Wereldwijd is depressie het grootste gezondheidsprobleem bij jongeren tussen tien en negentien jaar. Zelfmoord staat als belangrijkste doodsoorzaak op de derde plaats in diezelfde leeftijdscategorie. Dit staat te lezen in een rapport over de gezondheid van tieners dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in mei 2014 voorstelde. De organisatie baseerde zich op gegevens van 109 landen en zegt dat de wereld niet genoeg aandacht besteedt aan de gezondheid van jongeren.
Blogplatform Tumblr bevat meer dan 140 miljoen blogs. Op het platform ontstaan sociale groepen die zich richten tot specifieke onderwerpen zoals muziek, mode, fotografie en fitness. Heel onschuldig, maar tussen deze blogs ontwikkelde zich ook een gemeenschap rond depressie, automutilatie en anorexia. Jongeren die niet met zo’n problemen kampen, komen ook terecht op dergelijke blogs, waardoor de grens tussen je eens ongelukkig voelen en depressief zijn, vervaagt.
Tumblr ontstond als artistieke website voor kunst en fotografie. Maar link dat aan depressieve blogs en er vindt een verheerlijking van psychisch lijden plaats. Zo ontstaan kunstzinnige tentoonstellingen, zoals ‘het mooie lijden’, over zelfbeschadiging, zelfmoord, depressie of zelfhaat onder de noemer van mooi, romantisch of diepzinnig.
Rechtvaardigen van zelfbeschadiging
Eline en Lucas*, beiden zestien, maken deel uit van zo’n sociale gemeenschap die negatieve emoties wil uitlokken onder het mom van kunst. Op hun tijdlijn zie je zwart-witfoto’s van graatmagere mannen en vrouwen, bebloede armen van het snijden en bewegende afbeeldingen van jongeren die op de rand van hoge gebouwen heen en weer wiebelen. Met zo’n beelden brengen de jongeren psychologische kwelling en schoonheid samen. Ze delen teksten en citaten als “Dus het is ok dat jij me kwetst, maar ik mag dat bij mezelf niet doen?" en "Ik wil een mooie dood sterven", waarmee ze zelfbeschadiging willen rechtvaardigen.
“Vrienden raadden me aan een blog te starten”, vertelt Lucas. “Het zou me helpen mensen te vinden waarmee ik me kon identificeren.” Hij verbleef lange tijd in een psychiatrisch ziekenhuis, waar heel open gepraat werd over depressiviteit. Daarna startte hij een blog en gaf het de naam Suicidal-boy-covered-with-scars ('Jongen met zelfmoordneigingen, bedekt door littekens'). “Soms voel ik mij effectief beter na het bloggen,” zegt Lucas. “Maar meestal laat het me juist de harde realiteit zien, wat me naar beneden haalt.”
De werkelijkheid onder ogen komen, wil hij net niet. Hij verloor beide ouders en beschouwt een van zijn leerkrachten als vader. “Ik weet dat dit nooit realiteit kan worden”, zegt hij. “In mijn fantasiewereld en tijdens het bloggen, kan hij wel mijn papa zijn, daarom voel ik mij daar gelukkig.”
Negatieve gevoelens kwijt kunnen
Bij Eline ligt het anders. Ze geeft aan geen enkele reden te hebben om zich ongelukkig te voelen, maar juist daarom heeft ze een blog. “Ik heb het soms nodig om me slecht te voelen, hoe raar dat ook mag klinken”, zegt ze.
“Via Facebook willen jongeren enkel hun ‘happy feelings’ etaleren”, zegt jongerenpsychologe Marian Vanheule. “Via Tumblr kunnen ze de donkere kant van zichzelf laten zien. Dat vinden ze een positief element. Ze omschrijven het zo: 'Facebook: je kent mijn naam, maar niet mijn verhaal. Tumblr: je kent mijn verhaal, maar niet mijn naam'." Zowel Eline als Lucas bevestigen dat. “Als je ongelukkig of depressief bent, word je niet aanvaard in de echte wereld”, zegt Eline. “Op Tumblr mag ik mijn negatieve kant wel even tonen.”
Blogs die inspireren
Het gaat niet enkel om het tentoonstellen van toxische gevoelens, het bloggen brengt de jongeren ook op ideeën. “Ik heb me ooit gesneden, want je ziet het op zoveel blogfoto’s,” geeft Eline toe. “Maar dat was als experiment. Dat doe ik niet meer.” Binnen de eigen praktijk ziet Marian Vanheule dit ook vaker: “Ik merk dat de jongeren zich sneller laten inspireren om hun problemen op te lossen via automutilatie. Wat natuurlijk niets oplost”.
Ook Lucas gebruikt automutilatie als uitlaatklep. Toch wil hij zeker niet dat zijn blog andere jongeren aanmoedigt tot zelfbeschadiging of hevige negatieve emoties. “Ik wil niet dat anderen door mij hun lichaam gaan beschadigen”, zegt hij. “Ik heb een slecht zelfbeeld, maar het laatste wat ik wil, is anderen dit geven.”
*De namen van de jongeren zijn gewijzigd
| Als je met vragen zit over zelfbeschadiging kun je terecht bij de Awel kinder- en jongerentelefoon (102) of Tele-Onthaal (106). |
© 2015 – StampMedia – Anissa Bougrea
Dit artikel werd gepubliceerd door Jongerenplaneet.be op 18/05/2015
Dit artikel werd gepubliceerd door Allesoverjeugd.be op 18/05/2015
