Ook Italië kende hete herfst

Niet alleen België, ook Italië kende een hete herfst. Op 12 december werd betoogd tegen het hervormingsbeleid van premier Matteo Renzi. Terwijl in ons land vooral het uitblijven van een vermogenswinstbelasting de mensen al weken op straat brengt, zijn de Italianen het niet eens met Renzi’s versoepeling van de arbeidsmarkt. Maar zou die nu net niet meer mensen aan het werk helpen? Een analyse.

In meer dan vijftig steden kwamen de Italianen op straat tegen de hervormingen van de regering. Onder impuls van de socialistische vakbond CGIL en het kleinere bond UIL werd in heel het land, zowel in de publieke als de private sector, het werk voor acht uur neergelegd. De staking veroorzaakte heel wat hinder: in Rome ging de metro voor acht uur plat, luchthavens van noord tot zuid bleven dicht en in Milaan raakten manifestanten slaags met de politie. Kop van Jut? Premier Matteo Renzi. Nochtans werd de 39-jarige Florentijn enkele maanden geleden nog gezien als de redder van het vaderland. Vanwaar die ommezwaai?

Rising star Renzi

Na de verkiezingen van 2013 verkeerde Italië in een politieke impasse. Door de ondoorgrondelijke en ondemocratische kieswet (de winnaar van de verkiezingen krijgt een bonus aan zetels) behaalde de Democratische Partij een meerderheid in de Kamer, maar niet in de Senaat. Na lang getalm werd Enrico Letta (Democratische Partij) door president Napolitano tot formateur benoemd. Amper een maand later werd de arme man door zijn eigen partij tot de orde geroepen.

De geplande hervormingen lieten te lang op zich wachten, luidde het. Letta diende zijn ontslag in. Wat volgde, was ongezien: partijgenoot Renzi eigende zich de macht toe en werd op 22 februari 2014 beëdigd als premier van Italië.

Good old Silvio

Ondanks Renzi’s opportunistische machtsgreep leek de benjamin van de Italiaanse politiek aanvankelijk het vertrouwen van de Italianen te krijgen. Eén grote hervorming per maand moest het minimumdoel zijn, aldus de leider van de Democratische Partij. In februari zou de kieswet, in maart de arbeidsmarkt, in april de overheidsadministratie en in mei de fiscaliteit onder de loep genomen worden.

Ambitieus of megalomaan? De Italianen leken Renzi te steunen. Eind mei behaalde de Democratische Partij op de Europese lijsten een fraaie score van 41 procent. Het eerste scheurtje in het vertrouwen kwam er wanneer Renzi voor de hervorming van de kieswet te rade ging bij good old Silvio Berlusconi. Die kieswet wordt al jaren als ondemocratisch ervaren, omdat die aan de grootste partij een bonus aan zetels toekent. Dat gevoel wordt ook gedragen door veel Italianen. Dat Matteo Renzi de kieswet wilde hervormen via een wisselmeerderheid met de uitgerangeerde Berlusconi, stuitte op veel onbegrip.

Jobs Act

Kwamen de Italianen op 12 december dan in opstand tegen de hervorming van de kieswet? Het antwoord daarop is neen. De rode vakbonden bezetten de straten uit verzet tegen de – reeds goedgekeurde – hervorming van de arbeidsmarkt, beter bekend als Jobs Act. Hiermee wil Matteo Renzi de arbeidsmarkt versoepelen. Ook de maatregelen om de Italiaanse economie aan te zwengelen vonden geen genade. Ze worden onvoldoende geacht. Wie in Italië een vaste betrekking bekleedt – vooral ouderen – geniet erg veel bescherming. Jongeren daarentegen blijven vaak steken in tijdelijke, onderbetaalde baantjes.

De hervormingen van Renzi houden in dat werknemers tijdens hun eerste werkjaren minder bescherming genieten dan vroeger, maar die wel met de jaren opbouwen. Op die manier hoopt de overheid meer (jonge) Italianen aan het werk te krijgen. Op zich een zeer goede maatregel die recentelijk de steun van Europa kreeg, al geven de vakbonden aan dat op die manier (jonge) werknemers makkelijker ontslagen kunnen worden. En zo verkeren jongeren opnieuw in dezelfde situatie als voorheen: een toekomst zonder werkzekerheid.

Onzekere toekomst

Hoe de toekomst er zal uitzien, is koffiedik kijken. Renzi maakt zich sterk dat zijn hervormingen nog altijd gesteund worden door een meerderheid van de Italianen. In een recente peiling klopte de Democratische Partij af op 38 procent. Toch kan hij niet blind blijven voor het sociaal verzet.

Een eerste stap richting sociaal overleg werd gezet door de katholieke vakbond CSIL, die niet meestaakte. Faalt Renzi in zijn hervormingsplannen, dan zullen de anti-Europa stemmen net iets luider klinken. En laat de separatistische Lega Nord met Matteo Salvini (41) nu net een even flamboyante voorzitter als de Democratische Partij in hun rangen tellen.

© 2014 – StampMedia – Niels D’Haene