Tijdens zijn tournee schuimde schrijver Tom Lanoye boekhandels af en hernam hij voor een uitverkocht Carré in Amsterdam zijn voorstelling Sprakeloos. Ook boekhandel Malpertuis in Genk werd met een bezoekje vereerd door de 'Lady Gaga van de Nederlandse literatuur', zoals Lanoye zichzelf noemt.
"Ja, dat heb ik eens gezegd op een onbewaakt moment. Niet zo onbewaakt dus", lacht de schrijver. "Dat was vooral om niet op één dag van Groningen naar Mechelen te moeten en daarna weer naar Oostende. Tot zover het literaire Lady-Gaga-van-de-Lage-Landen-tourneeschema."
Aanleiding voor Lanoyes reis door Nederland en Vlaanderen is de eer die hem te beurt viel met het mogen schrijven van het Boekenweekgeschenk. Als vierde Belg ooit mocht hij het geschenkboekje schrijven. Al jaren wordt het Boekenweekgeschenk tijdens de Boekenweek verspreid onder Nederlandse lezers die voor 12 euro of meer boeken aanschaffen. Dit jaar werd de novelle voor het eerst ook in Vlaanderen uitgedeeld
"Ik vind dat je je verantwoordelijkheid moet nemen en dat boekje zelf moet uitdragen." Zo verklaart Lanoye zijn literaire kruistocht door ons taalgebied. "Ik heb daar geen moeite mee. Ik kan alleen maar hopen dat ik volgend jaar door collega's gevolgd wordt in deze dadendrang", zegt de bevlogen schrijver. "Telkens horen we dat het crisis is in het boekenvak. Ik denk dan, 'ga bewijzen dat het niet zo is'. Ik hou niet van gezeur en wil er dan juist iets aan doen."
Vlaamse pensenkermis
Met positieve jaloezie kijkt de Vlaming, die ooit naar de jaarlijkse boekenbeurs in Antwerpen refereerde als een Vlaamse pensenkermis, naar de Nederlandse literaire traditie. Lanoye is vereerd dat hij het Boekenweekgeschenk 2012, toch vooral een Nederlands initiatief, mocht schrijven. "Ik ben wel trots op het feit dat ik op een lijst mag staan waar ook Arnon Grunberg en Connie Palmen opstaan, dat is echt wel het kruim van de Nederlandstalige literatuur. Je zou gek moeten zijn als je beweert dat zoiets je niets doet."
Ongeveer een maand werkte Lanoye aan zijn boekje. Met succes. Waar Boekenweekgeschenken ondanks de grote namen op de kaft, doorgaans op hun best maar half gelukt zijn, regent het positieve recensies voor Lanoye. "Eindelijk een Boekenweekgeschenk om trots op te zijn", vatte de Volkskrant samen. Lanoye is zelf ook tevreden: "De recensies zijn héél goed, de reacties ook, dus ik mag niet klagen."
Noodlottig drama
Heldere hemel gaat over de half vergeten ramp die zich tegen het einde van de Koude Oorlog voltrok in het Vlaamse dorpje Kooigem, bij Kortrijk. Een onbemand Russisch MIG-vliegtuig boorde zich in een huis en ontnam bruusk de enige aanwezige bewoner, een student van 19, het leven. Tom Lanoye hernam dit 'fait divers in de wereldpolitiek', zoals hij het zelf beschrijft en fictionaliseerde het tot 'een noodlottig drama voor een familie'. Lanoye: "Dat is iets wat ik al heel lang in mijn achterhoofd had. Toen die ramp gebeurde, vond ik dat zo'n ongelooflijk bizar noodlot, dat ik wist dat ik er ooit iets over zou schrijven. Zo'n idee suddert dan jaren, het is nu 23 jaar geleden. En nu kwam dan de vraag 'schrijf een novelleke' en leek dit thema een goed idee."
Het zaaltje achter in boekhandel Malpertuis is inmiddels volgelopen en het interview is voorbij. Lanoye neemt plaats op twee op elkaar gestapelde vlonders, het geïmproviseerde podiump waarmee hij het moet doen. Maar de show die hij weggeeft is Gaga-waardig. Zonder enig ander hulpmiddel dan zijn boeken weet hij het publiek meer dan een uur lang te boeien. Wat een rasperformer. Als Tom Lanoye ooit besluit genoeg te hebben geschreven, kan hij altijd nog zijn moeder achterna gaan en theateracteur worden.
© 2012 - StampMedia - Ielse Broeksteeg, foto's: Pauline Poelmans
Dit artikel werd gepubliceerd door Jongerenplaneet.be op 04/04/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Nieuws.be op 04/04/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Belang van Limburg - online op 04/04/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Knack - online op 05/04/2012
