel ontstond er een hechte vriendschap. “Mental coach zijn was mijn laatste rol, denk ik. We waren erg verbonden. Ze heeft me tenslotte gevraagd of ik haar echte meter wilde worden”, vertelt Lieve Bullens vol trots. “Een meter is familie.”
Diep dal
De droom die Hawaï moest worden, spatte uiteen met een ontroostbare Marieke Vervoort als gevolg. Ze miste nipt de tijdslimiet om aan de volgende discipline te beginnen. “Ik heb geprobeerd de organisatie te overtuigen om haar er toch door te laten. Ze antwoordden: ‘Dan komt ze volgend jaar maar terug.’ Er komt geen volgend jaar, dacht ik bij mezelf. Marieke was er kapot van.”
Vervoort gaat door een diep dal na de teleurstelling in Hawaï. Door een opstoot van haar spierziekte was ze genoodzaakt te stoppen met triatlons. Voor het eerst komt euthanasie ter sprake. Lieve Bullens en Marieke Vervoort gingen samen naar de consultaties bij Wim Distelmans, oncoloog en voorstander van euthanasie. “Marieke was niet blind voor de realiteit”, duidt Bullens. “Ze wist dat ze dingen moest opgeven, maar een leven waarbij anderen haar moesten voeden en ondersteunen, was niets voor Marieke. Haar eigenwijsheid en levensfilosofie maakten dat al snel duidelijk. Uiteindelijk kreeg ze de toestemming voor euthanasie, waardoor we 11 jaar wonnen. Anders had ze het misschien zelf gedaan.”
Haar hond als redding
Haar donkere periode begon op te klaren. Dat was naast de toestemming voor euthanasie ook te danken aan Zenn, haar assistentiehond. “Zenn is haar redding geweest. Dankzij haar heeft ze de moed gehad om op zoek te gaan naar dingen die ze wel nog kon. Zo is ze bij het wheelen in de atletiek uitgekomen”, vertelt Bullens. Marieke Vervoort had de motivatie om te blijven zoeken naar nieuwe uitdagingen. “Het was dat of niks. Sport was haar enige zingeving op dat moment. Ik denk dat we anders nog sneller naar Distelmans waren gegaan”, verklaart Bullens.
‘Wielemie’, Vervoorts bijnaam, trainde zich om tot wheeler en had een nieuw doel voor ogen: de Paralympische Spelen in Londen in 2012. Met een lach denkt haar mental coach terug aan het moment waarop ze hoorde dat Wielemie gekwalificeerd was. “Het enige wat ze wilde, was naar Londen gaan. Ze belde me op en zei: ‘Meter, ik ben geselecteerd! Ik heb nu al gewonnen.’ Die blijheid en dankbaarheid maken van haar de goede atlete die ze was. Ze zag de mogelijkheden in.”
Een nieuw sportief succes was in de maak. Vervoort kwam, zag en overwon. In de wheelchair race in de klasse T52 100 meter ging ze met het Paralympisch goud aan de haal en in de T52 200 meter graaide ze de zilveren medaille mee. De wereld leerde vanaf dan de kampioene, maar ook de mens Marieke Vervoort kennen. “Marieke viel niet enkel op door haar prestaties. Marieke was zichzelf, ze stond geen toneel te spelen. Ze verborg geregeld haar pijn, maar ze was vooral een rolmodel door wie ze was”, vat Lieve Bullens samen.
Veerkracht en internationale aandacht
Na haar Spelen in Londen kreeg Marieke Vervoort verschillende titels, waaronder twee keer Paralympiër van het jaar. Ook de sportieve prestaties bleef ze aaneenrijgen. In 2015 behaalde ze op het WK atletiek voor Paralympiërs in de klasse T52 op zowel de 100 meter, 200 meter als op de 400 meter de wereldtitel. In 2016 kreeg ze steeds meer last van haar spierziekte, maar wilde ze doorzetten voor haar laatste wens: de Spelen in Rio in 2016. Met ongelooflijke veerkracht werd ze vice-paralympisch kampioene op de 400 meter en pakte ze brons op de 100 meter.
Tijdens de persconferentie in Rio maakte Vervoort wereldkundig dat ze een schriftelijke toestemming had voor euthanasie, maar dat ze wilde blijven leven tot de pijn ondraaglijk werd. Haar open en eerlijk verhaal kreeg internationale aandacht.
Alles uit haar leven gehaald
De pijn dwong de atlete ertoe te stoppen met sporten na Rio. In haar laatste jaren vertelde ze openlijk over de pijnen die haar wakker hielden in de nacht en haar toestand die verslechterde. Op 22 oktober 2019 kwam er met behulp van euthanasie een einde aan haar 40-jarige leven. Lieve Bullens: “Marieke heeft niet opgegeven, haar euthanasie was écht geen opgave. Ze heeft het uitgesteld tot ze alles uit haar leven gehaald had. Er konden misschien nog een paar dagen bij, of een jaar of misschien zelfs twee jaar. De vraag was niet langer wat er nog kon, maar hoe ze zich zou voelen.”
Marieke Vervoort behaalde wereldtitels, Europese titels en paralympische titels. Toch denkt Lieve Bullens aan iets anders als ze de strafste overwinning van haar metekind aanhaalt. “Haar strafste overwinning was die op haar ziekte en hoe ze daarmee is omgegaan. Dat klinkt nu flauw en melig, maar had ze die niet overwonnen, dan waren er geen titels. Marieke is een wereldster, ook zonder haar titels. Ze is blijven doorgaan waar de meeste mensen zouden opgeven. Zij heeft gezegd: I deal with it.”
Pola Rapaport maakte de documentaire ‘Marieke, addicted to life’ waarin ze Vervoort volgde tijdens haar laatste drie levensjaren. Op 28 januari zal dit portret van Vervoort over het leven en de nakende dood in première gaan op het filmfestival van Oostende. Vanaf 1 februari verschijnt de film in alle Belgische bioscoopzalen.
