Het aantal priesterkandidaten in België blijft stijgen. Dat blijkt uit cijfers van Kerknet. In het academiejaar 2014–2015 waren er 106 seminaristen, tegenover 75 in 2008-2009. ‘Eén van de redenen van de stijging is het naar hier halen van buitenlandse priesterkandidaten’, aldus professor kerkelijk recht aan de KU Leuven Hildegard Warnink.
Aan cijfers van Kerknet zien we dat er dat in 2014 106 priesterkandidaten in ons land waren, waarvan 20 eerstejaars. In 2008–2009 waren dat er 75. De laatste zes jaren was er telkens een stijging van het aantal seminaristen in België. In Vlaanderen is dat pas de laatste vijf jaar het geval. Vorig academiejaar waren er volgens het christelijke weekblad Tertio 26 kandidaten in de bisdommen in Vlaanderen, tegenover 23 het jaar daarvoor.
België uitzondering in Europa
Tussen 2011 en 2013 was België, volgens Kerknet, één van de enige landen in Europa waar het aantal priesterkandidaten toenam, namelijk met 7,5%. Zo waren er in Tsjechië en in Groot-Brittannië dalingen van respectievelijk 13% en 11,5%. Gemiddeld daalde het aantal priesterkandidaten in Europa met 3,6%. Maar ook buiten Europa nam het aantal priesterkandidaten af. Zelfs in Brazilië, doorgaans gezien als een erg gelovig land, was er volgens cijfers van het Vaticaan een daling van 6,7 procent.
Redenen toename
Hildegard Warnink, professor kerkelijk recht aan de KU Leuven en juriste, licht de cijfers even toe. Zij stelt dat België al veel eerder een spectaculaire afname van het aantal priesters kende, terwijl andere Europese landen nu pas te kampen krijgen met dit fenomeen . De vermeende toename die we de afgelopen jaren zien in België, is in feite een verdoken stabilisatie. “De recente gebeurtenissen zoals de schandalen van seksueel misbruik binnen de kerk in 2010 kunnen ook een reden geweest zijn. Dat heeft op alles wat met de kerk te maken heeft zijn invloed gehad. Een derde reden kan zijn dat Monseigneur Léonard actief bezig was met het aantrekken van kandidaten uit het buitenland, bijvoorbeeld uit Latijns-Amerika”, aldus Warnink.
Daarnaast kan de toename van seminaristen te wijten zijn aan onze tijdsgeest. “We leven in een periode waarin de mensen meer dan ooit op zoek zijn naar vreugde en geluk. De boodschap van eenheid en vriendschap, de mensen hun hart raken is zo belangrijk. Dat is ook wat Jezus wilde. Er zijn dan ook heel wat kandidaten die op latere leeftijd priester willen worden, nadat ze eerder een ander beroep uitoefenden. Ze beseften pas later wat ze nodig hadden in het leven”, beweert Olivier Lins, woordvoerder van de Antwerpse bisschop.
Naast de toename van seminaristen, is er ook een stijging van het aantal diakens. ‘Wij hadden er zo nog zes nieuwe. Zij werden ingewijd in de Antwerpse kathedraal. Een groot voordeel voor diakens is dat zij wél een gezin mogen hebben en gehuwd mogen zijn’, aldus Olivier Lins.
‘Nog steeds te weinig priesters’
In 2014 telde Vlaanderen 2211 priesters. Niet genoeg, volgens de Galmaardse priester Andy Penne. Hij organiseerde zo al een speciale viering om te bidden voor meer priesters. “Ik ken priesters die tien tot vijftien parochies onder hun hoede moeten nemen. Soms moeten leken de begrafenisplechtigheden voorgaan omdat er te weinig priesters zijn. Dat is natuurlijk niet de bedoeling.” Een oplossing geven blijft echter moeilijk voor Penne. “Al kan het naar hier halen van buitenlandse priesters misschien een oplossing bieden. Ik sluit niet uit dat het fusioneren van parochies en het sluiten van enkele kerken onvermijdelijk wordt in de toekomst. Er zijn namelijk niet enkel te weinig priesters, ook het aantal kerkgangers blijft dalen.”
Rudi Mannaerts is pastoor van de Sint-Andrieskerk te Antwerpen. In Het Nieuwsblad verklaarde hij dat de moderne technieken die hij gebruikt in zijn kerk voor meer aanwezigen zorgen. Zo liet Mannaerts ooit een boksbal ophangen in de kerk zodat gelovigen hun frustraties met God konden afreageren. Ook gebruikte hij al blauwe discotheeklichten en housemuziek in zijn vieringen. Andy Penne heeft er zijn bedenkingen bij. “Ik weet niet of zulke showelementen voor meer kerkgangers gaan zorgen. De mensen zullen misschien één keer komen, omdat ze nieuwsgierig zijn. Of ze blijven komen is echter maar de vraag.”
Olivier Lins, woordvoerder van de Antwerpse bisschop Johan Bonny, zegt dat de stijging van het aantal priesterkandidaten te wijten is aan een internationalisering van de kerkgemeenschap. “Bonny heeft ook al buitenlandse priesters naar hier gehaald en zal dat ook blijven doen. Die krijgen dan een vorming en lessen Nederlands. Dit fenomeen zal de volgende jaren alleen maar uitgebreid worden in België”, aldus Lins.
Afschaffen celibaat
Verder kunnen modernere opvattingen binnen de kerk ook voor meer priesterkandidaten zorgen. Johan Bonny kreeg hier echter al negatieve reacties op, al liggen de erg eigentijdse opvattingen van Bonny volgens Lins in de lijn van wat paus Franciscus verkondigt. Zo pleit Bonny voor het accepteren van homoseksuelen en is hij voor het afschaffen van het verplichte celibaat. Paus Franciscus zette in 2014 de deur over deze kwesties op een kier.
