Steeds meer Vlamingen schrappen vlees en andere dierlijke producten, al dan niet definitief, van het menu. Uit officiële cijfers blijkt zelfs dat nergens in Europa de vleesconsumptie sneller daalt dan bij ons. Niet alleen de beelden van slachthuizen werken deze trend in de hand. Jongere mensen zijn steeds meer te vinden voor vegetarische of veganistische alternatieven. Dat blijkt ook uit een recent onderzoek dat IVOX uitvoerde in opdracht van EVA vzw.
Het afgelopen jaar aten we gemiddeld zo’n 51 kilogram vlees. Dat is een flink pak minder dan in 2005, toen de Belg nog 66 kilogram at. In pakweg tien jaar tijd is onze vleesconsumptie dus met meer dan 20 procent afgenomen. We eten met z’n allen minder runds- en kalfsvlees. Ook de hoeveelheid schapen- , geiten- en paardenvlees daalt. Varkensvlees en gevogelte blijven wel populair.
Zo’n 3,4% van de 18- tot 34-jarigen is vegetariër of veganist
Hoewel 80 procent van de jongeren nog dagelijks vlees eet, lijken ze er bewuster mee om te gaan. Velen willen immers weten welke gevolgen hun eetgewoonten hebben op hun gezondheid, het milieu en het welzijn van dieren. Zo’n 3,4% van de 18- tot 34-jarigen is daarom vegetariër of veganist. Dat zijn er overigens een pak meer dan de 35-plussers, waarvan amper 0,5% vlees en vis van het menu schrapt.
Wie bewuster vlees wil eten, kan in enkele muisklikken op Facebook, Instagram of tal van blog- en websites checken hoe milieuvriendelijk zijn hamburger of biefstuk is. StampMedia polste bij enkele veganisten, vegetariërs en fervente vleeseters naar wat hun pot schaft.
Zoë: “Pas toen ik die beelden zag, besefte ik hoe slecht dierlijke producten zijn”
Zoë (17) is sinds een jaar vegetariër. Nadat ze zich meer begon te verdiepen in haar dagelijkse eetgewoontes, was ze overtuigd. “Ik heb altijd al interesse in voeding gehad”, vertelt Zoë. “Ik begon steeds meer informatie te verzamelen en bekeek documentaires op Netflix: Forks over knives, Cowspiracy, What the health,... Pas toen ik die beelden zag, besefte ik hoe slecht dierlijke producten zijn, niet alleen voor onze gezondheid en het milieu, maar vooral voor de dieren zelf. Van zodra ik achttien ben, word ik veganist. Dat mag ik nu nog niet van mijn ouders.”
Toen Zoë besloot om vegetariër te worden, stond haar mama niet meteen te springen van enthousiasme. “Ze vindt het wel tof dat ik geen vlees eet. Maar twee verschillende maaltijden koken ziet ze minder zitten, vooral omdat mijn zus weigert om vegetarisch te eten. Mijn vader eet wel vaak met me mee, wat fantastisch is. Toen ik hem vertelde dat ik vegetariër wilde worden, kwam hij meteen met drie vegetarische kookboeken aandraven. Ook tijdens familiefeestjes houden ze gelukkig rekening met mij.’
Daphne: “Of het nu melkkoeien of vleeskoeien zijn, ze gaan uiteindelijk allemaal naar het slachthuis”
Daphné (18) is al jaren veganist. Op haar dertiende liet ze vlees voor wat het is, nadat ze op tv enkele dieronvriendelijke taferelen zag. “Tot dan had ik er nooit bij stilgestaan dat dieren een gezicht, gevoelens en emoties hebben. Die beelden kwamen zo hard binnen dat ik meteen besloot om geen vlees meer te eten. Zo’n tweeënhalf jaar geleden ben ik zelfs gestopt met het eten van andere dierlijke producten, toen ik besefte dat koeien altijd lijden. Of het nu melkkoeien of vleeskoeien zijn, ze gaan uiteindelijk allemaal naar het slachthuis.”
Hoewel Daphné’s vrienden er als de kippen bij zijn om te smullen van haar vegan taarten, ervaart de familie haar levensstijl minder positief. “Hoewel ik mezelf vroeger op familiefeesten altijd moest verdedigen en mijn eigen eten meebracht, probeert mijn oudste tante nu al eens iets veganistisch te koken als ik langskom. Het enige wat mij echt tegensteekt is dat mijn familie altijd vlees wil eten, zelfs op mijn verjaardagsfeestjes. De laatste keer hebben ze zelfs vlees meegenomen om in de microgolfoven op te warmen, terwijl ik met een volle pan vegan eten achterbleef. Mijn oma zegt altijd: “Als jij nog eens vlees eet, dan zal ik eens veganistisch eten.” Wat ze dan eigenlijk zegt: “Als jij nog eens een dier laat vermoorden uit eigen egoïsme, dan zal ik het voor een keer goed doen.””
Daphné studeert aan de HoGent. Ook daar is het een uitdaging om vegan te eten. “Er zijn wel vegetarische opties, maar daar ben ik niet zoveel mee. Op restaurant eten vind ik ook lastig. Ofwel is het zeer goed, ofwel zeer slecht. Ik ga vaak eten in restaurantjes waarvan ik weet dat ze vegan opties hebben. Als ik met de familie ga eten is het lastiger. Soms komt de kok vragen wat hij kan klaarmaken. Maar wanneer ze niet weten wat veganisme inhoudt, komen ze steeds met kaaskroketten aandraven…”
Hanne: “Jammer genoeg wil mijn mama niet altijd rekening houden met mijn eetgewoonten”
Hanne (19) is de kleindochter van veeboeren. Toen ze vegetariër werd, was dat voor haar familie een verrassing. “Mijn ouders waren bang voor eventuele tekorten, vooral omdat ze ervan overtuigd zijn dat je absoluut vlees en vooral vis moet eten. Ik laat regelmatig mijn bloed testen en heb nooit een tekort aan B12. Ik probeer de laatste maanden ook steeds meer veganistisch te eten, hoewel mijn tante erop blijft hameren dat veganisme te ver gaat.”
Hanne moest aanvankelijk een compromis sluiten. “Ik moest een keer per week vis eten. Omdat ik al blij was dat ik geen vlees meer moest eten, ging ik akkoord. Even later verdween ook de vis van mijn bord. Jammer genoeg wil mijn mama niet altijd rekening houden met mijn eetgewoonten.” Hanne’s grootouders, die hun pluimen verdienden in de vee-industrie, hadden het moeilijker met haar vleesloos bestaan. “Vooral mijn oma voelde zich een beetje verraden denk ik.”
Pieter: “Het is dankzij mijn mama dat ik weet hoe slecht het is om dierlijke producten te eten”
Pieter (19) kan volop rekenen op de steun van zijn ouders. Bovendien gaan zijn grootouders nu veel bewuster om met vlees. “Mijn ouders koken allebei veganistisch, dus dat is gemakkelijk. Ook mijn grootouders steunen ons. Mijn opa overweegt zelfs om vegetariër te worden. Toch steunden heel veel vrienden en kennissen me totaal niet toen ik besloot om veganist te worden. Ze wilden constant bewijzen dat veganisme slecht is. Hoewel ik die negatieve reacties misschien ook zelf uitlokte, want ik wilde iedereen laten weten hoe belangrijk het is om veganist te zijn. Spijtig genoeg ben ik er toen achter gekomen dat weinig mensen openstaan voor nieuwe inzichten.”
Aangezien Pieter nog thuis woont, kan hij elke dag met een gerust hart warm eten. “Ik neem gewoon boterhammen mee naar school. Er zijn wel vegetarische maaltijden, maar ik denk niet dat die altijd veganistisch zijn. Het moeilijkste is op restaurant gaan. We proberen altijd een vegan restaurant uit te kiezen, maar op vakantie is dit niet altijd evident.”
Stijn: “Het is gewoon te lekker”
Er zijn ook fervente jonge vleeseters, zoals Stijn (17). “Ik lust gewoon heel graag vlees. Een leven zonder kan ik me niet voorstellen.” Net zoals 80 procent van de jongeren eet Stijn dagelijks vlees. “Ik eet het bijna elke middag op mijn boterham. ’s Avonds eet ik niet elke dag vlees, omdat mijn moeder ook graag vegetarisch kookt.”
Hoewel ze bij Stijn thuis al eens graag een stukje vlees eten, kiezen ze wel bewust voor de ambachtelijke slager The Butcher’s Store. “Dat is volgens mij niet biologisch, maar wel redelijk duur en van hoge kwaliteit. Ze slachten hun vlees op een eerlijke manier. Daar letten wij wel op: het dierenwelzijn. Dat vind ik eigenlijk het belangrijkste. Die dieren gaan dood, maar ze hoeven geen erge pijn te lijden. Ik vind het ook belangrijk dat ze een goed leven hebben gehad.”
“Ik heb wel een paar vrienden die vegetarisch zijn”, bevestigt Stijn. “Maar zij beïnvloeden mijn eetgewoonten niet, hoewel ik thuis ook soms gerechten zonder vlees eet. Mijn nonkel en tante beïnvloeden mijn eetgewoonten wel. Het zijn veganisten en eten daarom geen producten van dieren. Dat is in mijn ogen overdreven en gewoon niet lekker. Als zij dan eens bij ons komen eten moeten wij dus koken zonder eieren, melk, enz. ... Toch zou ik overwegen om minder vlees te eten, om zo mijn steentje bij te dragen aan het milieu. Maar om het volledig te schrappen van mijn menu, dat ga ik nooit doen denk ik. Het is gewoon te lekker.”
Yasmine: “In de cultuur waarin ik ben opgegroeid is bijna alles wat we eten met vlees”
Ook Yasmine (17) kan zich een vleesloos leven maar moeilijk voorstellen. “In de cultuur waarin ik ben opgegroeid, Spaans en Portugees, is bijna alles wat we eten met vlees”, vertelt ze. “Ik eet zo goed als dagelijks vlees, of toch wel vier a vijf keer per week. Ook tussen broodjes. De kwaliteit vind ik wel heel belangrijk.”
In Yasmine’s vriendenkring zitten geen vegetariërs of veganisten. “Moest dat wel het geval zijn, dan denk ik wel dat ik mijn eetgewoonten een klein beetje zou aanpassen. Zelf overweeg ik ook wel eens om vlees te laten voor wat het is, omdat dieren in bepaalde omstandigheden geen ideaal leven hebben. Dat vind ik het gewoon ook heel erg. Toch blijft het moeilijk om vlees te schrappen, omdat ik het heel graag eet.”
Dat jongeren vandaag bewuster omgaan met vlees is een waarheid als een koe. Of ze nu wel of geen vlees eten, allen zijn ze begaan met hun gezondheid, het milieu en dierenwelzijn.
