Met Rode Neuzen Dag en Te Gek zijn er in Vlaanderen twee grote campagnes die aandacht vragen voor het psychisch welzijn van jongeren. Al is het moeilijk om iedereen te bereiken, wanneer boegbeelden van dergelijke acties de diversiteit in onze samenleving onvoldoende weerspiegelen.
Koen Wauters, Evi Hanssen, Guy Swinnen en Selah Sue hebben twee zaken gemeen: ze zijn wit en maken als gezichten van Rode Neuzen Dag en Te Gek geestelijke gezondheid bespreekbaar. Het viertal is tekenend voor de acties van beide organisaties. Zo zijn mensen zonder diverse achtergrond goed voor 92,31% van alle bekende personen die in het verleden een campagne ondersteunden.
Wat die organisaties precies doen, blijkt bij jongeren van diverse origine dan ook minder bekend. “Rode Neuzen Dag is die dag waarop je een rode neus moet dragen tegen kanker”, zegt Angelo Cerchedean (16) overtuigd. Hij is lang niet de enige die er zo over denkt. “Zij zamelen geld in voor kankeronderzoek”, aldus Sainalon Johm (21). Ook zij valt uit de lucht wanneer ze te horen krijgt dat het gaat om een actie rond psychisch welzijn. “Oei, dan ben ik totaal fout.”
Blank boven
Dat de acties niet zo gekend zijn, is niet noodzakelijk de schuld van ‘witte beeldvorming’. Zo zegt Sainalon: “In het algemeen denk ik dat het logisch is dat er in de Vlaamse media veel meer witte mensen te zien zijn dan personen met een andere huidskleur, want ze zijn met meer. Wat niet wegneemt dat ik er zeker voor opensta dat iemand met een diverse achtergrond in een campagne over psychisch welzijn opduikt.” Of zoals Angelo het verwoordt: “Je moet iedereen een beetje blij kunnen maken.”
Toch is niet iedereen even positief. Adam El Hessaini (14): “Bij sommige acties zie ik bijna alleen witte mensen in beeld en geen mensen met een andere huidskleur. Dan denk je snel aan iets racistisch. Er wordt daardoor ook minder over gepraat en dat is een probleem.”
Een opvallende uitspraak, die suggereert dat het taboe rond psychisch welzijn mee in stand wordt gehouden door de witte beeldvorming eromheen. Tseten Dolkar (18) beaamt dit: “Ik denk dat jongeren van een andere origine sneller zouden praten over hun psychische problemen, mocht iemand als Boef campagne voeren. Iemand die veel jonge fans heeft en naar wie wij opkijken.”
Cultuurgebonden
Voor anderen is de link tussen witte beeldvorming en het in stand houden van het taboe dan weer minder duidelijk. Pauline Campo (19) denkt dat de taboesfeer rond psychisch welzijn voor een groot deel cultuurgebonden is: “Veel mensen van vreemde origine komen hier minder voor uit, omdat het in hun cultuur onaanvaardbaar is. Daar wordt gewoon niet over gesproken, alsof het niet bestaat. Al zou het zeker helpen, mocht iemand van een andere origine daar wel over willen spreken. Zoals Kamal Kharmach over zijn gewichtsproblemen, dat vind ik wel knap.”
Te Gek!? en Rode Neuzen reageren
Marc Hellinckx van Te Gek!?: “We hebben onszelf ook al de bedenking gemaakt dat we in onze acties enkel witte jongeren laten getuigen, maar wij richten ons wel naar de brede bevolking. We willen in de toekomst dan ook graag bekijken hoe we jongeren van diverse origine beter kunnen bereiken. Daarin zijn we heel erg geïnteresseerd. Meer diverse gezichten kunnen het taboe helpen doorbreken.”
Sara Vercauteren, woordvoerster van Rode Neuzen Dag: “Op radio en televisie laten we jongeren aan het woord en daarbij laten we heel wat diversiteit zien, dus we werken niet enkel met witte mensen. Dat is ook het meest krachtige: dat jongeren van andere jongeren verhalen te horen krijgen in wie iedereen zich kan herkennen.”
