(Junior Journalist) “Dankzij jeugdzorg kunnen alle jongeren rustig ontdekken wie ze zijn”

Wat doet Zonnewende zoal?

Kaatje: "Veel kinderen en jongeren kunnen door omstandigheden niet meer naar huis, denk bijvoorbeeld aan een verbrokkelde thuissituatie, het verlies van een ouder ... Wij vangen die jongeren op en begeleiden hen in hun ontwikkeling. Dat kan zijn door een vaste woonplek te bieden of door hen tijdelijk thuis weg te halen. Eigenlijk kijken we naar wat het beste is voor de jongere en proberen we hen waar nodig te versterken."

Wie kan bij jullie terecht?

"Kinderen en jongeren van de leeftijd van drie tot achttien jaar kunnen hier terecht. Er zijn verschillende groepen op basis van leeftijd en geslacht om de ontwikkeling te optimaliseren. Zo is er een gemengde groep van drie tot twaalf jaar en twee gescheiden groepen van twaalf tot achttien jaar. Er is nog een andere groep die TCK heet. Dat is het trainingscentrum kamerwonen. Daar kunnen jongeren terecht om zelfstandiger te worden, zodra ze zichzelf daar klaar voor voelen. Hier runnen de jongvolwassenen hun eigen huishouden en staan ze zelf in voor budgetbeheer."

Hoe verloopt een aanmelding?

"Een aanmelding is op verschillende manieren mogelijk. Dat kan bijvoorbeeld door een jeugdrechter. Die maakt dan samen met een consulent een aanmelding voor een plaatsing. Afhankelijk van de situatie hebben jongeren hier al dan niet inspraak in.”

“Soms gebeurt dat erg snel en worden ze echt weggeplukt uit de verontrustende omgeving. Je kan ook zonder plaatsing hier terecht, bijvoorbeeld door een aanmelding via een psycholoog of een vertrouwenspersoon. Als de aanvraag goedgekeurd wordt, dan vindt er een intakegesprek plaats en kan diegene hier intrekken. De jongere brengt zijn spullen mee en installeert zich vervolgens in het huis."

Hoe ziet het leven er uit in Zonnewende?

"Wij proberen alles zoveel mogelijk te laten lijken op een gewoon gezin. Zo huiselijk en gezellig mogelijk. De leefgroep verblijft samen in één groot huis. Het aantal jongeren varieert, maar is maximaal twaalf per groep.”

“In het huis is er een gemeenschappelijke woonkamer, eetkamer en keuken. De jongeren eten dagelijks samen en kunnen praten of spelletjes spelen in de woonkamer, de andere delen zijn afzonderlijk. Iedere jongere heeft zijn eigen kamer die ze naar wens kunnen inrichten. Zo hebben ze een rustige plaats als ze even alleen willen zijn."

Hoe zit het met regels bij jullie?

“Zoals in iedere samenleving zijn er regels. Dat is nodig om misverstanden te vermijden. Toch vind ik dat we daar redelijk flexibel in zijn. Hoe beter ze zich gedragen bij ons, meer vrijheid ze krijgen. Er zijn bijvoorbeeld een paar regels rond de gsm, bedtijd en buitengaan.”

“Er mag zeker afgesproken worden met vrienden, zolang ze altijd laten weten waar ze zijn en niet laat rondhangen op straat. Jongeren onder de zestien mogen geen gsm op de kamer na hun bedtijd.”

“De bedtijd hangt af van hun leeftijd. Hoe ouder je bent, hoe later je mag gaan slapen. Bedtijd betekent naar je eigen kamer en stil zijn. Er mag dan ook nog gelezen of getekend worden. De groep vanaf zestien jaar mag één maal per week uitgaan in samenspraak. Ze mogen kiezen waar ze naartoe gaan, zolang ze op tijd terug zijn en laten weten waar ze zijn."

Wat doen jullie om een groepsgevoel te creëren?

"Wij organiseren activiteiten voor de jongeren, als naar een pretpark gaan of op een warme zomeravond een wandeling maken. Op feestdagen organiseren we ook altijd iets voor degenen die nergens naartoe kunnen. We hopen altijd dat we met zo weinig mogelijk zijn en dat iedereen wel ergens terecht kan. Eenmaal per jaar doen we een leefgroepkamp: we gaan dan met de leefgroep naar het buitenland op reis. We doen allerlei activiteiten en genieten van de omgeving."

“Zo doen sommigen toch iets wat ze anders nooit zouden kunnen met hun familie. Het is onmogelijk om de hele leefgroep mee te krijgen. Niet iedereen heeft nood aan sociaal contact of doet graag datgene wat op de planning staat. Vandaar dat ook geen enkele activiteit verplicht is.”

“Als er iemand andere plannen heeft, dan laten we ze met plezier daar naartoe gaan. We zijn heel blij dat ze er vriendschappen opbouwen en een sociaal vangnet hebben. Hebben ze geen plannen, dan moeten ze mee. Een hele dag in de zetel hangen met de gsm is uiteraard geen optie."

Missen de jongeren hun thuis?

"Ja, eerlijk gezegd denk ik van wel. Dat wordt praktisch nooit letterlijk toegegeven, maar toch merk je dat. Het zijn tenslotte pubers. Bij de jongere kinderen wordt dat veel opener benoemd. Sommigen uiten dat door te huilen of veel contact te zoeken met een opvoeder als moeder- of vaderfiguur. Ik denk wel dat er jongeren zijn die hun ouders niet meer missen. Bij hen is er al veel gebeurd.”

“Het merendeel van de jongeren gaat in het weekend naar huis of naar een vertrouwenspersoon. Er zijn wel een aantal die bij ons blijven in het weekend. Ik denk dat zij daar wel extreem mee geconfronteerd worden dat ze niemand hebben. Ik hoop dat zij Zonnewende zien als thuis. Hoewel de leefgroep niet als thuis aanvoelt, zijn er toch een aantal die Zonnewende echt wel hun thuis noemen."

Wat doen jullie met jongeren die trauma's hebben?

"Bijna iedere jongere die bij ons aankomt, kampt met mentale problemen. Ze kunnen uiteraard altijd bij ons als opvoeders terecht om te praten. Wanneer wij merken dat er onderliggende redenen zijn of dat iets erg diep zit, dan proberen we zo snel mogelijk een psycholoog te regelen voor de jongeren. Meestal is dat bij het Centrum Geestelijke Gezondheid (CGG). Indien daar geen plaats meer is, gaan we op zoek op de privémarkt."

Is er een wachtlijst?

"Ja, die is erg lang. Ook verkort hij niet gemakkelijk, soms komt er pas na enige tijd een plek vrij. De lijst is in gradaties van urgentie opgebouwd. Als er een crisisaanmelding is, springt deze meestal wel naar voor op de lijst. De meeste aanmeldingen komen uit de buurt, maar soms krijgen we ook een overplaatsing van een jeugdhuis dat ver weg ligt."

Vind jij dat jeugdzorg levens verandert?

"Naar mijn mening wel. Jeugdzorg komt voor veel jongeren echt wel als een redding. Ze kunnen hier rustig ontdekken wie ze zijn en zich ontplooien. Het is broodnodig, hoewel het nog altijd een erg log systeem is dat vastgeroest zit en te weinig kijkt naar de mensen erachter."