Enayatullah Rasooli was in een ver verleden burgemeester in zijn thuisland Afghanistan, maar zijn politieke opvattingen brachten hem op de radar van de overheid. Hij overleefde twee moordpogingen, en vluchtte uiteindelijk naar Turnhout, waar hij nu al dertien jaar woont. Van hieruit probeert hij met zijn mensenrechtenorganisatie activisten in Afghanistan te helpen.
Enayatullah Rasooli reist al jaren naar Afghanistan om er te werken rond mensenrechten. Hij was er zeven jaar lang burgemeester van een stadje in de provincie Maidan Wardak, maar na politieke sabotages, intimidatietechnieken en twee pogingen om hem te vermoorden, besloot Rasooli dertien jaar geleden naar Europa te vluchten. Sindsdien zet hij in Turnhout zijn werk verder met zijn organisatie Belgian Independent Global Human Rights Organization (Bighro).
Het was voor die reden dat hij afgelopen zomer in de hoofdstad Kaboel moest zijn. Hij verbleef er een maand, van 14 juli tot 14 augustus. Vierentwintig uur voor de taliban de hoofdstad innamen, was hij nog in de Afghaanse hoofdstad. Tot hij een telefoontje kreeg van een kennis bij de regering. “De taliban waren in aantocht en zouden de stad innemen. Het was een kwestie van uren.” Net op tijd kon Rasooli een taxi naar de luchthaven nemen en op een vliegtuig springen naar Europa.
Twee aanslagen overleefd
“We dachten dat de taliban er nog maanden over zou doen om Kaboel te veroveren, maar de volgende dag stonden ze er al”, vertelt Rasooli. “Het Amerikaanse leger liet ze gewoon binnen. Sommige provincies hebben niet eens gevochten. Alles ging enorm snel. De afgelopen twintig jaar hebben we alles proberen herop te bouwen in Afghanistan, met de steun van de lokale bevolking. We bouwden aan een democratie, aan mensenrechten en vrijheid, maar door de extremisten is alles weer in duigen gevallen.”
In Afghanistan was Rasooli burgemeester van een dorp in de provincie Maidan Wardak. Na vijf jaar werd hij herverkozen. Hij was populair bij het volk, maar niet bij de gevestigde orde. Rasooli sprak zich uit over de corruptie in de Afghaanse regering: over hoe de extremisten, drugs-, wapen- mensensmokkelaars het hand boven het hoofd werd gehouden door overheidsfunctionarissen. Ja, zelfs de familie van toenmalig president Hamid Karzai moest eraan geloven toen Rasooli zei dat er ook drugssmokkelaars waren binnen de familie van het staatshoofd.
Dat werd hem niet in dank afgenomen door de machtshebbers in Kaboel. In zijn zevende jaar als burgemeester werd hij twee keer het doelwit van een aanslag op zijn leven. Rasooli overleefde beide aanslagen en besloot toen naar Europa te vluchten en vanuit een veilige omgeving zijn werk als mensenrechtenactivist verder te zetten.
Stress
Het toont aan hoe strijdvaardig Rasooli is en altijd geweest is. Zijn dertienjarig verblijf in Turnhout heeft niets afgedaan aan zijn strijd voor het Afghaanse volk. Als medewerker van het CAW begeleidt hij minderjarige vluchtelingen in hun zoektocht naar een nieuw leven in België. En als lid van Amnesty International Vlaanderen zet hij zich ook wereldwijd in voor de verbetering van mensenrechten.
Vandaag spreken we met een man wiens hart bloedt voor zijn vaderland. “Ik heb nog contact met Afghaanse activisten en mijn familie”, zegt Rasooli. “Maar de situatie ter plekke maakt me ziek. Mijn bloeddruk schommelt en ik heb veel stress. De dokter zegt dat ik nu tot het einde van het jaar thuis moet blijven. Dus help ik waar ik kan, maar het doet me pijn om mensen in de problemen te zien en niet meer te kunnen doen dan wat ik nu doe. Ik zie mensen die honger hebben en sterven, alleen maar omdat ze anders denken dan zij die nu de lakens uitdelen in mijn land. En het gaat me niet alleen om mijn eigen familie. Alle onschuldige mensen daar zijn slachtoffers van extremisme.”
“De kans dat Afghanistan afglijdt naar een burgeroorlog, zoals in Syrië is gebeurd, is groot”
Rasooli legt uit hoe niet alleen de taliban actief zijn in Afghanistan, maar ook Al Qaeda en IS. “Sinds de taliban aan de macht zijn, zijn alle gevangenissen geopend. Tienduizenden talibanstrijders, maar ook IS- en Al Qaeda-strijders werden vrijgelaten. De kans dat Afghanistan afglijdt naar een burgeroorlog, zoals in Syrië is gebeurd, is groot.”
Activisten redden
Toen Rasooli dertien jaar geleden naar België vluchtte, vroeg hij meteen politiek asiel aan. Dat kreeg hij toegewezen, en niet veel later belandde hij in Turnhout. Zichzelf heeft hij kunnen redden, maar er zijn nog zoveel anderen in Afghanistan van wie het leven in gevaar is. Momenteel doet Rasooli er dan ook alles aan om mensen te informeren over wat er aan de hand is in zijn thuisland. Hij probeert gehoord te worden en hulp te krijgen. Vanuit België betekent dat ook dat hij de regering aanspoort om de 32 mensenrechtenactivisten van Bighro die nog in Afghanistan zitten, naar België te krijgen.
“Amnesty heeft bevestigd dat ze in gevaar zijn. We hebben met de mensen van Bighro intussen ook een brief geschreven naar de Minister van Buitenlandse Zaken (Sophie Wilmès (MR), red.), de premier (Alexander De Croo (Open VLD), red.) en naar de Staatssecretaris voor Asiel en Migratie (Sammy Mahdi (CD&V), red.), maar we hebben nog altijd geen antwoord gekregen.”
“Natuurlijk is de hele Afghaanse bevolking in gevaar, dat beseffen we ook. Maar het gaat hier over mensen die, samen met hun familie, een echt doelwit zijn van de talibanmilities, net omdat ze zoveel kritiek hebben op wat er zich afspeelt in het land.”
Rasooli’s bedoeling is nu om de activisten zo snel mogelijk naar België te laten overbrengen. “Voor alle duidelijkheid: dit zijn geen economische vluchtelingen”, zegt hij. “Dit zijn activisten, mensen van wie het leven serieus in gevaar is als ze daar blijven.”
Niet geschikt om een land te besturen
In de dertien jaar dat Rasooli niet meer in zijn geliefde Afghanistan woont, is er veel veranderd. Het land probeerde de afgelopen jaren recht te krabbelen na decennia oorlog. “Kaboel was een metropool geworden”, zegt Rasooli. “Maar nu wordt alles opnieuw kapot gemaakt. De taliban zijn niet veranderd. Het zijn nog steeds dezelfde extremisten met hun achterlijke, middeleeuwse gedachten. De imams zullen hun machtsposities behouden, de rest van de bevolking zal grotendeels werkloos worden. Vrouwen mogen nu al niet meer werken, tenzij in de ziekenhuizen, en meisjes mogen niet meer naar school. Het Afghaanse volk wordt gegijzeld door de taliban.”
“De imams zullen hun machtsposities behouden, de rest van de bevolking zal grotendeels werkloos worden”
“De taliban zijn niet geschikt om een land te besturen. Ja, de imams kunnen bidden, en moskees inrichten. Ze kunnen prevelen over hoe we ons leven religieus moeten leiden. Maar ze weten niets over bankzaken, gezondheidszorg of sociale zekerheid. En ze hebben er ook geen specialisten voor in huis. Journalisten en activisten zijn in gevaar, omdat ze de bevolking wijzen op het gevaar dat op hen afkomt. Een gevaar dat de islam niet vertegenwoordigt en de godsdienst misbruikt voor eigen gewin.”
Teleurgesteld
Rasooli wil ook de aandacht vestigen op de landen die de situatie in Afghanistan mogelijk hebben gemaakt. “Wij zijn het slachtoffer van de politiek van Pakistan, Iran, Rusland en De Verenigde Staten. De Amerikanen hebben bij hun vertrek veel militair materiaal achtergelaten. Rusland en Iran hebben geen goede bedoelingen met Afghanistan. Ze leveren al vijf of zes jaar wapens aan de taliban. De Amerikanen zijn bang voor de taliban en daarom zijn ze vertrokken. Maar daardoor hebben ze hen weer aan de macht gebracht. Als iemand beslissingen moet nemen, moet dat op een verantwoorde manier gebeuren, niet op deze manier.”
“Wij zijn het slachtoffer van de politiek van Pakistan, Iran, Rusland en De Verenigde Staten”
Uiteindelijk komt ook hier de onvermijdelijke vraag naar boven: was het dan beter geweest als de Verenigde Staten zich niet hadden teruggetrokken? “De VS hadden van bij het begin niet moeten ingrijpen”, zegt Rasooli vastbesloten (Rasooli duidt hiermee op de Amerikaanse invasie van Afghanistan in 2001, als direct antwoord op de aanslagen van 11 september 2001, red.).
“Ze kwamen met de boodschap dat ze de terroristen wilden verdrijven, de drugssmokkel wilden aanpakken en democratie wilden installeren. Geen van die drie doelen zijn behaald geweest. Er werd niet opgetreden tegen terroristen, Afghanistan bleef een draaischijf voor drugs en de regering was door en door corrupt. De VS zijn nooit eerlijk geweest over hun intenties. Ze hebben ons in de steek gelaten, we zijn teleurgesteld. Dat er een einde moest komen aan de Amerikaanse aanwezigheid in Afghanistan is duidelijk, maar niet op deze manier. Niet met dit alternatief.”
Dit artikel werd gepubliceerd door Antwerps Persbureau op 18/12/2021.
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 17/12/2021.
