Reporter Bo Van Overstijns heeft een fascinatie voor Korea. In deze nieuws reeks duikt ze in het mysterieuze Noord-Korea en geeft ze ons een blik in het medialandschap, de politiek en economie van het land. Vandaag: de westerse propaganda tegen Noord-Korea.
De manier waarop westerse media Noord-Korea afbeelden, is vaak meer gericht op sensatiezucht dan op genuanceerde berichtgeving. Deze benadering beïnvloedt de publieke perceptie van het land en versterkt valse mythes en associaties zoals de obsessie met Kim Jong-un en kernwapens. Daardoor ontstaat een eenzijdig beeld, waardoor de focus op de kernproblemen en de dagelijkse realiteit van de gewone Noord-Koreaanse bevolking naar de achtergrond verdwijnt.
Westerse berichtgeving over Noord-Korea is vaak doorspekt met sensationalistische elementen die het land reduceren tot een bizarre en gevaarlijke entiteit. Een bekend voorbeeld daarvan is de mediastorm rond Kim Jong-un in april 2020, toen hij twintig dagen niet in het openbaar verscheen.
‘Unicorn lair’
Diverse gerenommeerde media, waaronder CNN en MSNBC, speculeerden over zijn gezondheid op basis van onbevestigde bronnen, waarbij sommigen zelfs suggereerden dat hij overleden of hersendood was. Toen hij later opdook bij de opening van een kunstmestfabriek, bleken deze berichten volledig ongegrond. Dat soort sensatiezucht ondermijnt niet alleen de geloofwaardigheid van de media, maar draagt ook bij aan een vertekend beeld van Noord-Korea.
Er blijven hardnekkige mythes circuleren: Noord-Koreanen die maar uit een beperkt aantal kapsels mogen kiezen, olympiërs die worden geëxcuteerd bij verlies of dat er geen telefoons of computers zijn in Noord-Korea.
Dat soort verslaggeving herinnert aan andere misverstanden die voortkomen uit gebrekkige verificatie, zoals het zogenaamde ‘unicorn lair’-incident. Westerse media verdraaiden een archeologische vondst in Pyongyang tot een absurde claim over eenhoorns, terwijl het originele bericht ging over een grot die mogelijk door een Koreaanse koning werd gebruikt.
Daarnaast circuleren hardnekkige mythes: Noord-Koreanen mogen slechts uit een beperkt aantal kapsels kiezen, olympiërs worden geëxecuteerd bij verlies, er bestaan geen telefoons of computers in Noord-Korea, of: in het Koreaans bestaat geen woord voor ‘liefde’. Die verhalen worden vaak zonder context gepresenteerd, waardoor het beeld van het land verder wordt vertekend.
Karikatuur van Noord-Korea
De framing van Noord-Korea als een cartoonachtige schurk wordt versterkt door selectieve verslaggeving. Zo suggereerde een artikel van The New York Times in 2018 dat Noord-Korea geheime raketbases bouwde in strijd met een overeenkomst met de Verenigde Staten. In werkelijkheid dateerden de gebruikte satellietbeelden van voor de overeenkomst, en waren de bases al bekend bij Zuid-Korea. Deze nuances werden echter nauwelijks belicht.
Berichten over economische vooruitgang of lokale tradities blijven onderbelicht, terwijl negatieve stereotypen domineren
Positieve of neutrale ontwikkelingen in het land worden zelden besproken en worden afgeschilderd als Noord-Koreaanse propaganda. Berichten over economische vooruitgang of lokale tradities blijven onderbelicht, terwijl negatieve stereotypen domineren. Dat versterkt de indruk van een statisch, ondoorgrondelijk land dat volledig in de greep is van zijn leiders.
Het vinden van objectief nieuws over Noord-Korea is ook buitengewoon moeilijk. De strenge censuur binnen het land zelf, gecombineerd met de beperkte toegang voor buitenlandse journalisten, maakt het lastig om een volledig en genuanceerd beeld te schetsen.
Wat we verliezen door sensatiezucht en simplificatie
De relatie tussen Noord-Korea en het westen is sterk gekarakteriseerd door spanningen en sancties. Sinds 2006 hebben de Verenigde Naties, onder leiding van westerse landen als de VS en landen in de EU, een reeks sancties opgelegd in een poging om Noord-Korea te dwingen zijn nucleaire ambities te stoppen.
Die sancties richten zich op handel, financiën en militaire programma’s en worden vaak gepresenteerd als noodzakelijke maatregelen om de wereldvrede te bewaren. Toch werken sancties niet altijd omdat Noord-Korea steun krijgt van China, het Midden-Oosten en Rusland. Door de focus te leggen op de militaire ambities en agressie, wordt vaak voorbijgegaan aan de humanitaire impact van deze sancties op de gewone Noord-Koreaanse bevolking, die de zwaarste gevolgen draagt.
De eenzijdige weergave van Noord-Korea heeft diepgaande gevolgen. Het draagt bij aan de demonisering van het regime, waardoor het land wordt geframed als een irrationele vijand die een constante bedreiging vormt voor de wereldvrede. Dat bemoeilijkt diplomatieke oplossingen en versterkt het stereotiepe beeld van Noord-Korea. Die karikaturale beeldvorming leidt vaak tot politieke beslissingen die onterecht door de publieke opinie worden ondersteund.
Daarnaast leidt het bij het publiek tot een onvolledig begrip van Noord-Korea. Dat resulteert in een gebrek aan empathie voor de gewone Noord-Koreaanse bevolking, die vaak het meest lijdt onder zowel het regime als de internationale sancties.
Het is essentieel om kritisch te blijven bij het consumeren van berichten over Noord-Korea. Hoewel het regime repressief is, moeten we ons afvragen waarom het land op een bepaalde manier wordt afgebeeld en wie baat heeft bij deze framing. Onvertelde verhalen, zoals de opkomst van de Jangmadanggeneratie, lokale tradities, cultuur en de ervaringen van Noord-Koreaanse vluchtelingen, bieden een genuanceerder perspectief. Door verder te kijken dan clichés en sensatie kunnen we een completer beeld krijgen van een complex land.
