Zondag 24 juni 2018 was een bewogen dag voor het democratische Turkije. Voor het eerst vonden er op dezelfde dag presidentiële en parlementaire verkiezingen plaats. Recep Tayyip Erdoğan, president van Turkije sinds 2014, leek tijdens de voorbije verkiezingsperiode voor het eerst échte weerstand te ondervinden. Toch blijkt de populariteit van de president niet gedaald te zijn: Erdoğan kwam als overwinnaar uit de presidentiele verkiezingen. Maar welke veranderingen brengt dat met zich mee?
Economie
Na de mislukte staatsgreep in 2016, waarbij een deel van de Turkse strijdkrachten het heft in eigen handen wilde nemen, verkeert het land in een economisch instabiele situatie. De druk op Erdoğans schouders wordt groter sinds de waardedaling van de Lira, die sinds januari met 20 procent gezakt is tegenover de Amerikaanse dollar. Dat had een sterke inflatie tot gevolg, waardoor de koopkracht neerkletterde. Deze cyclus dient Erdoğan te doorprikken, maar hoe?
Erdoğan kondigde eerder al aan dat hij meer macht wil over het monetaire beleid. Zo zal hij vanaf nu nauwer samenwerken met de centrale bank en het laatste woord krijgen in economische beslissingen om de Lira te stabiliseren. “Wanneer het slecht gaat met de economie, zal het volk de president verantwoordelijk achten. Daarom is het belangrijk dat ik zelf autonome beslissingen kan maken”, zei Erdoğan in een interview met Bloomberg in mei.
Erdoğans succes wordt grotendeels verklaard door de Turkse economische heropleving van de laatste zestien jaar. Aangezien het nu terug bergaf lijkt te gaan met de Turkse economie, verwacht het volk een gelijkaardige bloei na Erdoğans hervormingsplannen.
De presidentiële vernieuwingen van 2017 zorgden ervoor dat de leider van de republiek nieuwe bevoegdheden kreeg
Politiek
De presidentiële vernieuwingen van 2017 – waarbij gestemd werd op een machtsvergroting van de president ten koste van het parlement en de rechterlijke macht – zorgden ervoor dat de leider van de republiek nieuwe bevoegdheden kreeg. Daaronder valt het hervormen van het ministerieel systeem. Erdoğan kondigde eerder al aan dat hij het aantal ministers wil reduceren naar zestien. Die zouden aangeduid worden door Erdoğan zelf, die ook de decreten uitvaardigt.
Zo zou er naar eigen zeggen meer controle uitgeoefend worden in het nieuwe systeem. Daarbij krijgt de president de bevoegdheid om ambtenaren, juryleden of ministers te ontslaan zonder hiervoor toestemming te vragen aan het parlement. Langs de andere kant kan de president geroyeerd worden (en dus ontslagen worden uit zijn functie) wanneer 2/3e van het parlement daarmee instemt.
Militair
Op militair vlak wijzigt er niet veel. In een speech na zijn overwinning kondigde Erdoğan aan dat hij in Syrië blijft strijden om zo “woonplaatsen vrij te maken voor de meer dan 3 miljoen Syrische vluchtelingen.” Zo wil hij de positie van Turkije, aan de top van landen die het meest met vluchtelingen in aanraking komen, doen zakken.
Erdogan wordt door critici beschuldigd van autoritaire tactieken, maar is geliefd bij aanhangers omdat hij stabiliteit brengt
De spanning met de Koerdische groepen in Turkije zal wellicht blijven, aangezien de president zich blijft verzetten tegen de Koerdische Arbeiderspartij. Ook de relaties met de VS zullen mogelijk verslechteren zo lang Erdoğan goede relaties onderhoudt met het Kremlin. Erdoğan meent echter dat hij Ruslands steun nodig heeft in zijn strijd tegen de IS.
Wat nu?
De economische instabiliteit en de mediacensuur die sinds april heftige vormen begonnen aan te nemen, waren voor oppositiepartijen als de CHP een reden voor een revolutionaire machtswissel ten nadele van Erdoğans partij, de AKP. Recep Tayyip Erdoğan, die na Atatürk (de stichter van de republiek in 1923) het langste aan de macht is, ondervindt dan ook meer en meer dat er een groeiende oppositie is ontstaan. De Turkse leider – die door critici wordt beschuldigd van steeds meer autoritaire tactieken, maar geliefd is bij aanhangers om het brengen van welstand en stabiliteit – zal het niet makkelijk krijgen de komende jaren. Of de eerder besproken aanpak zal werken, en hij de oppositie onderuit kan halen, zal de komende jaren blijken..
