Sekswerk: dwangarbeid of droomjob?

Mel (27) is zelfstandig escorte. Je hebt haar misschien al voorbij zien komen op TikTok, waar ze vragen over haar job en seksualiteit beantwoordt. Toen ze drieëntwintig was, kwam ze voor het eerst in aanraking met een escortebureau via een vriend. Mel heeft een moeilijke jeugd gehad, waarin ze werd misbruikt. “Dat kan twee kanten opgaan. Ofwel wordt seksueel contact heel moeilijk, ofwel word je seksverslaafd,” zegt ze. In haar geval was er sprake van het laatste. “Na zes jaar therapie heb ik ervoor gekozen om dat deel van mezelf te accepteren en er op een goede manier mee om te gaan.” Een jaar geleden ging ze daarom zelfstandig aan de slag als escorte. “Ik help graag mensen die leven in eenzaamheid en die nood hebben aan intimiteit.” Bovendien is sekswerk sinds kort legaal in België, wat heel wat voordelen biedt voor een zelfstandig sekswerkster als Mel.

Hoewel ze haar job graag doet, is er ook een negatief aspect: het kan gevaarlijke situaties met zich meebrengen. Mel onderneemt dan ook de nodige maatregelen om zichzelf te beschermen: ze heeft een chauffeur om haar veiligheid te garanderen en ze spreekt enkel af met mensen die ze persoonlijk aan de telefoon heeft gesproken en waarvan ze het nummer kan controleren op een bepaalde site. “Als ik zie dat die persoon al andere sekswerksters respectloos heeft behandeld, maak ik geen afspraak en blokkeer ik het nummer.” Als de klant rare vragen stelt, trekt Mel snel haar conclusies. “Ik had ooit een treinconducteur aan de lijn, die me voorstelde om in een wc-hokje van de trein af te spreken. Hij heeft me nog een paar keer teruggebeld, maar omdat zulke situaties gevaarlijk kunnen zijn, weigerde ik hierop in te gaan.”

Als sekswerkster is het enorm belangrijk om je grenzen goed aan te geven en jezelf te beschermen. Die ervaring zou Mel dan ook graag delen met andere vrouwen. “Binnen enkele jaren zou ik een opleidingscentrum voor sekswerksters willen oprichten. Niet om hen ertoe aan te zetten in deze sector te stappen, maar om vrouwen die er zelf voor kiezen te begeleiden. Er zijn namelijk nog veel sekswerksters die uitgebuit worden.” Die vrouwen wil Mel helpen om voor zichzelf op te komen, zodat ze zelfstandig kunnen worden. Mel ervaart namelijk veel vrijheid in haar job: ze kan zelf haar dagen inplannen en moet aan niemand verantwoording afleggen. 

Jammer genoeg kiest niet elke sekswerkster hier vrijwillig voor. Zo is er in de prostitutie vaak sprake van seksuele uitbuiting. Gelukkig bestaan er organisaties zoals Cherut, die ondersteuning bieden aan vrouwen in kwetsbare situaties. De hulpverleners gaan wekelijks langs bij de prostituees en leggen hen de verschillende manieren uit waarop ze geholpen kunnen worden. De vestiging van Cherut in Antwerpen werkt samen met Koffieklap, een gezellig cafeetje in de buurt van het schipperskwartier. De vrouwen die besluiten uit de prostitutie te stappen, krijgen bij Koffieklap de kans om horeca-ervaring op te doen en te wennen aan een normale leefomgeving.

Miguel, de zaakvoerder van Koffieklap, vertelt dat het voor veel vrouwen moeilijk is om die stap te zetten. De hulpverleners kunnen moeilijk inschatten wie vrijwillig actief is in de sector en wie er uitgebuit wordt. Dit wordt meestal duidelijk wanneer de vrouwen uiteindelijk de keuze maken om eruit te stappen en zo bij Koffieklap terechtkomen. “We merken dat de vrouwen in het begin erg gesloten zijn, maar wanneer we na verloop van tijd een vertrouwensband opbouwen, durven ze hun verhaal te vertellen.” Nadat de vrouwen hier enkele maanden ervaring hebben opgedaan, is het de bedoeling dat ze een job zoeken en zo een nieuw leven kunnen starten.

In Koffieklap ontmoetten we Mirela* (29), een jonge vrouw die op het eerste gezicht al lachend door het leven gaat. Maar achter die glimlach schuilt een donker verleden. Op haar negentiende ontmoette ze een jongen in haar geboorteland Roemenië en werd ze smoorverliefd. Hij stelde haar voor om naar België te verhuizen, om daar samen veel geld te verdienen. “Ik was ervan overtuigd dat we samen een mooi leven gingen opbouwen.”

Maar voor ze het zelf goed besefte, stond ze een week later achter een raam in Antwerpen.  “Het was een hel, ik vond het verschrikkelijk om mijn lichaam te moeten verkopen aan oudere mannen, waar ik me totaal niet tot aangetrokken voelde.” Na een tijdje leerde Mirela haar emoties uit te schakelen en betekende de seksuele handeling niets meer voor haar. Ze schoof haar waarden en normen volledig aan de kant en begon zich als een echte prostituee te gedragen. Enkele maanden later was ze een volledig andere persoon.

Aan het eind van haar werkdag gaf ze al haar geld aan haar vriend, die het besteedde aan de huur en het eten. Wat overbleef werd zogezegd opzij gelegd voor hun toekomst. “Op dagen dat ik te weinig geld verdiende, sloeg hij me. Ik werd volledig gebrainwasht. Hij verbood me contact op te nemen met mijn vrienden in Roemenië en hier in België mocht ik niemand vertrouwen.” Zo mocht ze ook niemand van de hulporganisaties, die regelmatig langskwamen, binnenlaten of met hen in gesprek gaan. 

Voor ik het wist, stond ik al vijf jaar achter het raam.  Toen mijn vriend in Roemenië verbleef, kwamen de hulpverleners van Cherut langs en besloot ik toch een keer naar hen te luisteren.” Al snel merkte Mirela dat ze echt wel de intentie hadden om vrouwen die uitgebuit worden te helpen. “Ik was ervan overtuigd dat dit bij mij niet het geval was. Enkele dagen later contacteerde een ander meisje me. Wanneer ze mij foto’s toonde van haar en mijn vriend en ik dezelfde berichtjes las, realiseerde ik me dat hij eigenlijk een pooier was.”

Een week later besloot Mirela in te gaan op het voorstel van de hulpverleners.  Ze gaven haar onderdak, hielpen haar met administratieve en sociale zaken en ze kon aan de slag bij Koffieklap. “In het begin was ik heel wantrouwig en te allen tijde op mijn hoede. De enige persoon die ik vertrouwde, had me volledig misbruikt. Ik wou niet langer afhankelijk zijn van iemand en voor mijn eigen geluk kiezen.” Na een periode van vier maanden bij Koffieklap vond ze de moed en de ambitie om een normaal leven op te starten. Ze leerde de taal, maakte nieuwe vrienden en ging aan de slag als schoonmaakster. “Het blijft moeilijk om terug te denken aan die periode, maar ik ben trots op hoe ik nu in het leven sta.”

* Mirela is een schuilnaam