In Schotland spreken de inwoners zich vandaag uit over een mogelijke onafhankelijkheid. Ook in Cardiff zal de uitslag met de nodige aandacht gevolgd worden, alhoewel de eigen onafhankelijksambities vrij beperkt blijven. “Het aantal voorstanders van een onafhankelijk Wales is wel toegenomen.”
Al anderhalf jaar leeft het Verenigd Koninkrijk toe naar het Schots onafhankelijkheidsreferendum. Ook de 3 miljoen inwoners van Wales zullen hun adem even inhouden als morgen de resultaten worden bekendgemaakt. “In tegenstelling tot mezelf, is de meerderheid van de inwoners van Wales tegen het afscheuren van Schotland”, zegt Martin Shipton, chief reporter bij Media Wales. Die mediagroep is o.a. de uitgever van de krant Western Mail en de nieuwswebsite WalesOnline.
Shipton bekijkt het Schots referendum door een Welshe bril, want volgens hem heeft de stemming ook gevolgen voor Wales. “Als Schotland de Union Jack opzegt, zal Wales nog kleiner worden in verhouding tot Engeland. Dat zal het nog moeilijker maken om onze stem voldoende te doen weerklinken in binnenlandse materie.” Engeland telt 58 miljoen inwoners en is de grootste van de vier staten. Een compleet ander land lijkt het in vergelijking met Wales: zij tellen slechts drie miljoen inwoners en hebben het laagste BBP van de vier.
Daarom wordt nog een ander scenario gevreesd: een onafhankelijk Engeland. “In de slipstream van het Schotse referendum weerklinken er steeds meer stemmen om ook maar onafhankelijk te worden als de Schotten het heft in eigen handen nemen. Daarmee zou Londen niet meer verplicht zijn om het zwakkere broertje Wales te subsidiëren. Dat brengt dan uiteraard problemen en hogere belastingen mee.”
“VK niet zo belangrijk meer”
Shipton beschreef in een opiniestuk dat een Welshe onafhankelijke staat niet levensvatbaar zou zijn. “Bij onafhankelijkheid zou de Schotse economie blijven bloeien omdat zij kunnen voorzien in al hun overheidsdiensten. Wij zouden in Wales problemen krijgen om bijvoorbeeld de sociale zekerheid, de pensioenen of landsverdediging zelf te financieren.”
De Welshe journalist sprak zich wel uit voor Schotse onafhankelijkheid. “Ik vind dat men te weinig beseft dat het Verenigd Koninkrijk niet meer zo belangrijk is. Er wordt voornamelijk aandacht besteed aan het imperialistische verleden van het wereldrijk dat wij vroeger hadden. Daarnaast is er te veel ongelijkheid in de samenleving. We hebben dus een nieuw denkkader nodig dat daar meer aandacht aan besteedt”, meent Shipton.
Geen onafhankelijkheidsdroom
In 2011 organiseerde Wales zelf een referendum waarbij gevraagd werd of de wetgevende bevoegdheden van Wales mochten worden uitgebreid. Zestig procent stemde toen voor meer bevoegdheden. Het referendum was een gevolg van een akkoord tussen coalitiepartners Labour en Plaid Cymru, een partij die van een onafhankelijk Wales haar belangrijkste doel heeft gemaakt. “Maar zelfs zij vinden het niet realistisch om zelf een referendum over onafhankelijkheid te houden”, zegt Shipton.
In tegenstelling tot de Schotten en Noord-Ieren koestert Wales namelijk geen onafhankelijkheidsdroom. “Het aantal voorstanders van een onafhankelijk Wales is wel toegenomen. Normaal gezien schommelt dat cijfer rond de 10%, maar in de laatste peiling steeg dat cijfer naar 17%.”
De nationalistische partij Plaid Cymru (uit het Welsh vertaald: Partij voor Wales) slaagt er volgens Shipton onvoldoende in om het succes van hun collega's van de Scottish National Party te evenaren. “In 2011 werd de SNP van premier Salmond de grootste partij in Schotland: een hele prestatie. Decennialang was Schotland het terrein van Labour, maar zij verloren de laatste jaren veel steun. Op die manier droegen zij bij aan de opgang van het Schots nationalisme.”
20% Welsh, 80% Engels
Het nationalisme in Wales heeft ondanks het werk van Plaid Cymru geen dergelijke vooruitgang geboekt. “Die partij wordt volgens mij nog steeds te veel beschouwd als een partij voor mensen die Welsh spreken. In Wales spreekt slechts 20% Welsh, de grote meerderheid spreekt Engels. Ondanks de pogingen van de partij om ook Engelstaligen aan te spreken, kent de partij maar beperkt succes. Als ze haar populariteit wil verhogen, zal ze toch haar doelpubliek moeten verbreden. De tijd waarin men enkel Welsh sprak, ligt al een tijdje achter ons.”
Terwijl het lange tijd leek dat het nee-kamp gemakkelijk ging winnen, begon de laatste weken het ja-kamp de achterstand goed te maken. Dat zorgde voor paniek in Londen. De uitslag van het referendum wordt vrijdagochtend verwacht.
© 2014 – StampMedia – Luis Muñoz
Dit artikel werd eerst gepubliceerd op deredactie.be op 18/09/2014
