14 november is Wereld Diabetes Dag. Deze dag werd in het leven geroepen om bewustzijn te creëren en mensen te informeren over een ziekte die anders vaak onzichtbaar is. Sara Mahieu (27) uit het West-Vlaamse Krombeke heeft diabetes type 1 en getuigt.
Wat is diabetes precies?
“Diabetes komt in verschillende vormen voor. Type 1 en type 2 zijn de meest bekende. Diabetes type 1, zoals ik heb, is een auto-immuunziekte. Dat wil zeggen dat het immuunsysteem je eigen lichaamscellen aanvalt. Meer bepaald de bètacellen die zich bevinden in de alvleesklier die zorgen voor de aanmaak van insuline. Aangezien het lichaam bij type 1-patiënten niet meer in staat is om zelf insuline te produceren, moet dit gebeuren door het toedienen van insuline, wat alleen via injectie kan.”
“Type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes. Het wordt soms ouderdomsdiabetes genoemd. In veel gevallen kan het in verband gebracht worden met erfelijkheid, overgewicht en een ongezonde levensstijl. Hierbij reageert het lichaam niet meer zo gevoelig op insuline en wordt er vaak ook te weinig insuline aangemaakt. Type 2-patiënten kunnen vaak geholpen worden door het aanpassen van hun levensstijl en het nemen van orale medicatie. Ondanks dat ze dezelfde naam hebben, zijn het dus eigenlijk wel twee verschillende aandoeningen.”
“Heel vaak kennen mensen het onderscheid tussen diabetes type 1 en 2 niet. De media gebruiken nog vaak ‘diabetes’ of 'suikerziekte' als overkoepelende term. Mijn haar komt recht te staan als ik zaken lees als: ‘Obesitas veroorzaakt suikerziekte.’ Ik vind het echt verschrikkelijk als mensen denken dat ik diabetes heb door te veel suiker te eten. Zeker aangezien ik al nooit een grote zoetebek geweest ben.”
“Een opmerking als: ‘Mag je dat wel eten?’ is vaak goedbedoeld, maar komt bij mij hard binnen. Geloof me, vooraleer ik beslis om toch maar eens een stukje taart te eten, heb ik hier zelf al genoeg over nagedacht en afwegingen in mijn hoofd gemaakt. Een extra opmerking hierover heb ik dan niet bepaald nodig. Ik zou dan wel eens durven reageren met een opmerking als: ‘Dus omdat ik diabetes heb, mag ik voor de rest van mijn leven nooit meer een stukje taart eten?'”
Hoe kwam je erachter dat je diabetes hebt?
“Dat kwam aan het licht door een bloedafname bij de huisarts. Ik was toen dertien jaar oud. Het moet al even aanwezig geweest zijn in mijn lichaam, maar als je zo jong bent, ga je natuurlijk niet standaard langs voor een bloedafname.”
“Een typisch kenmerk van diabetes voor het ontdekt wordt, is een onlesbare dorst. Net voordat de diagnose gesteld werd, was ik nog op reis met mijn ouders. Ik dronk daar de hele zomerdrankvoorraad van de restaurants in één week uit. Ik had halve liter water voor me staan. Nog voordat de ober onze tafel verliet, was die leeg. Het is een gevoel dat ik, ondanks het zo lang geleden is, me nog levendig kan herinneren. Daarnaast was ik ook altijd erg moe. Alles kostte mij enorm veel energie. Bovendien was ik heel wat kilo's afgevallen zonder dat ik daar zelf iets voor deed.”
“Opeens draag je een ongelofelijke verantwoordelijkheid voor je eigen gezondheid. Eén fout kan grote gevolgen hebben”
Wat was voor jou de grootste verandering sinds de diagnose werd vastgesteld?
“Vooral de zorgeloosheid waarmee je in het leven staat als tiener verdween voor mij van de ene op de andere dag. Opeens draag je een ongelofelijke verantwoordelijkheid voor je eigen gezondheid. Eén fout kan grote gevolgen hebben. Het prikken en spuiten was iets waar ik redelijk snel mee overweg kon en ook het dieet volgen, lukte zonder al te veel moeite. Gelukkig ben ik nooit echt een zoetebek geweest. Het accepteren van mijn ziekte is iets wat wel jaren heeft geduurd.”
Wat is de impact van diabetes op jouw dagelijkse leven?
“Diabetes is iets dat natuurlijk constant aanwezig is. Ik vergelijk diabetes ook vaak met een extra job die je erbij krijgt, elke dag opnieuw. In plaats van je eigen lichaam, sta je zelf in voor de controle van je bloedsuikerspiegel en dit 24 uur per dag, zeven dagen per week. Het is dan ook vaak een 'spelbreker' op bepaalde momenten. Ik werk als verpleegkundige in een voorziening voor mensen met een mentale beperking. Daar werk ik onregelmatige uren. Dit heeft een invloed op mijn bloedsuikerwaarden en ik dien hier dan ook rekening mee te houden.”
“Wanneer ik ergens naartoe ga, moet ik ervoor zorgen dat ik steeds mijn insulinepen bij heb en iets om te eten voor het geval dat ik een hypo zou krijgen. Op restaurant eten, is vaak wat meer rekenwerk naar de hoeveelheid insuline die ik toe moet dienen. Maar ik laat mij niet tegenhouden om alles te doen wat ik wil doen. Met diabetes heeft alles gewoon wat meer voorbereiding nodig.”
Hoe ziet zo’n hypo eruit?
“Dat is wanneer ik een te lage bloedsuikerwaarde heb. Ik voel mezelf op dat moment wat duizelig en licht in mijn hoofd, mijn handen beginnen te trillen en mijn energielevel zakt tot nul. Het is belangrijk om op dat moment iets te eten of drinken dat snelle suikers bevat, zoals cola of druivensuiker, zodat mijn bloedsuikerspiegel opnieuw omhoog gaat.”
“Een hyper, ofwel een te hoge bloedsuikerwaarde, heb ik eerder in uitzonderlijke omstandigheden. Dit kan bijvoorbeeld zijn bij een verkeerde berekening van de hoeveelheid koolhydraten die ik eet, of bij ziekte en stress. Het enige wat ik hiervoor kan doen, is mezelf de extra insuline toedienen die mijn lichaam op dat moment nodig heeft.”
Hoe behandel je diabetes?
“Ik spuit vier keer per dag insuline. Dat is een combinatie van insuline die kort werkt, die ik voor de maaltijd toedien, en insuline die langer en geleidelijker werkt om schommelingen naast de maaltijden te onderdrukken. De hoeveelheid insuline die ik mezelf toedien, hangt voornamelijk van drie zaken af: de hoeveelheid koolhydraten die ik zal eten tijdens de maaltijd, de waarde van mijn bloedsuikerspiegel voor de maaltijd en wat ik van plan ben te doen na de maaltijd, zoals gaan sporten.”
“Het meten van mijn bloedsuikerspiegel kan al enkele jaren via een sensor op mijn arm. Ik kan alleen maar zeggen: ‘Halleluja, wat een verbetering is dat!’ Voorheen moest ik hiervoor telkens aan mijn vingertoppen een druppel bloed prikken. De sensor is verbonden via mijn telefoon en zo kan ik continu aflezen hoe het mijn bloedsuikerspiegel gesteld is. Ik krijg ook een alarm op mijn telefoon wanneer deze waarde te laag of te hoog wordt. De grote verbeteringen in de technologie zorgen ervoor dat het steeds gemakkelijker wordt om je diabetes te managen.”
Welke factoren kunnen invloed hebben op jouw bloedsuikerspiegel?
“De meeste mensen weten wel dat voeding een belangrijke factor is voor het bepalen van de bloedsuiker. In principe kan en mag je alles eten met diabetes, maar uiteraard heeft een gezond voedingspatroon steeds de voorkeur. Pasta, rijst, pizza en brood zorgen voor een moeilijk te regelen bloedsuiker en deze zaken laat ik dan ook zo vaak mogelijk links liggen. Ik kook echter heel graag en heb niet het gevoel dat mijn diabetes me in de weg staat om lekker te eten.”
“In de zomer heb ik vaak minder insuline nodig dan in de winter”
“Echter zijn er nog zoveel andere factoren die evenzeer een grote invloed kunnen hebben op je bloedsuikerspiegel. Bij mij zijn de volgende factoren vaak van toepassing: onvoldoende slaap, stress, ziekte, menstruatie, beweging en de seizoenen: in de zomer heb ik vaak minder insuline nodig dan in de winter. Stress en ziekte uiten zich steeds in een hogere bloedsuikerspiegel en dus meer behoefte aan insuline. Een drukke werkdag met meer beweging dan gewoonlijk uit zich in herhaaldelijk hypo's die zich ook vaak ’s nachts nog verderzetten.”
Welke boodschap wil je meegeven aan andere mensen met diabetes?
“Probeer om je leven te leiden in harmonie met jezelf en je diabetes. Ik probeer zelf om zoveel mogelijk rekening te houden met mijn ziekte, maar het mag niet je hele leven gaan bepalen. Zo zou ik bijvoorbeeld niet kunnen settelen in een 9 to 5-job op kantoor, hoewel zo’n baan wil beter te combineren valt met het managen van mijn ziekte.”
“Ik begin ook meer en meer in te zien dat het hebben van diabetes niet alleen maar nadelig hoeft te zijn. Ik ben ervan overtuigd dat het ervoor zorgt dat ik een gezonde levensstijl heb en zo goed in het leven sta.”
