In maart 2016 registreerde de Dienst Vreemdelingenzaken 1.374 asielzoekers in België. Op de vlucht voor de dood laten ze hun thuis, vrienden en familie achter. Maar niet hun angst.
De Syrische vluchteling Osama Abo Amro vond een uitlaatklep in het theater. Met het stuk Dying for life brengt hij zijn angst en die van andere vluchtelingen over op het publiek. Maar hoe zit het met kinderen? Hoe en waar vinden zij een uitlaatklep? Julia Villanueva, klinisch psychologe bij de vereniging Solentra, begeleidt minderjarigen in het omgaan met angst en trauma.
Tien maanden geleden kwam je aan in België. Hoe verliep de reis van Aleppo naar Antwerpen?
“We waren gelukkig dat we de oorlog in Syrië achter ons konden laten. Het was een harde reis, maar we waren blij bij elke grens die we overstaken. Tegelijkertijd konden we ook bij elke grens gestopt of teruggestuurd worden. Niet voor iedereen betekende die reis het ontvluchten van de dood. Mijn broer heeft het einde van de reis niet gehaald.”
Hoe verliep je leven in Syrië? Waarom moest je er weg?
“Het is verschrikkelijk om in Syrië te blijven. Je ziet elke dag vrienden en familie voor je ogen sterven. Alle plekken waar ik vroeger naartoe ging, zijn vernield. Je kan niks meer voor de mensen doen en moet zelf echt weggaan om te overleven.”
Waarom ben je naar België gekomen?
“Omdat ik gehoord had dat België het eerste land was dat een systeem had voor gezinshereniging en dat je hier het snelst papieren kon krijgen. Dat was dus niet zo. Het duurt hier zelfs langer dan in de meeste andere landen. Mijn papieren zijn nu wel in orde, maar mijn vrouw en dochter kunnen nog steeds niet naar hier komen. De overheid wil papieren zien die bewijzen dat zij echt mijn vrouw en dochter zijn. Het probleem is echter dat die papieren nog in Syrië zijn en ik kan niet gewoon terug om die papieren te halen.”
Wat waren de grootste angsten die je in Syrië had?
“De angst om te sterven. Ik was bang van alles, de Syrische overheid, IS en nog vele andere groeperingen. Maar ook nu ben ik nog bang. Niet om terug naar Syrië te moeten, want mijn papieren zijn in orde, wel voor de toekomst hier, of mensen me hier zullen accepteren, of ik ooit mijn carrière terug zal kunnen opstarten, of ik de taal ooit zal beheersen. Ik ben ook bang voor mijn familie, of ik ze zal terugzien en wanneer. Er zijn zoveel dingen om bang voor te zijn, maar ik kan niet op alles tegelijk focussen. Ik neem het stap voor stap.”
| Zijn er problemen bij vluchtelingen die je regelmatig ziet terugkomen en waarbij je kan spreken van een trauma?Julie Villanueva: “De gesignaleerde gedragsproblematiek wordt al snel aan een trauma toegeschreven. Maar een traumatische ervaring is zelden de enige verklaring voor de psychosociale problemen van het kind. Zo leidt het migratieproces waarbij het kind en het gezin in een andere omgeving terechtkomen vaak tot ontworteling. Gaat papa plots niet meer werken, kan hij geen brood meer op tafel brengen en is hij afhankelijk van opvangcentra, waardoor hij niet meer de volle verantwoordelijkheid voor het gezin kan dragen. Dan valt het evenwicht weg en moet elk gezinslid zichzelf heruitvinden, wat heel wat spanning en angst met zich meebrengt. De manier waarop ouders met de migratie en hun vlucht omgaan, heeft grote repercussies op het kind. Het kind ervaart de spanning waarmee de ouders kampen, waardoor het beeld van een beschermende ouder die de wereld aankan wegvalt. Dat kan zich manifesteren als een algemeen gevoel van angst of als selectief mutisme, een specifieke vorm van angst waarbij het kind in vreemde sociale situaties niet spreekt terwijl het de taal wel machtig is. Een vroege detectie van het probleem is daarbij van groot belang. Bij een traumatische gebeurtenis is angst een normale reactie op een abnormale gebeurtenis. Trauma heeft ook een natuurlijke genezing nodig, angst maakt daar deel van uit.” |
© 2016 – StampMedia – Sara Sels en Hanne Van Looveren
Dit artikel werd gepubliceerd door DeWereldMorgen.be op 13/07/2016
Dit artikel werd gepubliceerd door De Beiaard op 19/08/2016, Kat. 2, P.8-9
Dit artikel verscheen eerst in de PIDMAG jg.5, nr 15, p. 11
