Den Bear Grills van Antwerpen roept alle kiezers op om komende zondag blanco te stemmen. Maar wat gebeurt er nu juist met uw blancostem, en welke invloed heeft die op de uitslagen? Is het wel een goed idee om blanco te stemmen?
Een wijdverbreide misvatting is dat een blancostem rechtstreeks naar de grootste partij gaat. Dat klopt niét. Blanco stemmen worden, net als ongeldige stemmen en afwezigheden, niet meegeteld in de uitslag. Blanco stemmen heeft bijgevolg de facto hetzelfde effect als niet gaan stemmen. Bij de zetelverdeling worden dan ook geen zitjes vrijgelaten voor wie niet of blanco stemde: de ‘lege’ zetels worden verdeeld over de partijen naargelang het aantal stemmen zij kregen.
Dat heeft voor gevolg dat de grootste partijen er veel meer zetels bij krijgen dan de kleinste partijen. In die zin ondersteunt een blanco stem dus wel de meerderheid. Een goed voorbeeld vormden de Duitse bondsverkiezingen van vorig jaar. De CDU van bondskanselier Angela Merkel behaalde ruim 41% van de stemmen. Door het hoge aantal blanco stemmen, en het feit dat twee kleinere partijen nipt de kiesdrempel niet haalden, bezet de CDU echter 49% van de zetels. Met nog meer blanco stemmen had de partij dus een absolute meerderheid kunnen halen in het parlement, hoewel ze slechts 41% van de stemmen behaalden.
Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in Vlaanderen was de impact van blanco of ongeldige stemmen lang niet zo groot, maar in onderstaande grafiek toch ook duidelijk merkbaar:
Proteststem
Rachid Abourig, aka. Bear Grills van Antwerpen, steunt met zijn blancostem dus toch ongewild de meerderheid, terwijl hij net wil duidelijk maken dat hij geen enkele partij of politicus vertrouwt. Aan de Gazet van Antwerpen verklaarde hij: “We moeten laten merken dat we geen kiesvee zijn, want zo behandelen ze ons. Beschouw dit maar als een motie van wantrouwen, waarover ze vijf jaar kunnen nadenken.” Abourig stemt blanco uit protest tegen het huidige politieke bestel.
Het probleem is dat er in ons kiessysteem in principe geen manier is om uit te drukken dat je door geen van de partijen en politici gerepresenteerd wenst te worden. Volgens de website van de Belgische overheid betekent blanco stemmen immers ‘dat de kiezer zich neerlegt bij wat de andere kiezers samen beslissen’.
Daarom gaan er her en der stemmen op om in het parlement daadwerkelijk zetels leeg te laten voor iedereen die blanco, ongeldig of niet stemt. Dat zou het probleem wel zichtbaar maken, maar de meeste politici en politicologen lijken het erover eens te zijn dat zo’n maatregel alleen maar zou leiden tot meer politieke impasse.
Financiële gevolgen
Zullen de politici dan wel wakker liggen van Abourigs ‘motie van wantrouwen’, als die er alleen maar voor zorgt dat ze meer zetels vergaren? Toch wel, meent Abourig. “Door massaal blanco te stemmen, leggen we de partijen financieel droog.” De partijdotaties worden immers berekend op het absolute aantal stemmen, niet op de relatieve percentages geldige stemmen. De vraag is echter of de blancostemmers genoeg financiële impact hebben om indruk te maken op onze politici.
In het huidige kiessysteem levert een blancostem dus weinig tot geen resultaat op voor de kiezer die zijn onvrede wil uitdrukken.
© 2014 – StampMedia – Maya Witters, fotomontage: Jeroen Convens
Dit artikel werd gepubliceerd door Express.be op 21/05/2014
Dit artikel werd gepubliceerd door Allesoverjeugd.be op 22/05/2014
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Nieuwsblad - online op 22/05/2014
