Body positivity is overal. Meer en meer mensen verheffen hun stem en zetten zich in voor die beweging. Vier aanhangers nemen het woord en vertellen hun verhaal. Ook tonen we de keerzijde van de medaille en gaan we dieper in gesprek met een ex-activiste.
Hanne (22) studeert vroedkunde en heeft een Instagram-profiel waar ze body positivity en fat positivitybespreekbaar maakt.
“Body positivity is ontstaan door dikke mensen die hun rechten wilden behouden en zich geaccepteerd wilden voelen. Voor mij draait body positivity ook om dik zijn, omdat dat ook bij mezelf hoort. Daarnaast vind ik dat alle lichamen gewoon aanvaard moeten worden. Zo vind ik zelfacceptatie en zelfliefde ook heel belangrijk. Dat moet ook gewoon mogelijk zijn als je een maatje meer hebt.
“Dat is mijn buik, die mag gewoon zichtbaar zijn en moet ik niet verbergen.”
Vijf jaar geleden durfde ik geen crop-top of strakke broek in het openbaar te dragen, omdat mijn buik dan zichtbaar zou zijn. Nu durf ik dat wel en denk ik: “Dat is mijn buik, die mag gewoon zichtbaar zijn en moet ik niet verbergen”. In het begin was ik ook heel voorzichtig met het posten van foto’s van mijn lichaam op Instagram. Ik zette bijvoorbeeld een aantal planten voor me of ging aan de slag met een heftige filter, zodat je toch mijn volledige lijf niet kon zien. Zelfs op die foto’s kreeg ik positieve reacties, waardoor ik stap voor stap meer durfde posten en mijn lichaam volledig in beeld durfde te brengen. Tot nu toe heb ik ook geen enkele negatieve reactie gekregen van iemand die dicht bij me staat, dus dat is heel fijn.
Ik vind het ook helemaal niet raar om mezelf dik te noemen, voor mij is dat gewoon een neutraal woord om te beschrijven hoe ik eruitzie. Mensen associëren dat nog te veel met lelijk, lui en ongelukkig zijn, wat dus absoluut niet juist is. Daarom ben ik ook fat positivitist, dikke lichamen moeten genormaliseerd worden.”
Elien (23) is zorgleerkracht en praat openhartig over hoe ze met voeding en haar zelfbeeld omgaat.
“Ik vind dat normale lichamen ook echt als ‘normaal’ moeten worden bestempeld. Iedereen heeft wel eens te maken met puistjes, vetrolletjes, acne of striemen, zelfs fotomodellen. Daar wordt te weinig over gepraat, waardoor mensen zichzelf voor doodnormale zaken gaan schamen. Ik heb ervaren hoe slecht je in je vel kan zitten, ook al is er niets aan de hand. Ik heb bijvoorbeeld acne op mijn voorhoofd en veel littekens op mijn benen, daar was ik vroeger continu mee bezig. Mijn zelfbeeld daalde, tot ik op een punt kwam dat ik echt walgde van mezelf. Zelfs als ik gewoon ergens ging zitten, ging er meteen door mijn hoofd hoe mijn vetrolletjes erbij zouden liggen. Op sociale media zag ik ook enkel modellen met perfecte, bruine en slanke lichamen. Toen ik mijn Instagram-account ongeveer een jaar geleden aanmaakte, heb ik dan enkel ‘echte mensen met echte profielen’ gevolgd, die tonen hoe het echte leven eruitziet."
"In mijn hoofd betekende slank zijn gelukkig zijn, maar toch twijfelde ik even veel over mijn lichaam als voor mijn gewichtsverlies."
Mijn Instagram-handle was eerst ‘stop.met.eten.elien’, en ik legde mezelf echt op dat ik niks ongezond mocht eten. Ik weet nog dat iemand op het werk koffiekoeken meenam voor iedereen, maar ik hield het toen bij de rauwe wortels die ik bijhad. Omdat ik zo streng was voor mezelf, viel ik op korte tijd heel veel af. In mijn hoofd betekende slank zijn gelukkig zijn, maar toch twijfelde ik even veel over mijn lichaam als voor mijn gewichtsverlies.
Door me meer te verdiepen in body positivity heb ik echt een klik gemaakt, en me afgevraagd: “Waarom zou je je slecht voelen als je ook gelukkig kan zijn?” Daardoor voel ik me nu veel beter. Intussen weeg ik even veel als in het begin, maar ik heb wel een veel gezondere levensstijl. Evenwicht is cruciaal: Gezond eten en af en toe snoepen moet kunnen. Intussen is mijn Instagram-handle veranderd naar ‘stop.met.dieten.elien’, omdat dat ook veel beter past bij mijn huidige visie. Op Instagram toon ik veel gezonde gerechtjes, maar net zo goed recepten voor taart of rijstpap. Daarnaast laat ik delen van mijn lichaam zien waar ik wat onzeker over ben, en mensen reageren daar enthousiast op. Ik ben dus heel blij dat ik iets voor anderen en hun zelfbeeld kan betekenen.”
Faried (30) werkt in de sales en heeft vitiligo, een aandoening waarbij de huid zijn pigment verliest. Een jaar geleden richtte hij de stichting ‘Vitiligo Awareness International' op.
“Toen ik jong was, was ik enorm kortzichtig. Ik was voortdurend bezig met het schoonheidsideaal, de perfecte maten en het perfecte plaatje. Op mijn vijftien kreeg ik plots vitiligo. Ik had het daar enorm moeilijk mee, omdat mijn uiterlijk veranderde en ik dat niet kon accepteren. Het was extra moeilijk omdat ik midden in mijn puberteit zat. Leeftijdsgenoten kregen hun eerste relaties en gingen bij mooi weer naar buiten in korte broek en T-shirt. Ik schaamde me voor mijn uiterlijk en sloot me op in mijn kamer. Ik kreeg echt enorm negatieve gedachten en depressieve gevoelens.
Mezelf accepteren
Op een dag besloot ik dat ik uit die negatieve spiraal wou en kreeg ik het idee om deur-aan-deur te gaan verkopen. Zo wist ik dat ik de confrontatie met onbekenden wel moest aangaan, en om zou leren gaan met reacties en vragen. Het eerste wat mensen opvalt als je bij hen aanbelt, is je uiterlijk. Ik zag dus vaak hun blikken afdwalen naar de vlekken in mijn gezicht. Op die manier leerde ik langzaamaan wel om meer gesprekken te voeren met mensen en open te worden, ook naast mijn job. Omdat ik zo open bloeide, begon ik ook mezelf te accepteren.
Om andere mensen met vitiligo een hart onder de riem te steken, richtte ik ‘Vitiligo Awareness International’ op. Dat is een platform waar mensen verhalen kunnen uitwisselen met elkaar en waar projecten over vitiligo op worden gedeeld. Zo kan er hulp geboden worden in de vorm van mentale steun. We onderschatten soms de kracht van zelfliefde en de impact van het zoeken naar hulp.”
Sem (30) is zorgkundige en activist op gender- en seksueel vlak. Ook identificeert Sem zich als non-binair en werkt Sem mee aan het project ‘No Babes’.
“Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen body positivity en body neutrality. Body positivity gaat over het lichamelijke en gelijke kansen voor iedereen, en komt voort uit de ‘fat positive-beweging’. Body neutrality is je lichaam accepteren, al is het niet perfect. Het draait dus ook om zelfliefde. Ik was vroeger al bezig met body positivity, maar het laatste jaar nog meer door ‘No Babes’. ‘No Babes’ wil taboes doorbreken en is opgericht door fotografe Morgane Gielen. Dat gaat dan zowel over lichamelijke als mentale taboes, iedereen mag er zijn. Morgane zorgt voor de foto’s en ik spits me vooral toe op de podcast: ‘Taboo Talk’. Tijdens die podcast gaan we dieper in op thema’s die voor de maatschappij taboe zijn.
"Doe wat je graag doet en ga voor je eigen geluk!"
De media leggen te vaak regels op voor vrouwen en mannen, zoals je benen moeten scheren als vrouw. Ik vind dat mensen gewoon goed zijn zoals ze zijn, niemand is perfect. Zelf ben ik non-binair en trans. Er is niet echt een ‘hokje’ voor transpersonen in onze maatschappij, ofwel word je afgeschilderd als freak. Ik wil dan ook de normen en waarden van de maatschappij doorbreken, en ben blij dat ik een platform heb. Via het Instagram-profiel van ‘No Babes’ geven we het signaal dat alle lichamen er mogen zijn. Daarnaast wil ik via mijn eigen profiel ook mentale gezondheid onder de aandacht brengen. Zo toon ik dat niet elke dag rooskleurig is en ik ook soms slecht in mijn vel zit. Mensen kunnen dan op mijn profiel zien dat ik een echte persoon ben. Soms krijg ik ook vraagjes over gender of identiteit op Instagram, en ik vind het heel fijn dat dat op zo’n laagdrempelige manier kan.
Omdat ik zo vocaal ben, wil ik mijn stem echt gebruiken voor mensen die dat door omstandigheden niet kunnen. Als is er maar één persoon die ik ergens mee help, daarvoor doe ik het. Een jaar geleden onderging ik mijn top-surgery: Het verwijderen van de borsten. Door die operatie heb ik een litteken, maar daar ben ik net trots op. Dat litteken maakt me tot wie ik ben. Drie weken geleden ging ik voor de eerste keer longboarden in bloot bovenlijf. Ik heb twee seconden getwijfeld, omdat ik bang was voor de reactie van anderen. Maar toen dacht ik: “Het maakt niet uit wat mensen denken, als het mij maar gelukkig maakt”. Als mensen me op een respectvolle manier iets vragen over mijn litteken, antwoord ik daar dan ook met plezier op. Mijn advies voor iedereen is: Doe wat je graag doet en ga voor je eigen geluk!"
Schoonheidsidealen en ons lichaamsbeeld
Afgelopen zomer peilde magazine Flair naar de impact van de opgedrongen schoonheidsidealen onder haar lezeressen/lezers. Daaruit bleek dat driekwart van de lezeressen zich niet goed voelde over haar gewicht. 69% vond zichzelf te dik, 5% dan weer te dun. De helft wilde ook een andere kledingmaat. Bij de mannelijke lezers kon het ook beter: Bijna de helft voelde zich te dik, en zelfs 20% te dun.
Later in het onderzoek staat te lezen wat er dan zoal een negatieve impact heeft op hun zelfbeeld: zich vergelijken met anderen stond op nummer 1. Wat verderop, maar nog steeds in de top 10, stonden bepaalde accounts op social media en beelden in de media in het algemeen.
Kilien Natens (23) is blogster en schreef hier bij StampMedia onder andere al over de body positivity movement en body neutrality. Een jaar later blikt ze terug, ze legt uit waarom ze zichzelf geen body positivity activist meer noemt. "ik kan nog altijd mooie verhalen vertellen zonder op de barricades te staan."
Wat heeft het afgelopen jaar gedaan met jou?
“In het kort noem ik mezelf nu geen ‘body positivity activist’ meer. Ik schrijf nog altijd op verschillende platforms en fotografeer ook nog steeds, maar ben sinds vorig jaar ook beginnen werken. Toen ik afstudeerde en begon met solliciteren, vroeg ik mij af wat ik nu eigenlijk wou in het leven. Door die denkoefening heb ik wat afstand genomen van de body positivity beweging. Ik heb me daar met volle overgave voor ingezet, en de foto’s die ik maakte voor Chair Chaude bijvoorbeeld blijven voor altijd mooi. Maar als ik vanuit mijn eigen ervaring spreek, zag ik dat mensen er om de verkeerde reden deel van uitmaakten. Ze gaven zichzelf dan bijvoorbeeld uit als body positive online, bijvoorbeeld omdat die groep veel aandacht krijgt, maar hielden zich even goed bezig met bodyshamen van anderen. Ik vond het ook spijtig om zelfs binnen zo een omgeving concurrentie en uitsluiting te zien. Ik ben bijvoorbeeld van nature slank. Voor mij was dat ook nooit een keuze, maar dat was voor sommigen reden genoeg om me uit de beweging te willen. Hoewel ik net graag een bondgenoot wil zijn en andermans stemmen wil versterken.
Als ik zulke activisten dan op Instagram zag, merkte ik ook dat ik mezelf ermee begon te vergelijken. Zij deden zo veel, dat ik me slecht voelde over wat ik dan ook op dat moment aan het doen was. Toen heb ik besloten om een aantal mensen te ontvolgen, voor mijn eigen mentale welzijn. Het blijft belangrijk dat de activisten er zijn, maar ik moet er geen deel meer van uit maken. Zonder mij blijft het natuurlijk ook draaien, en ik kan nog altijd mooie verhalen vertellen zonder op de barricades te staan.”
Had deel uitmaken van zo een beweging ook invloed op hoe jij naar jouw lichaam kijkt?
“Ik ben mij meer en meer gaan distantiëren van mijn eigen lichaam, omdat ik daar op persoonlijk vlak altijd al weinig mee bezig was. Ik ben wel de schoonheid van andere lichamen meer gaan appreciëren. Hoe meer verschillende lichamen ik voor mijn lens zag, hoe meer ik mij realiseerde dat ik een buikje bijvoorbeeld ook mooi vind. En dat we zo veel meer zijn dan enkel een lichaam. Mijn lichaam werd mij gegeven, c’est ça.”
Heeft de pandemie volgens jou ook een invloed op ons lichaamsbeeld?
“Vorige week deed ik nog een shoot voor een lingeriemerk. Een van de modellen belde mij op voorhand op. Ze was het afgelopen jaar bijgekomen, en voelde zich daardoor niet goed in haar vel. Aan de ene kant ben ik blij dat ze weten dat ik daar als fotograaf zeker naar wil luisteren en hen zo comfortabel mogelijk voor mijn lens wil. Aan de andere kant maakt het mij boos, omdat we overal om de oren worden geslagen door coronakilo’s en hoe die er terug af moeten. Mensen zouden daar niet mee bezig moeten zijn op dit moment, dat je nog leeft, vind ik al een prestatie op zich! Ik heb dus het gevoel dat het er niet beter op werd het afgelopen jaar.”
“We zouden hele industrieën kunnen boycotten die draaien op de kap van de onzekerheid van mensen. Allemaal in koor: ‘Fuck you, ik wil uw dieetpillen en detoxthee niet meer!"
Zou het niet makkelijker zijn als iedereen foto’s kan posten zoals ze zijn, zonder dat toe te moeten schrijven aan een beweging?
“Inderdaad, alles zou gewoon gepost moeten worden. Mensen hebben echter nood aan een label of een hokje. Als ik op zoek ben naar gelijkgestemden, hoef ik maar één hashtag in te geven. Daarbij zorgen veel van die hashtags nog altijd voor veel voordelen voor zovelen. Ik praatte al met mensen die jaren slecht in hun vel zaten, ze zaten mentaal en fysiek eronder door. Ze waren op het einde van hun krachten. Geweldig als je dan door gewoon te scrollen opeens ontdekt dat het ook anders kan, dat je jezelf wél graag kan zien, dat je die idealen ook kan relativeren.”
Eerder had je het hier ook al over vragen als: “Kan je body positive zijn én willen afvallen?” Kan je body positive zijn én je foto’s bewerken?
“Dat blijft moeilijk omdat er geen definitie bestaat van dé body positive persoon. Voor mij persoonlijk staan persoonlijkheid, gewicht, zelfvertrouwen en gezondheid los van elkaar. Je moet je vooral goed voelen bij wat je doet. Afvallen of foto’s bewerken horen daar voor mij niet bij. Als je dat wel wil, vraag je dan gewoon af waarom. Uit jezelf, omdat je denkt dat je je dan beter voelt, of omdat je al heel je leven van de maatschappij rondom jou te horen krijgt: “Jij bent niet mooi, want je bent dik”? Ik gebruik als fotograaf sowieso geen Photoshop, maar stel nu dat iemand vroeger elke foto zwaar bewerkte en dat nu nog maar een beetje doet. Die persoon werkt nog volop toe naar een positiever lichaamsbeeld. Ze zijn er nog niet, maar mogen ze daarom een term als body positive niet meer gebruiken? Van mij wel.”
Hoe zie je de beweging nog verder evolueren?
“Het droomscenario zou zijn dat er hogerop dingen bewegen. Onder de ‘normale’ mensen gebeurt dat al veel vandaag. Ze worden zich bewust van bewerkte foto’s, schadelijke advertenties voor bijvoorbeeld dieetpillen, beperkte aanbiedingen qua kledingmaten... Omdat de beweging hen heeft getoond dat er alternatieven zijn. Want als je niet eens weet dat het ook anders kan, kan je er niet voor kiezen. We zouden het ook een duwtje in de rug kunnen geven en hele industrieën boycotten die draaien op de kap van de onzekerheid van mensen. Allemaal in koor: “Fuck you, ik wil uw dieetpillen en uw detoxthee niet meer!”. We hebben die macht.”
3 tips van Kilien: Hoe kunnen we allemaal bijdragen aan een inclusieve omgeving?
- Alles begint bij jezelf. Raak je bewust van je eigen denkpatronen. Wat denk je als je in de spiegel kijkt, en waarom denk je dat? Denk je ook zo over anderen?
- Wees lief voor elkaar, maar geef niet alleen complimenten over hoe iemand eruit ziet. Heb het ook eens over wat ze kunnen: “Je hebt dat supergoed gedaan!”
- Juich gewichtsverlies niet toe zonder nadenken. Je weet niet wat er zich achter gesloten deuren afspeelt. Dat kan een gevolg zijn van emotionele stress, van mentale problemen, van gezondheidsproblemen, of van nog iets totaal anders.
Denk je aan zelfdoding en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be.
