Het parlement van Paraguay heeft op 23 juni haar president afgezet. Fernando Lugo, sinds 2008 aan de macht, heeft tot kalmte gemaand om gewelddadige protesten te voorkomen. Voormalig vicepresident Federico Franco is zijn opvolger, tot aan de presidentsverkiezingen van 2013.
Directe aanleiding voor deze machtswissel, door velen een staatsgreep genoemd, was de confrontatie tussen politie en landloze boeren, die reeds gedurende weken eigendommen bezetten van de firma Blas N. Riquelme in het departement Canindeyú. Op 15 juni bij het krieken van de dag viel een overmacht van 300 agenten het veertigtal bezetters aan, die aangaven te zullen strijden op leven en dood. Elf bezetters en zes agenten vonden de dood.
In een land waar tien procent van de bevolking meer dan twee derde van de gronden controleert en waar dertig procent van de rurale bevolking landloos is, dringt een hervorming van de landbouwindustrie zich op. Dat grootgrondbezitters zoals de familie Riquelme hun uitgestrekte terreinen verkregen middels hand- en spandiensten aan de 60-jarige heerschappij van de conservatieve Coloradopartij, waartoe ook de fascistische dictatuur van generaal Strössner hoort, is meer dan een saillant detail. Net het feit dat Lugo nooit zijn nek heeft uitgestoken om de erfenissen van de militaire dictatuur op te ruimen lijkt de aanleiding te zijn voor deze zoveelste uitbarsting van geweld. Zijn apathische houding tegenover de agrarisch-sociale problematiek, die al decennia aansleept, lijkt Lugo nu zuur op te breken.
Staatsgreep
In de andere regeringspaleizen op het continent klinkt de roep 'staatsgreep' steeds luider. Onder meer Argentinië, Uruguay en Brazilië lieten hun ambassadeurs terugkomen. Diplomatiek is dat een zeer sterk signaal om het nieuwe regime niet te erkennen. Deze landen dreigen er bovendien mee om Paraguay uit het handelsblok Mercosur te zetten, hetgeen een zware klap zou kunnen betekenen voor de vierde grootste soja-exporteur ter wereld. Andere landen, zoals Bolivia, Ecuador en Venezuela erkennen de nieuwe president Franco evenmin. Zij hekelen het ondemocratische proces waarin Lugo, die te boek staat als een links-populist, ten onder ging. Ook Lugo zelf is deze mening toegedaan, maar hij roept in de eerste plaats op tot kalmte.
De reactie van de VS is afwachtend, maar woordvoerder van het State Department heeft tot nu toe niets ingebracht tegen de schending van het democratische principe. Deze reactie is gelijkaardig als in 2009, toen de Hondurese president Zelaya werd afgezet. Opvolger Lobo, grootgrondbezitter en vertegenwoordiger van de rechtse partij PNH leek de voorkeur weg te dragen boven de democratisch verkozen Zelaya. Diezelfde voorkeur lijkt nu ook de liberaal Federico Franco te genieten in Paraguay boven de gematigd linkse Lugo. Eens te meer lijken de VS van het principe dat afhankelijk van de eigen belangen het volk zich af en toe kan vergissen in haar eigen keuzes en de toepassing van het democratische proces.
Nieuwe president
Franco zelf beweert dat het proces dat hem tot president maakte geen staatsgreep was. Hij geeft toe dat de situatie onconventioneel is in de internationale context, maar benadrukt ook dat de Paraguayaanse grondwet deze manier van handelen toelaat om een verandering te bewerkstelligen om uit dergelijke 'niet-levensvatbare situatie' te geraken. Op welk artikel van de grondwet hij zich beroept, is onduidelijk.
© 2012 - StampMedia - Arne Gillis
