Voor de zevende keer organiseerde de VRT in samenwerking met de Nederlandse Taalunie een evenement om de Nederlandse taal in de kijker te zetten. Deze keer werd evenwel gekozen voor een andere aanpak: de voormalige VRT Taaldag maakte plaats voor een avondje ReyersTAAL, vanuit Het Paleis in Antwerpen. Al is de toekomst van het nieuwe project vooralsnog een vraagteken.
De twee uur durende voorstelling bestond uit een bonte mix van jong geweld van MNM, academisch verantwoorde gesprekken over helder taalgebruik en de kunst van het speechschrijven, en de uitreiking van de Grote Prijs Jan Wauters. Marcel Vanthilt, presentator van dienst, liet geen enkele kans liggen om een steek te geven in verband met de besparingen bij de openbare omroep en het geringe kijkcijfersucces van Canvas. De openingsspeech van Leo Hellemans, gedelegeerd bestuurder van de VRT, had een eerder wrange nasmaak: hij wierp zich op als voorvechter van de slogan van ReyersTAAL, “Iedereen aan het woord”, maar repte met geen woord over het omstreden interview met de teruggekeerde Syriëstrijder Younes Delefortrie, dat van de websites van de VRT gebannen werd.
Tussen de gesprekken en presentaties door was er ruimte voor filmpjes van VRT-gezichten als Linde Merckpoel en Wim Devilder, die tips gaven over spreken in het openbaar. De muzikale intermezzo’s van Frank Vander linden, leadzanger van De Mens, werden fel gesmaakt.
Ruud Hendrickx, taaladviseur bij VRT, kreeg natuurlijk de kans om het nieuwe project ReyersTAAL toe te lichten. “Momenteel is het project nog in bèta, maar op termijn wordt ReyersTAAL een website met tips over public speaking en informatie over de Nederlandse taal in het algemeen”, beloofde hij.
Winnaars
Tijdens de avond werd de winnaar bekend gemaakt van Woordslam, een project van jongerenradiozender MNM en Van Dale om jongeren mondiger te maken. Met als vraag “Wat als ik baas van de wereld was?” mochten ze op hun eigen creatieve manier aan de slag. Het gezicht van de actie, Zakaria Ben, bekend van zijn YouTube-kanaal en van MNM, mocht de winnaar aankondigen. Die ging naar Samir, die wereldproblemen oploste met een flinke scheut hiphop. Zijn zin “twee lepels geven, een lepel vrede” ging er bij het 600-koppige publiek in als zoete koek. “Wedstrijden als deze zijn heel belangrijk”, meent Zakaria. “Als kind wou ik al mijn stem laten horen, maar vond ik geen platform. Dan ontdekte ik YouTube. Hier in België kunnen we woorden gebruiken om alles te gebruiken. Ze zijn krachtiger dan wat dan ook.”
Een andere persoon die in de bloemetjes werd gezet, was de winnaar van de Grote Prijs Jan Wauters. Die prijs werd voor de vierde keer uitgereikt in ere van Jan Wauters, een sportverslaggever op de Vlaamse radio die in 2010 overleed. De winnaar werd Lieven Vandenhautte, presentator van het programma Nieuwe Feiten op Radio 1. Deze keer ontving dus een persoon van het gesproken woord, die uitblinkt in het dagelijks gebruik van het Nederlands de prijs.
K3-niveau
Er was ook voldoende tijd uitgetrokken om het boek Heerlijk Helder in de schijnwerpers te zetten met een debat. Dat boek is het resultaat van de gelijknamige campagne die Jan Hautekiet in zijn Radio 1-programma voerde om taal minder ambtelijk te maken. Wat als debat werd opgevoerd tussen Vanthilt en zijn vier gasten, bleek in feite niet meer dan een gezellig gesprek tussen gelijkgestemde zielen.
Ann De Craemer, één van de vier gasten, werkte samen met Hautekiet aan het boek. In het debat richtte ze zich op het taalgebruik van politici en dat het allemaal veel helderder kan: “Geert Bourgeois had het in zijn septemberverklaring over “budgettaire orthodoxie”. Dat zijn gewoon besparingen!” Daarbij lichtte ze de term wezelwoorden toe: “Het is een term overgenomen uit het Engels, en doelt op woorden die opzettelijk vaag zijn, zodat politici niet al te gedetailleerd uitleg moeten geven.”
Advocaat Walter Van Steenbrugge richtte zijn pijlen, hoe kan het ook anders, op het lastige juridische jargon: “Ik moet praten over de “ontlasting van de onderzoeksrechter”. Dat klinkt al gauw heel dubbelzinnig”, zei hij, tot hilariteit van het publiek. “Heldere taal is een basisrecht. Het ambtelijke taalgebruik wordt in stand gehouden door de afstand die we graag behouden tussen elkaar. Het is schrijnend om te zien dat mensen een brief krijgen van een deurwaarder en Jan Hautekiet in zijn programma moeten vragen wat er nu feitelijk in die brief staat, want ze weten het niet.”
Maar het moet natuurlijk ook allemaal niet té gemakkelijk: “In Nederland bestaat een aparte versie van de grondwet in heel simpel taalgebruik. Maar we willen ook geen taalgebruik op K3-niveau. Er moet helder geschreven worden, maar wel op een volwassen manier, zonder te betuttelen”, aldus De Craemer.
Koffiedik kijken
De eerste editie van ReyersTAAL mag een succes genoemd worden. De avond had voldoende afwisseling om een zeer divers publiek twee uur lang te kunnen boeien. Al blijft het natuurlijk koffiedik kijken wat de toekomst van dit nieuwe project zal zijn, zeker in tijden van fikse besparingen bij onze openbare omroep en een nieuwe beheersovereenkomst die volgend jaar getekend moet worden.
© 2015 – StampMedia – Jonathan Hendrickx; Foto's: Fatima-Zahra Naimi
Dit artikel werd gepubliceerd door Apen.be op 17/10/2015
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Nieuwsblad - online op 17/10/2015
