Na 146 jaar zet het wereldberoemde Ringling Bros. and Barnum & Bailey Circus uit de Verenigde Staten er een punt achter. De teruglopende ticketverkoop is de grote boosdoener. Ook in Vlaanderen zijn er rondtrekkende circussen, maar “het worden er steeds minder”, aldus Mui-Ling Verbist van het Vlaams Centrum voor Circuskunsten.
'The Greatest Show on Earth', zo omschreef Ringling Bros. and Barnum & Bailey Circus hun spectaculaire opvoering die vaak gepaard ging met dieren zoals olifanten en tijgers. Het Amerikaanse gezelschap doet in mei 2017 de boeken dicht. De dalende inkomsten uit de kaartenverkoop is een van de oorzaken. In 2015 werd het circus ook verplicht te stoppen met olifanten op te voeren na aanhoudend protest van de Amerikaanse dierenrechtenorganisatie People for the Ethical Treatment of Animals (PETA).
In de laatste decennia evolueerde ook het circus in Vlaanderen: van de rondtrekkende circussen tot een uitgebreide kunstdiscipline die alle lagen van de bevolking bereikt. Er zijn in Vlaanderen nog traditionele circusgezelschappen die rondtrekken van dorp tot dorp, maar die lijken met uitsterven bedreigd.
“De mensen die het nog doen zijn meestal in het circus geboren”, vertelt Mui-Ling Verbist van het Kenniscentrum van het Vlaamse Centrum voor Circuskunsten. “Het worden er steeds minder en minder (zes, red.), omdat de omstandigheden om een circus uit te baten steeds moeilijker worden. Er zijn wel subsidies voorhanden, maar daarbij moet je elke uitgegeven cent kunnen verantwoorden. In april 2016 kwam er een grote bijkomende kost voor de traditionele nomadische circussen, namelijk de kilometerheffing. Ook steden en gemeenten maken het circussen er niet gemakkelijker op, maar dat is al langer dan vandaag zo’, stelt Verbist.
Willekeur in grootsteden
Stefan Vranckx van circus Barones uit Beringen heeft begrip voor de steden en gemeenten die dwarsliggen. “Het probleem is eenvoudig. Als je als circus in een bedrijfsstructuur communiceert met steden en gemeenten en je aan de afspraken houdt, is er het jaar erna geen enkel probleem om terug te keren. Er zijn echter sommige concullega’s die zich hier niet aan houden. Zij blijven bijvoorbeeld langer staan dan voorzien, omdat ze geen volgende plek hebben om naartoe te trekken. Of ze ruimen hun afval niet op”, aldus Vranckx.
Niet enkel de kilometerheffing op vrachtwagens blijkt een financieel struikelblok te zijn. “In de grootsteden is er een groot probleem. In Antwerpen betaalde je een bepaalde retributie per vierkante meter. Dit jaar gaan die tarieven van 4200 naar 8000 euro. Dat is bijna het dubbele. In de grootsteden heerst er pure willekeur. Zo staan we in Hasselt volledig gratis en krijgen we ook elektriciteit en water omdat ze vinden dat een mooi circus een meerwaarde biedt voor de stad. In Antwerpen is het een bron van inkomsten”, merkt Vranckx op.
De nomadische circussen vroegen een tijd lang geen subsidies aan en zagen zwarte sneeuw. “Wij hebben die subsidies lange tijd niet aangevraagd omdat al het geld naar de circusscholen ging”, verduidelijkt Vranckx. “De nomadische circussen vissen iedere keer achter het net. Het grote probleem was dat er vroeger geen verantwoording moest worden afgelegd over wat je met die subsidie van 25 000 euro deed. Dus sommige circusgezelschappen kochten daar een nieuwe Mercedes mee. Nu moet je voor de budgetten die je krijgt duidelijk kunnen laten zien wat ermee gedaan wordt.”
Met circus Barones gaat het weer de goede kant uit. “Dit boekjaar was beter dan dat van vorig jaar. Daarin verschilt het Amerikaans verhaal van Ringling Bros met dat van ons”, besluit hij. Het lijkt er dus sterk op dat we ook in de toekomst het traditionele circus kunnen blijven bewonderen.
© 2017 – StampMedia – Merlijn Kinnaert
Dit artikel werd gepubliceerd door Newsmonkey.be op 25/01/2017
