Op 26 en 27 mei 2012 werd het vernieuwde openluchtmuseum Middelheim feestelijk geopend. Het Antwerpse beeldenpark werd uitgebreid met een aantal nieuwe kunstwerken. Bovendien kreeg de vaste collectie een opfrisbeurt door Poetsploeg Beeld in de Stad onder leiding van Lucie Bausart en Werner De Meester.
Bausart: De Poetsploeg is volgens mij uniek in België. In 2001 is die opgericht om beelden in de publieke ruimte te onderhouden en te reinigen. Eerst was de ploeg samengesteld uit mensen die langdurig werkloos waren. Op die manier konden zij terug op de arbeidsmarkt komen. We hebben die mensen opgeleid, maar na een jaar werden ze helaas verplicht vervangen. Sinds 2009 werken we samen met de sociale onderneming Levanto. We hebben nu een vaste ploeg van ongeveer vijf personen met aan het hoofd ervan een restaurateur.
De Meester: Dat werkt eigenlijk heel goed. De Poetsploeg is mobiel en ze beschikt over eigen materiaal. Voordat we met Levanto samenwerkten, was de ploeg meer geïntegreerd in het Middelheimmuseum. Nu zit de coördinatie nog steeds hier, maar de ploeg is volledig onafhankelijk.
Maar dit jaar heeft de Poetsploeg zich wel vooral beziggehouden met het Middelheimmuseum?
Bausart: Ja, dat klopt. In plaats van de Poetsploeg naar de stad te sturen, hebben we ze hier ingeschakeld van november 2011 tot mei 2012. Ze hebben niet alleen kunstwerken gereinigd, maar ook het hekwerk van de bruggen en poorten hersteld en opnieuw geschilderd. Daarnaast zijn er ook enkele beelden gerestaureerd door privérestaurateurs omdat restauratie niet tot hun takenpakket behoort. De stad Antwerpen heeft wel eigen restaurateurs in dienst, maar zij zijn niet gespecialiseerd in steen of metaal. Ik had hen gezegd dat alle beelden tegen de eerste week van mei gerestaureerd moesten zijn, maar uiteindelijk waren er beelden die pas twee of drie dagen voor de opening uit het atelier zijn teruggekomen. Dat was nog wel even héél spannend.
Nu de restauraties en opfriswerken zijn gebeurd, kunnen jullie er wel even tegen?
Bausart: De kunstwerken buiten hebben constant verzorging nodig. In een gesloten museum worden kunstwerken ook gerestaureerd. Als een restauratie goed is uitgevoerd, kan het kunstwerk er weer voor tien jaar of meer tegen. Maar hier staan de beelden buiten en zien ze dus af. Ze moeten regelmatig onderhoud hebben om een restauratie zo lang mogelijk uit te stellen. Het Middelheim, dat is een never ending story.
Hebben de beelden vooral te lijden door de natuur of zijn er nog andere oorzaken?
De Meester: Sommige beelden zijn voor kinderen heel uitnodigend om op te klimmen. Aan de ingang van het museum staat er wel een plakkaatje 'Gelieve de beelden niet aan te raken', maar daar zijn we niet zo streng in. Indien beelden aangeraakt worden zonder krassen te maken, is dat voor ons geen enkel probleem.
Bausart: Maar er zijn ook mensen die een kunstwerk met opzet beschadigen, meestal gaat het dan over graffiti. Al kan het natuurlijk ook positief uitdraaien. Zo is er de Tennismuur van de Belgische kunstenares Ann Veronica Janssens. Dat is een betonnen platform met een betonnen muur. Aan de achterkant is er op een nacht graffiti gespoten over de hele lengte van de muur, maar tot onze grote verbazing was het eigenlijk mooi. De kunstenares ging ermee akkoord om het zo te laten, maar helaas is het niet helemaal voltooid. We wachten dus nog altijd tot ze het komen afwerken.
© 2012 - StampMedia - Caroline Van Doren
Dit artikel werd gepubliceerd door Belg.be op 03/07/2012
