Dave Chapelle's laatste Netflixspecial ‘The Closer’ demonstreert de morele acrobatiek van de mens, vindt Stampmedia-reporter en jarenlange fan van de komiek David Oppong. ‘Als geen ander weet Chappelle welk neveneffect humor kan hebben.’
Sinds zijn show ‘The Closer’ uitkwam op Netflix, staat de Amerikaanse stand-up comedian Dave Chappelle in het oog van een storm. Chappelle wordt ervan beschuldigd transfobe grappen te maken. Medewerkers van Netflix organiseerden een kleine actie voor het hoofdkantoor van de streamingdienst als protest tegen de show en de komiek. Dave Chappelle zegt van zijn kant dat hij sinds de storm zijn nieuwe docufilm ‘Untitled’ niet meer verkocht krijgt op filmfestivals en dus ‘gecanceld’ wordt.
Toch legt de controverse hem niet alleen windeieren. De show wordt druk bekeken. Chappelle oogst lof bij kijkers die de verontwaardigden ervan beschuldigen te weinig nuance aan de dag te brengen. Is de komiek, die door sommigen de ‘GOAT’ (greatest of all time, red.) wordt genoemd, dit keer te ver gegaan?
Humoristische stylist zonder weerga
Als jarenlange fan van Dave Chappelle was het aanvankelijk moeilijk om ‘The Closer’ eerlijk te beoordelen. Ik heb al zijn shows gezien en beschouw Chappelle als één van de besten in zijn vak. Alle zogenaamde vanzelfsprekendheden van onze samenleving vinden in zijn nauwlettend oog hun werkelijke absurditeit. Die inzichten verpakt hij dan in een komisch jasje. Als humoristische stylist kent hij geen weerga. Een soort sociale commentator die je bewustmaakt van allerlei soorten onrecht, maar je klachten verzorgt met een goeie dosis humor.
Trapt de komiek in ‘The Closer’ nu opzettelijk op de tenen van trans personen? Of zijn het degenen die beledigd zijn die ongewoon lange tenen hebben? Chappelle maakt alleszins de kapitale fout ervan uit te gaan dat iedereen denkt zoals hij. Niet ieders standpunt of interpretatie wordt gevormd door zijn onschuldige of komisch bedoelde intenties, maar eerder door hun eigen doorleefde ervaringen. Om enige integriteit te behouden, zou Chappelle op z’n minst de bron van de verontwaardiging van de LGBT-gemeenschap moeten erkennen.
“Trapt de komiek opzettelijk op andermans tenen? Of zijn het degenen die beledigd zijn die ongewoon lange tenen hebben?”
Dat lijkt hij niet te doen. In plaats daarvan verandert hij het onderwerp van de discussie, namelijk of hij persoonlijk een transfoob is of niet. En niet zozeer of hij zich schuldig maakt aan het bijdragen aan een transfobe ideologie door grappen over trans personen op een podium te brengen en zo transfoben extra munitie te geven.
40 million deal
Nochtans weet Dave Chappelle als geen ander welk neveneffect humor kan hebben. Dat zei hij zelfs tijdens zijn Netflixspecial. Hij was de man die een deal van veertig miljoen dollar weigerde om niet bij te dragen aan onderdrukkende structuren en het verder verspreiden van negatieve stereotypen van zwarte Amerikanen.
Het ging over een deal met televisiezender Comedy Central om zijn succesvolle sketchshow ‘Chappelle’s show’ te verlengen. Chappelle weigerde. Hij wist niet zeker of zijn (mainstream) publiek telkens de genuanceerde vorm van zijn humor zou begrijpen. Zijn sketches bestonden namelijk uit stereotypen over de zwarte gemeenschap. Met zijn gelaagde humor wilde hij de domheid van de stereotypering en de onrechtvaardigheid die zwarte mensen daardoor meemaakten, aantonen. Toen hij het gevoel kreeg dat hij werd uitgelachen, en niet toegelachen, werd hij bezorgd over de negatieve de impact die zijn show kon hebben.
Daarop besloot hij de samenwerking met Comedy Central stop te zetten en de show niet te verlengen. Het welzijn van de zwarte gemeenschap woog zwaarder dan het aangeboden geld. Nochtans is dit exact wat de LGBTQ-gemeenschap nu ook beweert. Chappelle’s grappen en uitspraken, die hij op een immens platform mag verkondigen, kunnen onderdrukkende structuren in stand houden en ze verder verspreiden.
“Chappelle zijn grappen en uitspraken kunnen onderdrukkende structuren in stand houden en ze verder verspreiden”
Het gebrek aan intersectioneel denken schijnt een fel licht op de verborgen hypocrisie van Chappelle. Exact dezelfde motieven die destijds het weigeren van veertig miljoen rechtvaardigden, worden nu verworpen. Waarom is het zo dat zodra er geen directe link meer is met de eigen gemeenschap, de empathie verdwijnt? Chapelle zegt het ook letterlijk in ‘The Closer’: ‘In ons land kun je een zwarte man doodschieten, maar oh wee als je een homo op zijn teentjes trapt.’ Anno 2021 zou hij toch moeten weten dat het geen wedstrijd is, dat het geen of-of-verhaal is? Het is jammer dat zo'n grote komiek, die zijn talent put uit het nauwlettend observeren van de realiteit, ten prooi valt aan zo'n banale zonde van de mens.
Iemand die zijn brood verdient met het tonen van hoe normen en waarden op verschillende manieren opereren, afhankelijk van de sociale groep, iemand die de willekeurige aard van deze verschillende toepassingsvormen geniaal vatbaar maakt voor komische observatie, kan zich niet schuldig maken aan zo'n morele acrobatie. Al zeker niet als hij wordt afgebeeld op het allerhoogste niveau en daardoor impliciet een acceptabele vorm van denken bezit. Chappelle spreekt met gezag. Hij heeft al eerder getoond dat hij het gevaar daarvan kent. Waarom is hij nu dan zo onwetend?
Kwaadwilligheid zou ik hem nooit verwijten, dus lijkt het de hypocriete natuur van de mens die hem hier doet falen. Is het menselijke hypocrisie? Of hebben de deals van Netflix zijn integriteit omgekocht en hem blind gemaakt voor nuances? Een combinatie van de twee zou niet vreemd zijn in ons kapitalistisch bestel.
De jarenlange fan in mij zal zijn jeugdidool Dave Chappelle niet snel cancellen, maar hij zal wel zijn volgende optredens met een kritisch vergrootglas blijven bekijken.
Dit artikel werd gepubliceerd door Mirari op 12/11/2021.
Dit artikel werd gepubliceerd door De Morgen op 10/11/2021.
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 05/11/2021.
