Van de 57 miljoen kilo Zeeuwse mosselen die elk jaar geproduceerd worden, belanden meer dan twee derde in een Belgische kookpot. Behalve een pak friet met mayonaise zijn er maar weinig dingen die meer met ons land geassocieerd worden dan mosselen. “In geen ander land worden zoveel mosselen gegeten als bij ons,” lacht marinebiologe Dr. Nancy Fockedey.
Wat is mooier dan bij dit zomerweer met een frisse pint en een pot mosselen op een zonovergoten terras te zitten? Niet veel, durven wij te beweren. En de meerderheid van de Belgen geven ons daar gelijk in. “Het is uitzonderlijk hoe verzot de Belg is op mosselen. In geen ander land worden zoveel mosselen gegeten als bij ons”, vertelt marinebiologe Nancy Fockedey, verbonden aan het Vlaams Instituut voor de Zee in Oostende en ook verzot op de weekdieren.
Duurzaam en gezond
Van de 57 miljoen kilo Zeeuwse mosselen die elk jaar geproduceerd worden belanden meer dan twee derde in een Belgische kookpot. Blijkbaar lust zo goed als iedereen mosselen met frietjes. Zo is het gerecht op en top halal. Ook de duurzame consument kan gesust worden. “Ondanks de grootschalige consumptie en productie is de mossel zeker niet met uitsterven bedreigd, zoals pakweg vissoorten als tonijn.”
Veel mensen noemen alle tweekleppige weekdieren die ze in de zee zien mossel, maar dat is niet juist. ”De mossel die wij kennen en eten is de Mytilus Edulis,” verduidelijkt Fockedey, “wat in het Nederlands eetbare mossel wil zeggen. In de Middellandse Zee worden ook mosselen geoogst, maar dat is een iets grotere mossel die wij vooral uit paëlla kennen.”
Behalve op vlak van afkomst verschillen mosselen ook op basis van cultivering: je hebt hangculturen en bodemculturen. Bij Vlaamse mosselen gaat het bijna uitsluitend om hangculturen, omdat onze kuststrook niet geschikt is voor mosselen. “De mossel heeft een harde ondergrond nodig om zich aan vast te hechten en onze kust bestaat vooral uit zacht zand”, legt Fockedey uit. “Daarom worden zij bij ons in kunstmatige hangculturen gekweekt. De Zeeuwse mossel komt wel van een bodemcultuur: omdat de ondergrond daar wel geschikt is voor de mossel om zich aan vast te hechten.”
Levend gekookte filters
Het kreeftincident met Piet Huysentruyt had een hele heisa tot gevolg. Het debat rond onverdoofd koken van levende dieren, toch ziet bij de mossel de publieke opinie er geen graten in. “Zij voelen geen pijn zoals wij, omdat zij geen zenuwstelsel hebben”, stelt Fockedey. “Zij kunnen bovendien van nature uit enige tijd zonder water overleven. Aangezien veel mosselen op stukken boven de hoogwaterlijn groeien, zijn ze het gewend om bij laagtij boven de zeespiegel uit te steken. Mosselen kunnen trouwens niet gekookt worden als zij dood zijn, aangezien zij dan slecht worden. Het is erg belangrijk om mosselen levend te koken.”
Maar voordat de mosselen op ons bord belanden hebben zij nog een belangrijke taak in de zee. “Een mossel is eigenlijk een soort filter. Per uur slokt de mossel eigenlijk een aantal liter water op. Het dier haalt daar zandkorreltjes en kleine plantendeeltjes en plankton uit. De laatste twee dienen als voeding voor de mossel, maar de zandkorrels spuugt de mossel weer uit. Zo komt het dat mosselbanken die er een aantal jaar liggen volledig dichtslibben.”
Liefdesverklaring aan de mossel
Over de herkomst van de Zeeuwse mossel werd ook een documentaire gemaakt. De liefdesverklaring aan de mossel L'amour des moules geeft elke mosselfanaat een blik achter de schermen van de mosselindustrie. Zeker het bekijken waard samen met een potje jumbo’s in witte wijn.
© 2014 – StampMedia – Dominic Zehnder
