Drie jaar geleden kwamen Cachet, voor jongeren uit de Jeugdzorg, en De Aanzet samen rond één centrale vraag: ‘Op welke manier kunnen we de jeugdhulpverlening verbeteren?’ Er volgde een publicatie, ‘Sur Ma Route’, met aanbevelingen voor de overheid. In samenwerking met het Sociaal Huis in Mechelen werd hun advies in de praktijk omgezet. Een toonbeeld voor andere regio’s.
Jongeren die door omstandigheden niet meer in hun thuisomgeving kunnen verblijven, worden door hulpverleners van De Aanzet in Mechelen begeleid om uiteindelijk helemaal zelfstandig te gaan wonen. “Geld, onderdak en alledaagse activiteiten zijn aspecten die in de loop van de begeleiding vaak aan bod komen. Daarom is financiële ondersteuning, hulp bij de daginvulling en de zoektocht naar een woonst een belangrijke taak voor de hulpverlener.” Aan het woord is Filip Steeman, supervisor bij De Aanzet – Begeleid Zelfstandig Wonen van jeugdzorg Emmaüs.
Door de jaren heen is er veel veranderd in de jeugdhulp. Vroeger deden begeleiders alles met de jongere, van samen een woonst zoeken tot naar het OCMW gaan. Maar wat als er een eind kwam aan de begeleiding? Pakten begeleiders niet te veel over van de jongeren zodat een aantal leerkansen verloren gingen? “Tijdens uitvoerige brainstormsessies met sociale partners kwam ook onze huidige netwerkstrategie, die we nu al een vijftal jaar toepassen, op tafel. Als een jongere geen begeleiding meer geniet, dan is er toch nog een netwerk van familie en/of vrienden om hem of haar verder te ondersteunen indien nodig”, legt Filip uit. In plaats van op pad te gaan met de jongere, werd hij aangespoord om een netwerk op te bouwen. Schijnbaar een kleine stap, en toch algauw een mijlpaal in de jeugdhulp.
Partners
De Aanzet werkt nauw samen met andere instanties waaronder de VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddelingen en Beroepsopleiding) en het OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn). “Scholen zijn ook een belangrijke speler als het aankomt op de begeleiding en de dagplanning van de jongere”, zegt Filip. Elke dienst die betrokken kan worden in een traject voor zelfstandig wonen, komt in aanmerking voor een partnerschap.
“De professionele netwerken kennen ons en onze doelstellingen. Als een jongere met vragen zit, kunnen wij hen doorverwijzen naar contactpersonen bij diverse organisaties”, zegt Filip. Maar niet alleen het professionele netwerk kan de jongere ondersteunen. Problemen moeten in eerste instantie opgevangen worden door het persoonlijk netwerk. Iedereen die deel uitmaakt van zijn of haar leefwereld krijgt een plaats in de begeleiding – op voorwaarde dat zij dit zelf zien zitten.
Wachtlijst
Geïnteresseerde jongeren komen op een wachtlijst te staan. Waarop de hulpverleners zo snel mogelijk een kennismakingsgesprek inplannen. “Uit ervaring weten we dat jongeren vaak geen zicht hebben op wat begeleid zelfstandig wonen juist inhoudt. Daar proberen wij als begeleiders een realistisch beeld van te vormen tijdens die eerste afspraak”, zegt Filip. Op het moment dat er effectief plaats is en de begeleiding van start kan gaan, bespreken de begeleiders, het persoonlijk netwerk en de jongere zelf het traject. Uit een proefperiode van 45 dagen komen een aantal doelstellingen naar voren als basis voor een individueel programma, aangepast aan de specifieke behoeften. Eens het handelingsplan is opgesteld en goedgekeurd, kan de begeleiding officieel van start. Zes maanden later evalueert de jongere zelf zijn situatie. Zo loopt het proces door tot hij of zij helemaal op eigen benen staat.
Er zijn een aantal voorwaarden om begeleid zelfstandig te wonen met ondersteuning van De Aanzet. “We werken enkel met jongeren in het gerechtelijk arrondissement Mechelen. Hij of zij moet dus bereid zijn om in de omgeving te wonen. Jongeren kunnen bij ons terecht vanaf hun 17de en worden maximaal begeleid tot hun 21ste. De aanvraag moet komen vanuit een doorverwijzingsinstelling om op onze wachtlijst te belanden. Dan moet er uiteraard ook nog plaats zijn, en die zijn spijtig genoeg beperkt”, zegt Filip. De Aanzet heeft een erkenning voor 16 plaatsen, maar begeleidt rond de 20 jongeren.
Respect
Zelfstandig gaan wonen op die leeftijd is zelden een eigen keuze. Door omstandigheden moeten de jongeren vroegtijdig op eigen benen leren staan. Ze krijgen een takenpakket voorgeschoteld en moeten zich aan een aantal afspraken houden. “Jongeren verdienen respect van hulpverleners. Als begeleider moet je altijd beseffen dat niet alle verwachtingen even evident zijn”, besluit Filip.
Dit artikel werd gepubliceerd door Weliswaar op 15/09/2017
