Vaak vinden ex-gedetineerden moeilijk de juiste weg in de maatschappij na vrijlating. Jonge gedetineerden in Antwerpen kunnen sinds oktober 2008 een beroep doen op TOP-coaches. De begeleiders van 'Terug Op Pad' slaan een brug van de gevangenis naar de samenleving.
De doelgroep van het TOP-project bestaat uit jongeren tussen 18 en 25 jaar die in de Antwerpse gevangenis verblijven. De jongvolwassenen zijn allemaal voor de eerste keer gedetineerd (zogenaamde eerstplegers) en komen binnen enkele maanden vrij. Om in te stappen in het project mogen ze geen ernstige verslavingen of psychiatrische problemen hebben. Ze kiezen vrijwillig om met de coaches samen te werken.
"Het project bewijst nu al dat een intensieve aanpak tot positieve resultaten leidt", vertelt David de Vaal, directeur van het Antwerps minderhedencentrum De8. De methodiek en de resultaten van het project vonden hun neerslag in de publicatie 'Terug Op Pad'. De tekst biedt een heldere handleiding over het begeleiden van jonge gevangenen bij hun terugkeer naar de samenleving. Via de publicatie willen de initiatiefnemers de methode bekend maken in heel Vlaanderen.
Kwetsbare gedetineerden
Hoewel de jongeren strafbare feiten hebben gepleegd, worden ze toch als een kwetsbare doelgroep beschouwd. Kennis over de voorgeschiedenis van deze delinquenten is heel belangrijk. Velen komen uit een problematische gezinssituatie en hebben lange tijd in jeugdinstellingen doorgebracht. Ze zijn vaak laaggeschoold en door gebrek aan werk kampen ze met een schuldenlast. Wanneer ze in de gevangenis belanden, krijgen ze het gevoel dat hun situatie uitzichtloos is. "Vaak kijken onze jongeren op tegen een hoge berg", zegt TOP-coach Mike De Cuyper. "Ze geloven niet meer in zichzelf en in de maatschappij. De kracht van onze begeleiding zit in de fundamentele vertrouwensband. De coaches bieden alternatieven aan, maar leggen niets op. Het inzicht moet van de jongeren zelf komen."
Sporten in plaats van joints roken
Het herstel van hun netwerk is een sleutel tot de re-integratie van ex-gedetineerden. In het geval van de jongeren moeten vooral de banden met de familie worden verbeterd. "We maken eerst een balans op om te kijken hoe het netwerk eruit ziet aan het begin van de detentie", vertelt Mike De Cuyper. "Door veel intensieve contactmomenten met de familie en vrienden van de jongeren bouwen we belangrijke banden terug op." Tijdens de vrijlating staan de coaches mee aan de poort van de gevangenis. Nadien helpen ze de ex-gedetineerden in hun zoektocht naar werk, huisvesting en nieuwe sociale contacten. "We proberen na te gaan waar de interesses van de jongeren liggen", aldus De Cuyper. "Als iemand graag voetbalt, raden we aan om langs een sportclub te gaan, veeleer dan een joint op te steken in de zetel."
Maatschappelijk belang
Jo Demuynck, gevangenisdirecteur in Antwerpen, benadrukt dat de gevangenis meer wil doen dan mensen louter van hun vrijheid beroven. "De impact op eerstplegers is zeer groot", zegt hij. "Hen helpen bij hun terugkeer naar de vrije samenleving is in het belang van iedereen. Op deze manier kunnen we voorkomen dat jonge gedetineerden hervallen."
© 2011 - StampMedia - Marieke Van Cauwenberghe
Dit artikel werd gepubliceerd door IntraMuros op 28/06/2011
