Sinds woensdag 12 februari zit Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken op de razend populaire jongerenapp TikTok. TikTok is een app waarmee je korte muziekvideo's kan maken en delen. Hij plaatste een video waarin hij aangeeft of hij wel of niet akkoord gaat met bepaalde politieke stellingen zoals 'Komt er nog een Belgische regering?'. De video werd intussen al zo'n 400.000 keer bekeken. Ook SP.A-voorzitter Conner Rousseau maakte kennis met de app. Hij plaatste twee video's, maar die bevatten geen politieke boodschappen.
Uit onderzoek van de VRT studiedienst (voorjaar van 2019), blijkt dat Tik Tok een jaar geleden al gebruikt werd door 48% van de jongeren in de leeftijdscategorie tien- tot twaalfjarigen. Zelfs kinderen jonger dan tien jaar gebruikten de app al. Zo'n 27% van de zes- tot negenjarigen gebruikte de app en 9% van de de twee- tot vijfjarigen. “Nu is de app nog populairder geworden, als je ziet dat TikTok met 650 miljoen gebruikers twee keer zo groot is geworden als Twitter,” zegt Kristof D'hanens, freelance communicatietrainer bij I Like Media. “Jongeren kunnen er hun creativiteit kwijt en houden van muziek. Dat is altijd al zo geweest. Kijk maar naar apps als Vine en Dubsmash, die heel gelijkaardig waren en het ook goed deden bij de jeugd. Het is de combinatie van slimme elementen die TikTok zo populair en succesvol maakt.”
“Jongeren kunnen er iets van zichzelf weergeven en hun identiteit laten zien, wat toch belangrijk blijkt te zijn bij elk sociaal platform. Wat opvalt is dat ze geregeld samen een filmpje opnemen. Het gaat dus ook echt over plezier maken,” zegt Tom De Leyn, junior onderzoeker bij de onderzoeksgroep voor media, innovatie en communicatietechnologie bij de Universiteit Gent.
Believe the hype
De app had voor 2 augustus 2018 echter een andere naam, Musical.ly. De app werd overgekocht door het Chinese moederbedrijf ByteDance, die het de naam TikTok gaf. “Voor deze verandering werd Musical.ly vooral gebruikt voor lipsyncing,” gaat D'hanes verder. “Nu zie je er veel meer op. Bovendien hebben flinke investeringen en wat geluk meegespeeld in het succes van de applicatie op dit moment.” “De laatste weken is Tik Tok ook verschillende keren in het nieuws geweest rond cyberpesten. Zo wordt de app nog meer in de media gebracht en maken volwassenen er ook kennis mee, alhoewel het grootste deel van de gebruikers jongeren zijn,” vertelt De Leyn.
Van democratie naar mediacratie
Dat viel ook politici op want de voorzitters van Vlaams Belang en SP.A maken er nu ook gebruik van. “Ik denk dat ze dit doen om hun bereik te verbreden. Dezelfde reden waarom ze andere sociale media gebruiken. Zo kunnen ze hun boodschappen verspreiden bij een groter publiek,” zegt De Leyn. “Iets waar politici van op de hoogte zijn is dat de aanwezigheid op sociale media erg belangrijk is. Dat is overal zo, kijk maar naar de president van de Verenigde Staten, Donald Trump. Het maakt niet altijd zo zeer uit of wat ze posten waar is, wel dat ze gewoon aanwezig zijn en dat je ze vaak genoeg tegenkomt op sociale media. Er wordt daarom wel eens gezegd dat we van een democratie naar een mediacratie gaan,” zegt D'hanes.
“Het is allemaal erg strategisch, politici op sociale media."
“Het is allemaal erg strategisch, politici op sociale media. Vlaams Belang focust zich nu al een tijdje op een jonger publiek, en op Tik Tok zitten een heleboel jongeren. Dat zijn tenslotte wel toekomstige stemmers,” zegt D'hanens. “Ik vind niet dat we jongeren moeten onderschatten op vlak van hun beïnvloedbaarheid. Ik geloof dat er meer jongeren zijn dan we denken, die begrijpen wat zo'n filmpjes als die van Tom Van Grieken voorstellen. Wat wél een slim idee zou zijn, is leerkrachten dit in de klas laten bespreken, zodat dit onderwerp meer omkaderd kan worden. Het is niet de bedoeling dat jongeren verkeerde ideeën krijgen, wel dat ze weten waar deze partijen precies voor staan, ” zegt De Leyn.
Een ‘oude guy’
Hoe denkt de jeugd hier nu zelf over? We vroegen het aan Eli, 12 jaar. “Ik zit vaak op TikTok en zag de video van Tom Van Grieken ook voorbij komen. Het eerste wat ik dacht was dat het nogal raar was dat een oude guy ineens op TikTok, opdook. Ik bekijk op TikTok altijd grappige videos en sketches dus ik vond het nogal bizar dat dit filmpje ineens op mijn gsm verscheen,” gaat Eli verder. “Het doel is waarschijnlijk om jonge kiezers te trekken maar ik weet niet of dat gaat werken. Ik liet het in ieder geval gewoon voorbijgaan, net zoals de rest van mijn vrienden die het trouwens ook gezien hebben. Wij kijken liever naar de grappige filmpjes.”
"Politiek is niet waarvoor jongeren naar TikTok komen.”
“Ik kijk meestal naar wat er op mijn scherm verschijnt wanneer ik TikTok opendoe. Ik zoek dus niet specifiek naar iets,” zegt Julie (14). Toen ik het filmpje van Tom Van Grieken zag verschijnen, vond ik het grappig dat ik dit te zien kreeg aangezien ik er niets aan heb. Niemand van mijn leeftijd denk ik, en de politici dus hebben de politici er ook niks aan. Dit is niet waarvoor jongeren naar TikTok komen.”
