België heeft één van de grootste ecologische voetafdrukken ter wereld. Toch lijkt het ons niet te lukken om een wetgevend kader voor klimaatregels op te stellen. “De nationale overheid blijft absoluut in gebreke”, stelt het Wereld Natuur Fonds België (WWF). Steden en gemeenten nemen daarentegen wel initiatief om klimaatvriendelijker te worden.
“Als we de klimaatdoelstellingen van Parijs willen halen, moet de overheid in actie komen. Er had al lang een duidelijk klimaatbeleid moeten zijn en dat is er nog steeds niet”, vertelt Koen Stuyck, woordvoerder van het WWF België. “De verschillende regeringen maakten pas op de vooravond van de klimaattop in Parijs afspraken die de Belgische CO2 uitstoot tegen 2020 drastisch moeten verminderen”, beweert Stuyck. “In afgelopen jaren is de CO2-uitstoot niet voldoende teruggebracht. Er is ook geen plan voor hoe het na 2020 verder moet. De Belgische overheid blijft absoluut in gebreke als het gaat om klimaatmaatregels.”
Steden doen het goed
Toch is er ook goed nieuws. Steden en gemeenten doen meer voor het klimaat dan de federale overheid, volgens Stuyck. “Zij staan dichter bij de mensen en voelen aan dat de bevolking bezorgd is over het klimaat. Ze kunnen makkelijker concrete maatregelen nemen met betrekking tot gebouwen en mobiliteit.”
Een voorbeeld van zo’n klimaatbewuste stad is Leuven, die in 2030 klimaatneutraal wil zijn. “Een klimaatneutrale stad draagt niet bij aan klimaatopwarming”, legt Dirk Holemans uit als coördinator van Denktank Oikos en samensteller van het boek Mensen maken de stad. De stad slaat dan evenveel CO2 op door bomen en groen als dat ze uitstoot. In Leuven proberen de bewoners klimaatneutraal te worden door onder meer warm water te hergebruiken voor woningisolatie. Er zijn ook concrete plannen om het centrum autovrij te maken. Mohamed Ridouani, schepen voor de sp.a, gelooft dat het voor 2030 gaat lukken: “Misschien halen we 80 of 90 procent reductie. Maar ik mik op 100 procent.”
Belg leeft op grote voet
Naast klimaatneutraal is de ecologische voetafdruk een belangrijk begrip in de klimaatwereld. Die voetafdruk geeft aan hoeveel oppervlakte van de aarde iemand gebruikt voor zijn consumptiebehoeften en, verplaatsingen en afvalverwerking. “We consumeren producten vanuit de hele wereld en het veevoer dat we hier gebruiken komt vaak uit Zuid-Amerika. Dat heeft een grote impact op het milieu”, aldus Holemans.
België staat in de top vijf van landen met de grootste ecologische voetafdruk. “Dat heeft te maken met het voedsel dat we eten, maar ook met ruimtelijke ordening: iedereen kan overal bouwen, niet alleen in de dorpskernen. Daardoor zijn er ook meer wegen nodig en dat zorgt voor meer CO2-uit- stoot”, verklaart WWF-woordvoerder Stuyck.
Niet blindstaren op CO2
“We moeten evolueren naar een kringloopeconomie, waarin we materialen en voedsel hergebruiken”, zegt Holemans. Alle systemen moeten volgens hem anders georganiseerd worden. “Neem het mobiliteitssysteem: we moeten dringend af van auto’s die rijden op fossiele brandstof, zoals diesel en benzine.” Daarnaast is een goede isolatie van gebouwen belangrijk en moeten we de natuur de ruimte geven om uitgestoten CO2 op te slaan.
“De ecologische voetafdruk bestaat voor 50 procent uit CO2-uitstoot”, vertelt Stuyck. “We moeten ons echter niet blindstaren op CO2”, benadrukt Holemans. “Ook de uitstoot van andere broeikasgassen speelt mee, zoals methaan in de veeteelt. We hebben bijkomende maatregelen nodig.”
Van het platteland naar de stad
Het openbaar vervoer gebruiken is beter voor je ecologische voetafdruk, maar wat als je op het platteland woont en het openbaar vervoer niet altijd voorhanden is? Wij namen de proef op de som en reden van Maasmechelen naar Antwerpen met de auto. We legden hetzelfde traject met het openbaar vervoer af met Filomena Di Giacinto, een Maasmechelse studente die in Antwerpen op kot zit.
Uit dit experiment blijkt dat je het traject sneller en goedkoper met de auto aflegt. Di Giacinto: “Na vijf jaar op en neer reizen ben ik het treinreizen wel beu. Maar toch zou ik niet liever de auto nemen”. Milieuvriendelijker is de wagen echter niet. Alle resultaten kunt u op de volgende pagina bekijken.
© 2016 – StampMedia – Déborah Notermans & Nienke van Kapel
Dit artikel verscheen eerder in PIDMAG jg.5, nr.16 op p. 3
