Het einde van de zomer is in zicht. Wie het vakantiegevoel nog langer wil vasthouden, kan een carrière als 'digital nomad' overwegen. De digitale nomaden zweren een nine to five in loondienst af en kiezen voor een combinatie van werken en reizen via remote work of plaatsonafhankelijke jobs.
Digital nomadism: het is een relatief nieuwe levensstijl en een buzzword in verschillende sectoren. Heel wat mensen zeggen hun vaste verblijfplaats vaarwel en trekken naar een ander land of continent om via online jobs een inkomen te verwerven. Zulke werkende reizigers kiezen opvallend vaak voor Bali - dat dankzij een vlotte visumverlening, goedkope accommodatie en een aantrekkelijk klimaat zowat het walhalla voor de community is geworden -, maar ook België blijkt een trekpleister.
Essentieel voor digital nomads zijn coworking spaces: gemeenschappelijke, openbare ruimtes, ingericht door de overheid of de privésector, waar freelancers een werkplek kunnen huren en elkaar kunnen ontmoeten. Toch blijkt dat moderne nomadenbestaan niet voor iedereen weggelegd: is het werken om te leven, of leven om te werken?
Nathalie Goovaerts ondervond de voor- en nadelen van werken op afstand. Na jarenlang de wereld te hebben rondgereisd als digitale nomade, baat de Antwerpse sinds 2018 coworking space Friday uit in Antwerpen. “Ik ben begonnen als digital nomad toen ik halfweg een wereldreis, ergens in China, gedumpt werd door mijn toenmalige vriend.”
De combinatie van werken en reizen klinkt fantastisch, zegt Goovaerts, en dat is het ook deels. Maar ze waarschuwt ook voor de schaduwzijde van de vermeende vrijheid van het leven als digital nomad : “Het is best een uitdagend leven. Bij elke tegenslag denk je: waar ben ik aan begonnen?”
Cost of living
“Tegenvallen kan het zeker”, getuigt de inmiddels gesettelde ex-nomade Alessio Amato (31) uit Italië. Hij koos na een enkele maanden rondtrekken door Polen, Frankrijk en Nederland voor een job in loondienst bij Volvo in Gent. “Ik woon hier nu vier jaar. De zekerheid en de levenskwaliteit houden me in België.”
Vooral de eerste maanden van je leven als plaatsonafhankelijke freelancer blijken de meest uitdagende: hoe sprokkel je een inkomen bij elkaar aan de andere kant van de wereld? Vallen de kosten voor accommodatie en voedsel te overbruggen?
Arnaud Muguerza (25) uit Brussel trok na de coronacrisis naar Latijns-Amerika. “Ik werkte voor een digital marketing agency in Brussel. Tijdens de lockdown zag ik mijn collega’s niet meer. Enkel de werkstress bleef over. Zodra reizen weer mogelijk werd, heb ik mijn koffer gepakt en ben ik de wijde wereld ingetrokken.” Al snel kwam ook Arnaud erachter dat het leven als reizende freelancer duur is: “Je tarief als starter ligt laag, de eerste maanden was het overleven."
Logisch dus dat de meeste digital nomads naar landen trekken waar de cost of living het laagst ligt. Nathalie Goovaerts: “In Spanje houd je per maand meer over dan hier."
Niet dat het de community ontbreekt aan flexibiliteit en creativiteit. Zo kan je je als digitale nomade laten registreren als inwoner van Estland via een zogenaamde ‘e-residentie’: “Je krijgt een virtuele woonplaats toegewezen en op basis daarvan betaal je belastingen aan dat land. Maar je hoeft er niet fysiek te wonen. Zo kan je je kosten laag houden. Ook voor Estland is dat een positieve zaak, want je levert hen als e-burger inkomsten op, terwijl je de staat niets kost”, zegt Nathalie toe.
Ook Reston Skinner (27) uit de VS combineerde vorig jaar haar job met een wereldreis. “Mijn vriend en ik deden aan house- en pet-sitting: terwijl de gastheren zelf op reis zijn, passen wij op hun huis en huisdieren. Zo moesten we nooit betalen voor accommodatie. De gastheren stelden ook hun wifi en auto ter beschikking. Op die manier konden we blijven werken als content creator en digital consultant. Ondertussen volgden we online cursussen om ons bij te scholen in de digitale werkomgeving.”
Mentale uitdagingen
Ondanks de financiële hindernissen, is de community enthousiast over de levensstijl. Zoals de Amerikaanse Caroline Lupini: “Het zijn reizen die je normaal maar één keer in je leven maakt, alleen kunnen wij die non-stop ervaren. Ja, het is moeilijk om je vriendschappen in stand te houden, maar ik heb nu een dieper contact met mijn familie. De weken die ik met hen doorbreng als ze me in het buitenland komen bezoeken, zijn intenser dan ze thuis in Amerika zouden zijn.”
De thuisbasis missen blijft voor velen wel de grootste uitdaging, vindt ook Nathalie. “Solo reizen kan erg eenzaam zijn. Het is hectisch om elke week nieuwe indrukken te verwerken en intussen je werk gedaan te krijgen.” Jose Holsan (25) uit Spanje knikt: “Er is heel wat zelfdiscipline nodig om je werk rond te krijgen, zeker als je nieuwe vrienden maakt die op vakantie zijn. De schuldgevoelens die opspelen als je even niet aan het werk bent, wegen door.”
Ook het tijdsverschil valt niet te onderschatten. Arnaud werkt momenteel vanuit Ecuador en staat regelmatig om 2 uur ‘s nachts op om een videogesprek te voeren met een klant in Europa. “Eigenlijk heb je geen vaste uren. Ik werk zo veel als ik kan, ook ‘s nachts als het moet.”
Het paradijs heeft dus wel degelijk zijn schaduwkanten. “Werken vanuit het buitenland gaf me op veel vlakken vrijheid," zegt Nathalie. "Toch blijven mensen gewoontedieren. Ook digital nomads hebben nood aan huiselijkheid. Werken gaat niet alleen over de financiële compensatie, het gaat ook over lichaam en geest. Waar krijg je energie van? Waar voel je je thuis? Zijn er mensen in de buurt die je willen helpen? Daar staan we in België te weinig bij stil. Zeker, een inkomen is belangrijk, maar er moet ook tijd en ruimte voor jezelf zijn.”
Remote work in België
Voor Jose en Caroline waren het de festivals en het bier, voor Reston de kunst en geschiedenis. De aantrekkingskracht is er, al is er ook in België nog ruimte voor verbetering. “De Belgische samenleving is gestoeld op die nine to five-mentaliteit, daar wordt mijn generatie doodongelukkig van”, aldus Nathalie.
Arnaud: “De Belgische overheid voorziet geen apart statuut voor e-workers. Je betaalt je hier als freelancer blauw aan sociale bijdragen. Voor een lage cost of living moet je niet naar België komen.”
Volgens Nathalie heeft corona wel een positieve impact gehad op de digitalisering van de Belgische werkethiek. “Waarom zou je elke dag aanwezig moeten zijn op kantoor? Er zijn zoveel mogelijkheden om werk- en privéleven efficiënter aan te pakken. Ik zie dat ook bij Friday: vandaag komen hier veel meer digital nomads over de vloer dan twee jaar geleden. Vanuit het buitenland, maar ook locals die niet elke dag naar dat grijze kantoor willen. Ook dat zijn digital nomads. Digitaal werken is de toekomst.”
Mogelijkheden om naar het buitenland te trekken zijn er misschien genoeg, maar is dat de vrijheid waar de jeugd naar op zoek is?
Nathalie ziet een verandering in mindset: “Ik heb het gevoel dat jongeren net traditioneler worden. Ze maken zich druk over een eigen huis, een vaste job en kinderen krijgen. Moet dat allemaal in onze twintiger jaren? Neem je tijd en geniet van je vrijheid! Er zijn altijd opties - tenzij je jezelf door een lening bij de bank hebt vastgezet natuurlijk.”
Voor de digital nomads is er voorlopig geen huis om af te betalen, want thuiskomen doen zij overal ter wereld. Jose, vanuit Bali, verwoordt het als volgt: “Change is home, ik werk om te leven en niet andersom”.
