De luchtkwaliteit in Antwerpen is volgens onderzoek van Greenpeace catastrofaal. De stad behoort tot de vierde meest vervuilde regio in Europa. Uw krant polste naar reacties bij de bewoners van de plaatsen met de hoogste concentratie stikstofdioxide, maar ook naar wat de bewoners te wachten staat in de toekomst.
Bewoners Antwerpse binnenstad hebben het meest last van luchtvervuiling
Dat de luchtkwaliteit in Antwerpen slecht is, bewees het onderzoek van Curieuzeneuzen al. Voor die studie maten 5.051 Antwerpenaren de luchtkwaliteit in de stad. Die metingen hielden echter enkel rekening met stikstofdioxide, een bijproduct van stikstof, terwijl Greenpeace in het recentste onderzoek via satellietbeelden analyseerde hoeveel stikstof er in het algemeen zichtbaar was vanuit de lucht. Ondanks de verschillende aanpak, concluderen beide onderzoeken hetzelfde: de luchtkwaliteit in Antwerpen is barslecht.
Volgens Joeri Thijs, expert luchtkwaliteit voor Greenpeace, is de grootste boosdoener het verkeer: “In de totale uitstoot van fijnstof weegt de impact van het verkeer minder zwaar door. Maar als we kijken naar hoeveel mensen worden blootgesteld aan fijnstof, zien we dat het verkeer en dieseluitlaatgassen een grotere impact hebben dan bijvoorbeeld de schoorstenen van de haven. Die staan namelijk niet in woongebied.”
Buurtbewoners in zwarte zone
“Ik had het jammer genoeg wel verwacht”
“Wij hebben meegedaan aan Curieuze–Neuzen en het resultaat was donkerrood. Daar schrik ik niet van. Kijk maar eens op de vensterbanken en de balustrade: ze zien zwart van het roet. Mijn voorstel is om de binnenstad – tussen de Leien dus – autovrij, en het gebied tussen de Leien en de Singel autoluw te maken. Maar dan moet het openbaar vervoer wel aangepast worden. Dat gebeurt nu al: het verkeer is minder erg dan vroeger, maar in Antwerpen is er gewoon geen goed mobilteitsbeleid.” Jan (58), Lange Beeldekensstraat
“Klanten spreken over de haven”
“Toen ik in de krant las dat Antwerpen één van de vuilste steden van Europa is, schrok ik wel. Toch heb ik nog nooit last gehad van ademhalingsproblemen. De krantenwinkel waar ik werk bestaat al 35 jaar, en ik werk hier al vijf jaar. Voorlopig denk ik nog niet aan verhuizen. Ik weet niet wie of wat de belangrijkste oorzaak is van de vuile lucht, maar ik hoor veel klanten zeggen dat de haven vooral schuld treft.” Zabi (41), Vondelstraat
“Zwarte strepen boven de deur”
“Ik had wel verwacht dat het resultaat van Greenpeace slecht ging zijn, maar niet zo slecht. Dat Antwerpen het vierde vuilste gebied van Europa is, is erg. In onze straat zal het waarschijnlijk door de bussen komen die hier stilstaan. Door de knip van de Leien worden veel lijnen omgeleid, waardoor het verkeer in onze straat vaststaat. Je kan ook de roetafzetting zien op onze deur. Ik heb hier onlangs binnen nog geschilderd om de zwarte strepen boven de deur weg te werken.” Eline (27), Van Maerlantstraat
Steden van de toekomst
“Het verkeer is minder erg dan vroeger, maar in Antwerpen is er gewoon
geen goed mobiliteitsbeleid”
Maar hoe pakken we het probleem van de slechte lucht in Antwerpen aan? Volgens Eric Corijn, hoogleraar Sociale en Culturele Geogra e aan VUB, ligt de sleutel bij de steden in de toekomst. Die moeten groen, dichtbewoond en zelfvoorzienend worden. Dat kan door bijvoorbeeld je eigen voedsel te produceren, zodat er minder import en dus ook minder vrachtvervoer nodig is.
Waar knelt het schoentje volgens jou?
“Tegenwoordig is er zeker al meer bewustzijn rond ecologie. En er zijn ook al bepaalde maatregelen genomen, maar het probleem ligt bij het beleid: dat is niet rechtlijnig genoeg. Eenzelfde partij wil er bijvoorbeeld voor zorgen dat er vlot verkeer is in en naar de stad, maar wil ondertussen niet dat er een tramlijn door Brasschaat aangelegd wordt. Daarnaast wordt zowel het gebruik van het openbaar vervoer als het gebruik van bedrijfswagens aangemoedigd, dat staat recht tegenover elkaar.”
Welke veranderingen staan de Antwerpenaren te wachten?
“De stadsbewoners zullen zelf weinig moeilijkheden ondervinden wanneer ze zich aanpassen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Voor mensen die buiten de stad wonen, zal er daarentegen wel veel veranderen. Vlamingen blijven namelijk liever in het dorp wonen waar ze geboren zijn, maar ze werken wel in de grote steden. Veel van dat woon-werkverkeer is overbodig en vervui- lend. Vandaag gebruiken veel mensen nog hun auto, maar in de toekomst zullen ze die misschien aan de kant moeten laten staan en naar alternatieven zoeken.”
Ben ik in gevaar?
“Voorlopig zijn er weinig gezondheids- klachten. Die kunnen er op lange termijn misschien wel komen, maar daarover zijn momenteel nog geen gegevens beschik- baar. Bij kinderen worden er wel meer gevallen van astma vastgesteld.”
Wat kunnen bewoners zelf doen?
“Belangrijk is dat mensen de luchtvervui- ling niet als een individueel probleem, maar als een maatschappelijk probleem zouden moeten bekijken. Jammer genoeg neemt het individualistisch en egocen- trisch denken de laatste jaren toe. Mensen zouden samen moeten nadenken in func- tie van hun wijk en bijvoorbeeld een par- king bekijken als een mogelijke plek voor groen.”
STOP-principe
Uit het onderzoek van Greenpeace blijkt dat het verkeer in Antwerpen de grootste boosdoener is van vuile lucht. Daar kan volgens Corijn het STOP-principe een oplossing op bieden. Door eerst te focussen op Stappers (voetganger), dan op Trappers ( fietsers), vervolgens op Openbaar vervoer en als laatste op Personenwagens, wordt privé-gebruik van de auto overbodig en is er meer ruimte voor groen en zuivere lucht.
