Star Boys leren te integreren

"Illegaal legaal worden." Deze korte omschrijving leidt je naar een voor velen onbekend (en onbemind) maatschappelijk probleem waarrond Junior, Aloys en Lateef anderhalf uur lang theater brengen. De acteurs met Afrikaanse roots  praten, zingen, dansen, springen, pompen, prediken… in hun (Engelstalig) stuk Star Boy Productions. Ze zien hun voorstelling als een wake-upcall.

Star Boy Productions helpt u om in het land te blijven en zelfs succesvol Belgisch burger te worden, lezen we in de korte inhoud van het theaterstuk dat vrijdag in première ging in Monty. “Krijg nu uw statuut van asielzoeker, een 6-maanden kaart, 5-jaren kaart of zelfs de Belgische nationaliteit!” Het gezelschap toont op donker-komische wijze de achterpoortjes van het asiel zoeken, verontrustende overlevingstechnieken en de ironie van de wet.

Michael Essien

De plannen voor Star Boy Productions werden enkele jaren geleden gelegd, bij de maak van Ahilan Ratnamohan’s eerdere stuk Michael Essien I want to play as you… Een performance over voetbal en mensenhandel met als rode draad het succesverhaal van de Ghanese voetballer. Tijdens het creatieproces kwam het onderwerp illegaliteit ter spake, maar daar was in die voorstelling geen plaats voor.

Star Boy Productions dient als een vervolg op het voorgaande, maar kan perfect onafhankelijk ervan bekeken worden. Hoe werk te zoeken, hoe liefde te vinden? Met hun geloof als rode draad begeleiden de artiesten het publiek door hun vreugde en hun pijn, langs de dingen die hen houvast bieden, door paradoxen, vrijheid en alles wat daar tegenover staat.

Live action

Na het veelvuldig en kerkgewijs collectief roepen van zaken als ‘buurman!’, ‘buurvrouw!’, ‘fire!’, en ‘my mind is my money!’ verlaat je de zaal als een goed geïntegreerde Afrikaan, ongeacht je afkomst en situatie. Daarnaast worden toeschouwers vaak individueel aangesproken of de hand geschud. Intiem contact met het publiek is belangrijk voor dit team van theatermakers. Het schept een zekere band die medeverantwoordelijk is voor de sfeer die in de zaal hangt.

Regisseur Ahilan Ratnamohan is een liefhebber van live action bij non-performers. Niet alleen het podium, maar ook de tribune behoort tot hun speeltuin. Die eerste staat er vaak onbemand bij, terwijl de tweede bruist van het leven. De regisseur heeft het laatste woord, maar de voorstelling baseert zich voornamelijk op de verhalen van de drie jongens en hun omgeving. Dat geeft hen veel inspraak en controle over het verloop van zowel de voorstelling als het creatieproces.

Vooroordelen beu

Star Boys Junior, Aloys en Lateef zijn vooral de vooroordelen beu. Illegale praktijken zijn er inderdaad bij de vleet, maar dienen meer als volgens hen noodzakelijke overlevingstactiek dan als hoofddoel van hun verblijf in België. Uit hun eigen ervaringen merken ze dat eerlijke mensen, “zij die het juiste doen”, meestal teruggestuurd worden naar land van herkomst, terwijl diegenen die de illegale toer op gaan vaak wel de Belgische nationaliteit verkrijgen.

Ook wanneer de nodige papieren verkregen zijn, blijven cultuurverschillen een moeilijkheid. Velen onder ons achten immigranten niet uitzonderlijk slim. Wanneer ze over een behoorlijke portie hersenen blijken te beschikken, worden situaties ongemakkelijk en lijken ze automatisch een bedreiging te vormen. “Dom overkomen is een overlevingstechniek. Wij begrijpen elkaar niet altijd. Ook in relaties is dat het geval. Weinig blanke mensen doen de moeite om ons te leren kennen. Iedere immigrant is een verdachte tot hij/zij het tegendeel bewezen heeft”, luidt het.

De jongens wijzen niemand met de vinger aan, maar zouden het oprecht op prijs stellen een kans te krijgen zichzelf te tonen, hun verhaal, hun pijn en hun vreugde, verschillen en gelijkenissen. Een specifieke doelgroep hebben ze niet, ze willen voornamelijk de onwetenden onderrichten, tonen hoe ingewikkeld de situatie werkelijk is, ogen openen. Regisseur Ahilan Ratnamohan: “We proberen geen commentaar te vormen, maar willen gewoon enkele ideeën laten zien.”

De inhoud is dus zeer persoonlijk: wat gebracht wordt is niet verzonnen. Het is een realiteit die de toeschouwers niet altijd zien, een realiteit die we mogelijk niet altijd onder ogen durven komen.  Ondanks de moeilijke momenten, blijven de Star Boys positief. Zo bleek het relatief makkelijk te balanceren tussen stevige maatschappijkritiek en welgemeende appreciatie.

Geen professionele acteurs

De Star Boys ontpoppen tot predikers, een rol waar ze zich natuurlijk in bewegen en zich comfortabel in voelen. Ratnamohan: “Religie of toch zeker spiritualiteit is voor hen ontzettend belangrijk. Ik vond het een goede manier om eens een andere thematiek te brengen. Ik wil niet te veel commentaar leveren, maar ik vind het heel interessant hoe dingen gerechtvaardigd worden door de Kerk/Bijbel. Al die illegale dingen worden vaak gewettigd door een ‘God is met u’ of een ‘God bless you’. Het feit dat ik het zelf niet helemaal niet begrijp is al interessant.”

De Australische regisseur werkt met acteurs die niet professioneel getraind zijn. Een bewuste keuze. “Ik hou van hun stijl en respecteer ik hen als acteurs. Soms zijn ze zelfs beter dan getrainde artiesten”, aldus Ratnamohan. “De eerste paar voorstellingen voor publiek zijn uiteraard spannend. De zenuwen spelen dan nog wat, maar dat weegt niet op tegen alle positieve aspecten van deze onconventionele performers.”

Naast het maken van een stuk, heeft Ratnamohan nog andere toekomstbeelden wat betreft de Star Boys. “Het is voor mij heel belangrijk dat de jongens verder groeien als artiesten, want dat zie ik in hen. Ik wil met hen blijven werken, maar ik wil ook dat ze andere gelegenheden krijgen en dat ze niet afhankelijk zijn van mij”, besluit hij.

© 2014 – StampMedia – tekst: Souky De Wolf, foto: Samir Taif