Het conflict in Syrië escaleerde vijf jaar geleden van een Arabische lente tot een burgeroorlog met wereldwijde uitlopers. De Russische intrede vanaf september '15 was een opmerkelijk keerpunt. Wat doet die pion in het Syrische schaakspel? "Poetin heeft meerdere motieven om Syrië te hulp te schieten”, aldus Jens Franssen, Midden-Oostenexpert bij de VRT.
Door de burgeroorlog in Syrië wordt het land opgedeeld in talrijke groepen en fracties. Enerzijds zijn er de soennieten, sjiieten, Koerden en democratische opposities. Anderzijds strijdt Islamitische Staat voor een eigen kalifaat. IS streeft naar een staat waar de kalief, een rechtstreekse opvolger van de profeet Mohammed, alleenheerser is.
Het alawitisch-sjiitisch minderheidsbeleid van Syrisch president Bashar-Al-Assad tracht de opstanden hardhandig neer te slaan. De alawieten, een sektarische afscheuring van de sjiieten, zijn een steunpilaar voor Assad. Ook Rusland toont zich al langer bondgenoot van president Assad en begon in september 2015 met het uitvoeren van luchtaanvallen in Syrië.
Historische banden
Damascus geniet van historische banden met Moskou, maar daarnaast mengt Russisch president Poetin zich in het conflict in het Midden-Oosten vanwege strategische belangen. Tijdens de Koude Oorlog kozen vele landen partij voor ofwel het kamp van de Verenigde Staten & bondgenoten, ofwel de Sovjet-Unie. Een van de weinige landen die de kant van Moskou en het communisme koos, was Syrië.
Gedurende veertig jaar werkten de twee landen intensief samen. Zo werd de top van het Syrische leger in Moskou opgeleid door de Russen. Verder levert Rusland nog steeds wapens aan Syrië. “Zulke historische banden zijn dierbaar voor Rusland - het is niet hun gewoonte om die verloren te laten gaan”, vertelt Jens Franssen, radiojournalist bij de VRT.
Bovendien is het regime van president Assad een belangrijke internationale schakel voor Rusland: “Moskou heeft geen steunpilaren meer in het Midden-Oosten, op Syrië na. De VS daarentegen hebben een militaire basis in Irak, Saoedi-Arabië en Afghanistan.”
De held Poetin
Na de Russische militaire interventie en de annexatie van de Krim in Oekraïne, volgden Europese sancties voor Rusland. De aansluiting van de Krim en Rusland gebeurde immers zonder internationale goedkeuring. Maar die economische sancties laten zich fel voelen en isoleren Rusland en haar burgers. President Vladimir Poetin had daarom nood aan een externe vijand als bliksemafleider van de nationale crisis ten gevolge van de sancties.
Poetin wordt beschouwd als held in de strijd tegen terreur. Het Westen staat echter kritisch tegenover de Russische aanvallen in Syrië, want die zouden niet enkel gericht zijn tegen IS en Al-Qaeda, maar vooral tegen rebellengroepen die gesteund worden door het Westen.
“Poetin maakt misbruik van de situatie. Hij bestrijdt naar eigen zeggen IS, de meest gehate terreurbeweging, maar dat is een leugen. Hij strijdt eigenlijk tegen de gematigde rebellen die president Assad bedreigen en dat lukt hem zonder problemen”, aldus Franssen. Toch meldde Poetin onlangs aan het Duitse dagblad Bild dat hij ook de Syrische oppositie ondersteunt.
Conflict met Erdogan
Intussen vecht Poetin in Syrië ook een conflict met Turkije uit. Hoewel zowel Poetin als de Turkse president Erdogan beweren dat de strijd tegen IS hun prioriteit is, viseren ze elkaar. Zo beweerde Turkije in november 2015 dat een Russisch gevechtsvliegtuig zich op Turks grondgebied bevond, waarna ze het onverbiddelijk neerhaalden. Erdogan weigerde zich te excuseren. Eind januari escaleerde de situatie opnieuw en zou een Russisch vliegtuig het Turkse luchtruim geschonden hebben.
“Er is niets zo ondoorgrondelijk als de internationale politiek. Landen moeien zich enkel in een internationaal conflict wanneer ze het strategisch belangrijk genoeg vinden. Turkije mengde zich pas sinds de interventie van Rusland”, besluit Franssen. De secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, wil interne conflicten voorkomen en roept beide landen op om het luchtruim te respecteren en verdere escalaties te vermijden.
© 2016 – StampMedia – Annick Wellens
Dit artikel werd gepubliceerd door Newsmonkey.be op 18/02/2016
